Głowica UKF

[Dumek]

Panie Tomku dziękuje za cenne informacje. Moja głowica pochodzi z radia dmtl202 tylko nie widzę na niej diody od arcz prawdopodobnie jest bez arcz. Nic w niej nie było grzebane .

[Tomek Janiszewski]

Panie Tomku dziękuje za cenne informacje. Moja głowica pochodzi z radia dmtl202 tylko nie widzę na niej diody od arcz prawdopodobnie jest bez arcz

A czy ma ARW, takie jakie ma głowica od Klawesyna? Zrealizowano je montując pająka pętaka pomiędzy płytką główną a przyłączem kablowym, tak jak widać poniżej.

Nic w niej nie było grzebane

W takim razie, o ile pętaka nie ma (w każdym razie ja go nie widzę) - będzie to nowsze wykonanie głowicy (choć nie tak nowe jak Klawesyn), o czym świadczą też dyskowe trymery ceramiczne, oraz długie uzwojenie cewki w.cz. (górnej na Twoim zdjęciu). Niestety na Oldradio nie znalazłem ani jednego modelu który miałby dokładnie to wykonanie głowicy. Najbliższa schematowo będzie głowica od odbiorników serii DML3XX (np. Klawesyn):

Twoja różni się od pokazanej na schemacie brakiem R1 oraz C1. Ten ostatni jest zwarty, a właściwie to niczego tam nie zwierano, tylko nie przecięto stosownej ścieżki na płytce. ARW sobie daruj, korzyści z jego zastosowania są problematyczne. Najważniejsze jest że kondensatorów mostka heterodyny (C11 i C12) wymieniać nie trzeba. Nie należy też bez konieczności ruszać C15: bezrefleksyjne zmniejszanie jego pojemności to także częsty błąd.
Wobec powyższego zastosowanie będzie miał sposób przestrojenia (w tym zwłaszcza dane cewek) opisywany pod:
viewtopic.php?p=380178#p380178
z ciągiem dalszym:
viewtopic.php?p=380307#p380307
Zwróć uwagę zwłaszcza na ten oto fragment:

Sprzężenie zwrotne w heterodynie jest w tym modelu głowicy silniejsze niż w starszym modelu, więc superreakcja aż się prosi. Postąpiłem tak jak to się robiło w głowicy Philipsa, oraz w starszym modelu DEA. Kondensator C18 (22pF) zmieniłem na 10pF aby osłabić sprzężenie w heterodynie. Aby nie naruszyć zestrojenia obwodu p.cz - dołączyłem dodatkowy kondensator 12pF między anodą triody mieszacza a masą.

Eto i jest' powód dla którego głowice DEA przy próbie przestrojenia odmawiają zwykle posłuszeństwa powyżej 100MHz. Stąd wzięły się mity o słabych właściwościach częstotliwościowych ferrytów a nawet... lampy ECC85.
Kluczowe będzie wykonanie nowych karkasów. Starą srebrzankę można wykorzystać, bowiem nowe cewki mają mniej zwojów. Oczywiście nie należy smarować cewek klejem póki nie będzie się miało pewności że są wykonane właściwie. Nie jest też wskazane wklejanie rurek do korpusów, wystarczy pogrubić je od dołu kilkoma warstwami papieru tak aby wchodziły ciasno:

Natomiast naklejanie analogicznego zwieńczenia cewek (aby cienkościenne karkasy nie latały jak żuk po pustym sklepie) w otworach ekranu - to czynność na sam już koniec, tuż przed posmarowaniem cewek klejem. Inaczej niedasie zdjąć cewek z karkasu bez rozginania drutu:

Radziłbym na początek, ściśle wg podlinkowanego wyżej opisu zastosować wzmacniacz w.cz. o podstawie siatkowej. Gdy głowica zadziała, pokrywając pełen zakres - możesz zwiększyć jej czułość przechodząc na układ o podstawie pośredniej z podziałem 1:1. Jak to zrobić - opisałem pod
viewtopic.php?f=11&t=18821&p=389233&hilit=dea#p389233
Powodzenia!

