Junk Art #3 - przedwzmacniacz+RIAA

[Piotr]

W poprzednim odcinku przedstawiłem wzmacniacz mocy. Oto przeznaczony mu przedwzmacniacz umożliwiający współpracę z gramofonem. Regulacja głośności i wybór wejścia będą się znajdowały właśnie w tym urządzeniu. Stwierdziłem, że będzie to ciekawsze rozwiązanie, niż upchnięcie potencjometru do wzmacniacza mocy i wsadzenie stopni gramofonowych do osobnej skrzyneczki. W ten sposób powstaną dwa urządzenia o podobnych, lecz stosunkowo małych rozmiarach.

Część gramofonowa to doskonały trzystopniowy układ, którego korzenie sięgają lat sześćdziesiątych, opisany i modyfikowany chyba równie często, jak układ Williamsona.
Część liniowa to moja ulubiona niesymetryczna dwójka ze sprzężeniem zwrotnym, która w nieco innej wersji jest również podstawą wzmacniacza mocy.

W załącznikach schematy.
Wszelkie komentarze, modyfikacje i kopie (koniecznie opisane na forum) mile widziane

[pierwszy]

Wszelkie komentarze, modyfikacje i kopie (koniecznie opisane na forum) mile widziane

Chyba jednak sa mniej szumiace tranzystory niz BC109

[Piotr]

Chyba jednak sa mniej szumiace tranzystory niz BC109

Jasne.
Dla ścisłości dodam, że użyłem BC109B. Do tej aplikacji są wystarczająco dobre, tzn. szum własny wzmacniacza jest daleko mniejszy, niż szum nawet najczystszej płyty winylowej.
Poza tym pamiętaj, że to cały czas Junk-Art, czyli to, co akurat znalazłem w szufladzie

[barbie]

Część gramofonowa to doskonały trzystopniowy układ, którego korzenie sięgają lat sześćdziesiątych...

Fakt, że układ "dość znany".
Mam tylko jedną uwagę - dla wkładek gramofonowych bardzo ważnym parametrami są rezystancja i kapacytancja, jakie "widzi" wkładka. Mogą być one bardzo różna - o przetwornikach piezoelektrycznych nie wspomnę, bo pomimo, że to "Junk-Art" to pewnie nie do "Bambino" lub "Ziphony", ale typowa zalecana wartość to 47 kOhm i 300 pF dla wkładek typu MM.
Dla MC sytuacja jest bardziej złożona - klasyczne przetworniki niskopoziomowe najwyższej jakości powinny "widzieć" rezystancje kilkunasto-ohmowe (typowo 10-50 Ohm) i w tym przypadku kapacytancji zazwyczaj wytwórcy wkładek nie określają.
Nowoczesne MC średnio i wysokopoziomowe (stosunkowo nowa seria Ortofon Kontrapunkt seria B-A-C-H) lub BenzMicro ACE mogą pracować na rezystancje rzędu 500 Ohm - 1 kOhm. Dane te zazwyczaj podaje wytwórca "wkładki".
Jest istotne ze względu na łączne tłumienie układu i w istotny sposób wpływa na brzmienie - zarówno w sensie "audiofilskim", jak i "inżynierskim".
Zdaję sobie sprawę, że piszę o wkładkach, których cena to co najmniej kilka tysięcy złotych, ale wydaje mi się, że warto podkreślić znaczenie dopasowania wejścia przedwzmacniacza RIAA do przetwornika.
Różnica napięć też może być dość duża:
Typowa MM (Moving Magnet) to 4 - 5 mV,
Klasyczna MC - 0,2 - 0,4 mV
Wysokopoziomowa MC - do ok. 2 mV

Przy rozwoju projektu warto uwzględnić możliwość dopasowania przedwzmacniacza do różnych przetworników (ustawianie czułości oraz parametrów wejścia).

pozdrowienia

[adamst_]

OT

Czy rzeczywiście istnieje słowo 'kapacytancja', czy też to tylko nieudolne spolszczenie angielskiego 'capacitance' (przez analogię do rezystancji)? I czy ma sens stosowanie go? Nie lepiej mówić 'pojemność'?

