Grundig 3028 - brak ARW na FM

Radioodbiorniki lampowe i wszystko co jest z nimi związane.

Moderatorzy: gsmok, tszczesn, Romekd, Einherjer, OTLamp

jaskie
25...49 postów
25...49 postów
Posty: 26
Rejestracja: ndz, 13 listopada 2011, 23:02
Lokalizacja: Szczecin

Grundig 3028 - brak ARW na FM

Post autor: jaskie »

Ostatnio reanimowałem Grundiga 3028 po ciężkich przejściach ;-)
Wyszło nieźle, i przyzwoicie gra. Ale (już wstawiłem do salonu) okazało się, że radio dość mocno reaguje zmianą głośności na zakresach FM w zależności od otoczenia, czyli sygnału w antenie. Rzuciłem się do schematu (tu jest o tym radiu i link do schematu: viewtopic.php?f=11&t=13280&hilit=3028), żeby zdiagnozować ARW i ... nie znalazłem takiego układu. Trochę się zdziwiłem - wszak ten odbiornik to nie jakiś DKE, że koszty produkcji były najważniejsze. Co ciekawsze, wydaje się, że można to dość prosto zrealizować przez sterowanie siatką 3 ostatniej lampy wzmacniacza p.cz. (EF89) napięciem z kondensatora demodulatora.
A może w radiu jednak jest ARW, tylko go nie zauważyłem? Albo w tym modelu taki układ nie ma sensu? Co o tym sądzicie?
--- Jurek
gustaw353
1250...1874 posty
1250...1874 posty
Posty: 1773
Rejestracja: czw, 2 czerwca 2011, 19:43
Lokalizacja: Wrocław - Krzyki

Re: Grundig 3028 - brak ARW na FM

Post autor: gustaw353 »

W torze FM przeważnie nie ma ARW. Istotny jest ogranicznik sygnału - najczęściej ostatni stopień p.cz. (10,7 MHz). W wielu radiach, różnych firm a także w Bułgarskiej "Melodii" budowanych na takim klasycznym zestawie lamp : ECH81 + EF89 + EABC80 + EL84 + ECC85/głow. jest sprzężenie zwrotne prądu stałego z dyskryminatora na siatkę trzecią EF89. Można by powiedzieć, że jest to ARW ale nie w klasycznym znaczeniu. Zmieniają się warunki pracy stopnia na EF89 w zależności od wielkości sygnału (tylko przy FM) poprawiając pracę ogranicznika.
W wyższej klasie stosuje się automatyczne zawężanie pasma toru p.cz. zależnie od wielkości sygnału by poprawić stosunek sygnał/szum.
Po prostu radio Twoje ma małą czułość.
Awatar użytkownika
jajacek
125...249 postów
125...249 postów
Posty: 230
Rejestracja: pt, 14 marca 2008, 10:23
Lokalizacja: WARSZAWA

Re: Grundig 3028 - brak ARW na FM

Post autor: jajacek »

Z opisu wnioskuję że Twoje radio zamiast anteny ma kawałek drutu.Zainstaluj dobrą antenę.
JACEK
jaskie
25...49 postów
25...49 postów
Posty: 26
Rejestracja: ndz, 13 listopada 2011, 23:02
Lokalizacja: Szczecin

Re: Grundig 3028 - brak ARW na FM

Post autor: jaskie »

Jeśli chodzi o ogranicznik sygnału na EF89: rozumiem, że ma on działać na zasadzie pracy lampy w obszarze nieliniowym (jakby przesterowany wzmacniacz)? Czy raczej chodzi o polaryzację S3?
Antena: przecież to radio ma antenę zintegrowaną z obudową (taki niby-dipol), który na zdrowy, chłopski rozum, powinien wystarczyć do pracy w dobrych warunkach (a takie mam, bo do nadajników < 20 km). Jakby taka antena się do niczego nie nadawała, producent by jej nie instalował. Zresztą, obecnie mam w tym samym miejscu AEG Herold, i ARW działa znakomicie. Ale faktycznie, posiadany przeze mnie kiedyś, Graetz Comedia też miał chyba problem braku ARW. Ale w naszym Światowidzie już jest.
Z tą małą czułością też bym nie przesadzał: taki był wówczas standard - głowica, dwa stopnie p.cz, dwa stopnie m.cz. Raczej konstruktorzy uznali, że i tak jest super, a jak komuś nie odpowiada taka mała niedoskonałość, jak wahania głośności przy chodzeniu po pokoju - faktycznie, niech się podłączy do anteny zewnętrznej.
Spróbuję zrobić polaryzację S3, to w końcu jeszcze nie antyk, a i zmiana układu będzie niewielka (jeden kabelek i jeden rezystor).