[Tomek Janiszewski]

Nie należy też bez konieczności ruszać C15: bezrefleksyjne zmniejszanie jego pojemności to także częsty błąd.

Znów pomyłka: nie C15 tylko C21, o pojemności 15pF.

[Dumek]

Mam pytanie o cewkę L8 na tym schemacie co podałeś wyżej. Czytałem w innym Twoim poście ze to dopasowanie i powinna być , a tez właśnie robię pcz z Rik 3/1972 i nie wiem jak powinna być zrobiona. Bo autor tej pcz .puszcze sygnał wcz z głowicy prosto na siatkę lampy.

[Tomek Janiszewski]

Mam pytanie o cewkę L8 na tym schemacie co podałeś wyżej. Czytałem w innym Twoim poście ze to dopasowanie i powinna być

To jest cewka wtórnego obwodu filtru p.cz. , znajdującego się poza głowicą Pojemność obwodu nie zmieściła się na przytoczonym schemacie, widać tylko jej opis: C24 33(pF) . Rolę elementu sprzęgającego oba obwody pełni cewka L7, która częstokroć ma tylko pół zwoja drutu. Taki sposób sprzężenia jest niskoimpedancyjny, dzięki czemu można połączyć głowicę z odległym nawet obwodem wtórnym przy użyciu kabla ekranowanego.

a tez właśnie robię pcz z Rik 3/1972 i nie wiem jak powinna być zrobiona. Bo autor tej pcz .puszcze sygnał wcz z głowicy prosto na siatkę lampy.

Kolejny pseudofachowiec. Impedancja wyjściowa samej głowicy jest bardzo niska, a napięcie p.cz. - znikomo małe. Można by jej użyć do sterowania stopnia... tranzystorowego, z nienajgorszym skutkiem. Lampa powinna być sterowana poprzez szeregowy obwód LC, tak jak choćby to widać na schemacie Klawesyna:
https://www.oldradio.pl/foto_schematy/0 ... hemat.gifS
Dzięki takiemu połączeniu napięcie p.cz. na siatce lampy pierwszego stopnia p.cz. wzrośnie kilkadziesiąt razy. Więcej niż wynosi wzmocnienie pojedynczego stopnia lampowego. Nie zawracaj sobie głowy tym gniotem, i w żadnym razie nie przerabiaj filtrów tak jak to tam opisano. Na początek wystarczą dwa stopnie p.cz. oraz dwa filtry 1-17F oraz 1-22R lub podobne, plus cewka L8 wykonana tak aby dawała rezonans na 10,7MHz z pojemnością 33pF powiększoną o pojemność wejściową lampy p.cz. oraz montażu (ok. 10pF). Może to być cewka jednowarstwowa, na karkasie o średnicy 7mm z rdzeniem dostrojczym, zawierająca kilkanaście zwojów drutu w jedwabiu a nawet samej emalii o średnicy 0,1 do 0.2mm. Odpowiednimi lampami do stopni p.cz. będą EF89 (o ile nie planujesz wykorzystania toru p.cz. FM także do odbioru AM) tak jak to się powszechnie robiło). Lampy EF80 pozwolą uzyskać większe wzmocnienie, ale mogą sprawić kłopot w postaci większej skłonności do wzbudeń wskutek większego nachylenia oraz większej pojemności zwrotnej. Wzbudzaniu się toru p.cz. zapobiega neutralizacja ekranowa uzyskiwana przez połączenie kondensatorami (na schemacie Klawesyna są to C43 i C50) "zimnych" końców obwodów p.cz. z siatkami ekranującymi, oraz odpowiedniemu doborowi pojemności kondensatorów umasiających te punkty (C42 oraz C51). Znaczenie ma też poprawne rozłożenie druku.