EOT

[barbie]

OT

Czy rzeczywiście istnieje słowo 'kapacytancja', czy też to tylko nieudolne spolszczenie angielskiego 'capacitance' (przez analogię do rezystancji)? I czy ma sens stosowanie go? Nie lepiej mówić 'pojemność'?

EOT

Jest uznana rezystancja - a więc "komponowała" mi się do niej kapacytancja .
Może być też oporność i pojemność, ale chyba wtedy trzeba konsekwentnie?
Nie jestem językoznawcą - dostosuję się bez oporu.

pozdrowienia

[gutten]

Czy rzeczywiście istnieje słowo 'kapacytancja', czy też to tylko nieudolne spolszczenie angielskiego 'capacitance' (przez analogię do rezystancji)? I czy ma sens stosowanie go? Nie lepiej mówić 'pojemność'?

http://pl.wikipedia.org/wiki/Kapacytancja

[Romekd]

Panowie, kapacytancja to rzadko stosowane określenie, oznaczające reaktancję pojemnościową, podobnie jak iduktancja to po prostu reaktancja indukcyjna. Niestety często stosowane zupełnie błędnie, najczęściej mylone z pojemnością i indukcyjnością. Określenia te używane są tak rzadko, że nawet kilku znanych mi osobiście elektroników, zapytana o nie, nie bardzo wie o co chodzi

Pozdrawiam,
Romek

[OTLamp]

Panowie, kapacytancja to rzadko stosowane określenie, oznaczające reaktancję pojemnościową,

Niestety coraz częściej . Niedługo będziemy mieli same kulawe spolszczenia.

podobnie jak iduktancja to po prostu reaktancja indukcyjna.

W zasadzie termin "reaktancja indukcyjna" też nie jest do końca poprawny, powinno być "reaktancja indukcyjnościowa". Za tą pierwszą zostałem kiedyś mocno zrugany przez stareńkiego, ale krewkiego profesora ze Stowarzyszenia Elektryków Polskich.

[barbie]

Panowie, kapacytancja to rzadko stosowane określenie, oznaczające reaktancję pojemnościową, podobnie jak iduktancja to po prostu reaktancja indukcyjna. Niestety często stosowane zupełnie błędnie, najczęściej mylone z pojemnością i indukcyjnością. Określenia te używane są tak rzadko, że nawet kilku znanych mi osobiście elektroników, zapytana o nie, nie bardzo wie o co chodzi

Pozdrawiam,
Romek

Jak już po polsku - to może najlepiej "zawada pojemnościowa"? Bo inaczej to zamiast rzeczywiście brzydkiej "kapacytancji" wychodzi zlepek anglo-polski "reaktancja pojemnościowa"...
Poza tym - biję się w piersi - napisałem wartość w pF, a powinna być w Ohmach. Wiem co chodzi, ale jak widać "skróty myślowe" nie są tylko domeną polityków...

Jak zwykle spieramy się o słowa, a o meritum (obciążenie wkładki gramofonowej) cisza

pozdrowienia

[OTLamp]

Jak już po polsku - to może najlepiej "zawada pojemnościowa"? Bo inaczej to zamiast rzeczywiście brzydkiej "kapacytancji" wychodzi zlepek anglo-polski "reaktancja pojemnościowa"...

"Reaktancja" jest od dawna przyjęta i najczęściej stosowana. "Zawada" była używana z 50 lat temu.

[Piotr]

Przedwzmacniacz jest z założenia przystosowany do serii OM(B) Ortofona. Przyczyna chyba jasna - cena. Stąd brak regulacji i przełączników na wejściu.

Nawiasem mówiąc układy o takiej topologii (WE-WC-WE) po zmianie sprzężenia zwrotnego były stosowane również jako odczytujące w magnetofonach, a nawet mikrofonowe.

A to, że współcześnie używamy reaktancji, to nic dziwnego - teraz przecież Zawada zajmuje się lampami elektronowymi