Wiem, wiem, że S3 się da dojechać z Gorzowa do Szczecina. Komfortowo ;-)
_idu

Re: Grundig 3028 - brak ARW na FM

Post autor: _idu »

ARW dla FM stosuje się sporadycznie. Czemu?
Ponieważ dążono do możliwie małej liczby lamp w radiu to ilość stopni jest za mała aby przy słabym sygnale wzmacniacz p.cz. oferował ograniczanie. Stąd stosowanie detektora stosunkowego, który jest czuły i ogranicza przy małych i średnich sygnałach.
Dopiero przy silnych sygnałach gdy detektor stosunku traci właściwości ograniczania ostatnia lampa p.cz. FM ogranicza sygnał.

W takich radiach czasem stosowano proste ARW obejmujące wzmacniacz w.cz. głowicy i sterowane sygnałem na wyjściu głowicy UKF lub rzadziej z punktu za pierwszym stopniu p.cz. Przeznaczenie - to zapobieganie przesterowywaniu wzmanciacza w.cz. i mieszacza.

W zasadzie to jest ukryte ARW - w każdym ze stopni p.cz. powstaje detekcja siatkowa,która powoduje że potencjał siatki sterującej lampy jest zależny od poziomu sygnału. Zresztą ta detekcja jest podstawą działania ogranicznika pentodowego.

Skuteczność takiego ARW i ogranicznika jest na tyle niska ze detektor otrzymuj sygnał o o różnym poziomie. Stąd zmiany głośności. Widać to po oczku magicznym,. Gdyby ograniczanie było silne (od niskiego progu) i ARW skuteczne to wskazanie oczka nie zależało od siły odbieranego sygnału a jedynie od dostrojenia (przy okazji im mocniej ograniczany jest sygnał tym szersze mamy pasmo p.cz czyli spada selektywność toru FM).

Jeśli poziom sygnału odbieranej stacji jest dość słaby i nieustannie się zmienia a chcemy zmniejszyć wahania poziomu głośności odbieranej audycji to:

- ARW obejmujące ostatnią lampę p.cz. (EBF89 w prostszych radiach). Realizacja prosta jak drut. Odłączamy od masy siatkę trzecią od masy (czy katody) - dla EBF89, EAF801, EF80, EF89, EF85 to pin 9. Tworzymy połączenie poprzez rezystor 220 - 680k pomiędzy siatkę g3 ostatniej lampy p.cz. z zaciskiem ujemnym kondesatora elektrolitycznego w detektorze stosunku (\z tego punktu zazwyczaj się pobiera sygnał dla oczka magicznego). Pomiędzy siatkę g3 a masę wstawiamy kondesator ceramiczny płytkowy 2n2 - 10n. W tym przypadku można nawet na krótko połączyć g3 z tymże kodesatorem - jednak zastsoowanie tego obwodu RC jest wskazane. To ARW spowoduje zmniejszenie wahań poziomu głośności i wskazań oczka od średniego poziomu sygnału wzwyż. Jeśli radio niem takiego połączenia to warto go zastosować.

- druga pętla ARW. Trzy warianty:
- pierwszy - mniej redukujący ogólna czułość - drugi stopień p.c.z ma w obwodzie siatki dwójnik RC - albo od dołu obwodu siatkowego filtru p.cz. do masy lub od "górnego" końca tego obwodu a siatką. Sprawdzić na schemacie. Najczęściej jest taki dwójnik łączony od strony masy. Odłączmy siatkę g3 od masy lampy pierwszego stopnia i łączymy ją z opisanym punktem przez analogiczny dwójnik RC.
- drugi - podobnie ale g3 łączymy do tegoż punktu tylko rezystor siatkowy w obwodzie g2 zamiast do masy podpinamy przez opisany dwójnik łączymy do tego punktu. ARW jest silniejsze ale też zauważalnie osłabia wzmocnienie całego toru p.cz.
- trzeci - to modyfikacja jednego z powyższych potencjał g1 lub g3 ustalamy korzystając z napięcia na kondesatorze w detektorze stosunku.

Jaki wybrać to trzeba sprawdzić. Przeróbki są proste i odwracalne.