[Tomek Janiszewski]

https://www.oldradio.pl/foto_schematy/0 ... hemat.gifS

Tamten link nie działa bo się coś dokleiło.
https://www.oldradio.pl/foto_schematy/0 ... chemat.gif

[JasiuSz]

Mam pytanie o cewkę L8 na tym schemacie

Ta cewka ma 27 zw. na karkasie 8mm drutem 0,1-0,3 nawijałem, różnie, nie miało to znaczenia. Połączenie głowica-cewka L8 można wykonać zwykłym przewodem, natomiast cewka L8-siatka lampy powinno być zaekranowane (chyba że jest to kilka cm, to można też dać przewód). Pojemność przewodu ekranowanego może spowodować konieczność zmniejszenia pojemności 33pF bądź odwinięcia kilku zwojów z cewki.

Wspomniany tam transformator antenowy na CCIR może wyglądać np. tak:
viewtopic.php?p=389233#p389233
ale zacząć można i na starym, zastępując jedynie kondensator 39pF od strony anteny mniejszym (np. 10pF) a kondensatory od strony lampy - 2 X 12pF)

Zmiana tego transformatora jest niepotrzebna. Ja zostawiam oryginalny, natomiast wartości tych kondensatorów są decydujące dla uzyskania dobrej czułości głowicy. C1 powinien mieć wartość 15-22 pF w zależności, jaką część zakresu chcemy odbierać z lepszą czułością. C2 to 2,2pF, C3 -12pF. Początkowo pomijałem C2, ale głowica wzbudzała się po odłączeniu anteny. J.Sz.

[Tomek Janiszewski]

Ta cewka ma 27 zw. na karkasie 8mm drutem 0,1-0,3 nawijałem, różnie, nie miało to znaczenia. Połączenie głowica-cewka L8 można wykonać zwykłym przewodem, natomiast cewka L8-siatka lampy powinno być zaekranowane (chyba że jest to kilka cm, to można też dać przewód). Pojemność przewodu ekranowanego może spowodować konieczność zmniejszenia pojemności 33pF bądź odwinięcia kilku zwojów z cewki.

Dorzucę jeszcze przy okazji że niekiedy spotyka się głowice łączone z siatką lampy p.cz. bezpośrednio (w sensie przez kondensator i styki przełącznika). Ale takie głowice zawierają także wtórny obwód filtru p.cz. a tym samym mają wysokoimpedancyjne wyjście. Przykładem może być stara głowica (w blaszanym ekranie) od Calypso/Ramony/Rumby. Być może autor konstrukcji z RiK zerżnął zachodni schemat wykorzystujący podobną głowicę i nie miał nawet świadomości że wyjście głowicy DEA jest zupełnie inne.

Zmiana tego transformatora jest niepotrzebna.

Ale niekiedy okazuje się konieczna. Ma on malutkie pola lutownicze od których odchodzą cienkie jak włos ścieżki drukowanych cewek. Łatwo się one obrywają (szczególnie gdy obluzują się mocujące kliny i płytka transformatora wisi na samym lutowiu). Wówczas zamiast rozbebeszać kolejną głowicę dla pozyskania transformatora względnie sztukować ten uszkodzony można wykonać nowy z klasycznymi cewkami po których można spodziewać się mniejszej stratności dzięki większemu przekrojowi przewodu i braku podłoża z niezbyt dobrego dielektryka jakim jest laminat papierowo-fenolowy.

Ja zostawiam oryginalny, natomiast wartości tych kondensatorów są decydujące dla uzyskania dobrej czułości głowicy. C1 powinien mieć wartość 15-22 pF w zależności, jaką część zakresu chcemy odbierać z lepszą czułością.

No i to niestety świadczy o tym że nie jest to transformator odpowiedni na zakres CCIR. Istotna jest nie tylko indukcyjność cewek, ale także ich sprzężność. Jest ona dużo mniejsza od jedności, choćby dlatego że powierzchnia zajmowana przez uzwojenie wtórne jest kilkakrotnie większa od uzwojenia antenowego. Tworzy się wówczas dwuobwodowy filtr pasmowy pokrywajacy niezgorzej pasmo OIRT, ale po zmniejszeniu kondensatorów celem przestrojenia na CCIR przenoszone pasmo okazuje się zbyt wąskie (ze względu na niewystarczającą sprzężność). Wypróbowany przeze mnie nowy transformator zawiera cewki nawijane bifilarnie (zwoje cewki antenowej mieszczą się między zwojami cewki wtórnej) , a więc należy spodziewać się sprzężenia bardzo silnego, tym samym będzie on miał charakterystykę zbliżoną do pojedynczego obwodu rezonansowego, silnie tłumionego z obu stron: anteną oraz lampą w konfiguracji pośredniej z podziałem 1:1. Niewielka przekładnia podwyższajaca (3:4) wydaje się w tej sytuacji optymalna.

[Dumek]

Kolejny pseudofachowiec.

Tak masz racje na lampach nie jestem najlepszy choć zrobiłem parę fajnych wzmacniaczy lampowych . W technice radioretro nie jestem obeznany ,zrobiłem już troszkę tunerów fm ale to wszystko na układach np. UL1200 głowicy Gf105 ,stereo dekodery różne UL1621 ,MC1309 itd. Te układy nie wymagały specjalnych regulacji można było ustawić bez specjalnych przyrządów. Chcoc teraz technika poszła tak do przodu ze mamy syntezę częstotliwości RDS i DAB nie wiem czy to nie za późno natchnęło mnie na tuner FM na lampach i tak szukałem po forach ,schematach starych odbiorników co by tu stworzyć . Pytałem juz o stereo dekoder na lampach i taki bym chciał zrobić.
Znalazłem na forach ten schemat z rik i chciałem tam zrobić parę przeróbek pójść na łatwiznę czyli filtry tak jak pisał Tomek 1-17F i filtr detektora z DMTL202 bo kupiłem kedyś płytkę z tego radia. I będę walczył z głowicą DEA dzięki wszystkim za pomoc fajnie ze tu jesteście DZIĘKI WIELKIE!!

[Tomek Janiszewski]

Kolejny pseudofachowiec.

Tak masz racje na lampach nie jestem najlepszy choć zrobiłem parę fajnych wzmacniaczy lampowych

Przecie to nie do Ciebie było tylko pod adresem ałtora tamtego gniota z RIK!

W technice radioretro nie jestem obeznany ,zrobiłem już troszkę tunerów fm ale to wszystko na układach np. UL1200 głowicy Gf105 ,stereo dekodery różne UL1621 ,MC1309 itd.

Ja zaczynałem od stereodekodera tranzystorowego z "Meluzyny" (praktycznie taki sam jak w "Kleopatrze"). Zadziałał, choć seplenił ponieważ użyłem cewek o niskiej dobroci, pozyskanych z uproszczonej wersji tamtych dekoderów zastosowanej w "Atenie Stereo" (i pozostałych zresztą też). Potem zmontowałem dekoder z MC1310 i uznałem że nie ma sensu wracać do tego co robiłem wcześniej. Dopiero po kilkunastu a może kilkudziesięciu latach znów zbudowałem dekoder cewkowy na tranzystorach, ale z cewkami wysokiej jakości i przekonałem się że i taki może zapewnić odbiór bez słyszalnych zniekształceń.

mnie na tuner FM na lampach i tak szukałem po forach ,schematach starych odbiorników co by tu stworzyć . Pytałem juz o stereo dekoder na lampach i taki bym chciał zrobić.