Podam schemat tunera gdzie każdy stopień ma ARW poprzez podanie na siatkę g3 sygnału odkładającego się na dwójniku RC obwodu w siatce g1 następnego stopnia.

http://www.jogis-roehrenbude.de/Oldies/RT50/RT50-S.jpg
jaskie
25...49 postów
25...49 postów
Posty: 26
Rejestracja: ndz, 13 listopada 2011, 23:02
Lokalizacja: Szczecin

Re: Grundig 3028 - brak ARW na FM

Post autor: jaskie »

Dzięki za super wyczerpującą odpowiedź.
Faktycznie, już przedwczoraj w nocy, zrobiłem sprzężenie pomiędzy elektrolitem w demodulatorze, a S3 EF89 (na krótko). Nie wyeliminowało to wprawdzie wahań głośności całkowicie, ale ograniczyło je do akceptowalnego (przynajmniej jak dla mnie) poziomu. A ponieważ nie mam w zwyczaju poprawiać czegoś, co działa dobrze ("let well alone"), tak zostawiam. A jednak ciekawe byłoby zastąpienie EF89 przez EF80, głębsze sprzężenie (a może nawet zastosowanie dyskryminatora fazy) i odpowiednia korekta punktu pracy lampy. Pewnie mogło by się udać, ale raczej kosztem całkowitego zepsucia AM-u. Obiecuję, że nie będę próbował...
--- Jurek
_idu

Re: Grundig 3028 - brak ARW na FM

Post autor: _idu »

jaskie pisze:Dzięki za super wyczerpującą odpowiedź.
Faktycznie, już przedwczoraj w nocy, zrobiłem sprzężenie pomiędzy elektrolitem w demodulatorze, a S3 EF89 (na krótko). Nie wyeliminowało to wprawdzie wahań głośności całkowicie, ale ograniczyło je do akceptowalnego (przynajmniej jak dla mnie) poziomu. A ponieważ nie mam w zwyczaju poprawiać czegoś, co działa dobrze ("let well alone"), tak zostawiam. A jednak ciekawe byłoby zastąpienie EF89 przez EF80, głębsze sprzężenie (a może nawet zastosowanie dyskryminatora fazy) i odpowiednia korekta punktu pracy lampy. Pewnie mogło by się udać, ale raczej kosztem całkowitego zepsucia AM-u. Obiecuję, że nie będę próbował...
--- Jurek

EF80 oczywiście da poprawę na FM ale popsuje odbiór silnych stacji AM (zniekształcenia). Wstaw EF183 i obniż nieco Ug2.
.
Dyskryminator fazy - po co? Detektor stosunku jest optymalny dla ARW. Detektor fazy7 wymaga silniejszego sygnału i porządnie ograniczonego - dwie dodatkowe pentody niestety ew. 6BN6 i "mocniejsza" lampa w miejsce EBF89 - np. EF183 plus diody Ge dla AM
JasiuSz
250...374 postów
250...374 postów
Posty: 283
Rejestracja: ndz, 24 kwietnia 2005, 14:00
Lokalizacja: Sopot

Re: Grundig 3028 - brak ARW na FM

Post autor: JasiuSz »

Witam. U mnie również zdarzają się dni, że na niektórych stacjach UKF siła sygnału zmienia się, widać to po oczku, a przypomina to fading na średnich, z tym, że nie ma zaników i zniekształceń. Co jest przyczyną, przecież tutaj jest tylko fala przyziemna. J.Szatkowski
_idu

Re: Grundig 3028 - brak ARW na FM

Post autor: _idu »

1. Uszkodzenie w torze w.cz. / p.cz. objawiające się sporadycznie i nieregularnie.
2. Co do odbioru UKF - nie tylko fala przyziemna.... W przypadku silnego chłodnego frontu atmosferycznego pojawia się fala odbita od jonosfery /chmur burzowych.
3. Wariuje nadajnik - często poziom mocy nie jest stabilny, dopóki jest jakiś odbiór to nadawca "oszczędza" na serwisie.
JasiuSz
250...374 postów
250...374 postów
Posty: 283
Rejestracja: ndz, 24 kwietnia 2005, 14:00
Lokalizacja: Sopot

Re: Grundig 3028 - brak ARW na FM

Post autor: JasiuSz »

Witam, nie jest to uszkodzenie w radioodbiorniku, bo występuje tego samego dnia w różnych radiach-sprawdziłem. Fakt, że nie ma tego w odbiornikach z rozbudowanym p.cz. jak Beethoven czy Kaiser W780. Nie jest to też wina nadajnika, bo danego dnia występuje jednocześnie na wielu stacjach. A więc pogoda? J.Szatkowski
_idu

Re: Grundig 3028 - brak ARW na FM

Post autor: _idu »

Wiele stacji może nadawać z tego samego obiektu nadawczego. Wystarczy że z jakichś powodów ograniczana jest moc doprowadzana do anteny przez spółkę Emitel (OIDP ... :) ).