Na ten temat już natrafiłeś?
https://www.forum-trioda.pl/viewtopic.p ... oder+tomka
Co prawda teraz zrobiłbym go nieco inaczej, przede wszystkim stosując dwuobwodowe filtry na 19kHz i 10,7kHz. Łatwiejsze wówczas byłoby nawijanie poszczególnych cewek (na każdej z nich - tylko jedno uzwojenie o dużej liczbie zwojów, na dwóch - pojedyncze, na pozostałych dwóch - bifilarne) oraz uzwojenie sprzęgające z kilkunastoma zwojami. Zbędny by się także stał przesuwnik fazowy RC. W dekoderze z RiK takiego przesuwnika brak - z powodu braku świadomości autora że przesunięcie fazy podnośnej o 90 st. (lub pilota o 45 st.) jest konieczne. "Załatwił sprawę" odstrojeniem cewek od rezonansu, ale tak się po prostu nie robi. Przekaźnik mono-stereo - to już zupełne kuriozum. Dekoder powinien być przezroczysty dla sygnału mono, i takie były dekodery tranzystorwe w w/w odbiornikach, i oczywiście dekodery scalone UL1601 nie wyłączając.

Znalazłem na forach ten schemat z rik i chciałem tam zrobić parę przeróbek pójść na łatwiznę czyli filtry tak jak pisał Tomek 1-17F i filtr detektora z DMTL202 bo kupiłem kedyś płytkę z tego radia.

Więc po co masz ją psuć? Lepiej ją wykorzystać. Wprawdzie zabraknie wówczas jednego stopnia p.cz. FM (z lampą ECH81), ale w dwóch pozostałych jest przecież znakomita lampa EF183 zapożyczona z telewizorów lampowych najnowszej generacji. Będzie tylko mały problem z dołączeniem do niej głowicy DEA. Można w tym celu ostrożnie wylutować filtr F-1 (schemat a nawet serwisówkę znajdziesz na https://www.oldradio.pl/karta.php?numer=60 ) i wstawić na jego miejsce płytkę drukowaną z cewką L8. Aby zmniejszyć niebezpieczeństwo wzbudzeń wobec zastosowania lampy o bardzo wysokim nachyleniu (12,5mS zamiast 2,4mS jakie oferowała ECH81) można kondensator 33pF współpracujący z cewką L8 zastąpić dzielnikiem pojemnościowym 2x68pF dołączając siatkę EF183 do odczepu (nie zapominając przy tym o połączeniu jej z masą przez opornik upływowy 1M). Jak zadziała - zaczniesz kombinować czy warto zrobić nową płytkę dostosowaną już tylko do odbioru FM ale za to np. z lampą EAA91 w detektorze stosunkowym.

I będę walczył z głowicą DEA

Może jednak lepiej w tej sytuacji zacząć od uruchomienia płytki PAFL-22 przy współpracy z nieprzestrojoną głowicą. Jest szansa uzyskania odbioru w trybie lustrzanym stacji UKF CCIR pracujących w zakresie 87,5MHz - 95,4MHz. Nawet jeśli będzie ich niewiele i będą szumiały - przynajmniej od tego momentu tor p.cz. będzie poza wszelkimi podejrzeniami. Dopiero wówczas zgrzebiesz głowicę.
Co zaś do dekodera - skoro dotąd budowałeś je tylko z układami scalonymi PLL, to nienajgorszym pomysłem byłoby zbudowanie go zrazu na tranzystorach, ale z cewkami. I w tym wypadku nie ma sensu wzorować się na przekaźnikowym gniocie z RiK, "Meluzyna" lub "Kleopatra" będzie lepszym wzorcem a przy tym oszczędzi się jeden stopień. Tylko filtry dwuobwodowe warto by tam zastosować, z powodów opisanych wyżej. Zamiast tego niezbędne przesunięcie fazy uzyskano w tych dekoderach montując kondensatory w bazie i emiterze wzmacniacza podnośnej o wiele za małe niż być powinny. Wprawdzie dekoder wówczas jakoś działa, ale zniekształceniu ulega charakterystyka częstotliwościowa wzmacniacza 38kHz. Tym samym mankamentem obciążony jest UL1601, w którym przesunięciu ulega dla odmiany faza pilota, ale przy pomocy prymitywnego ogniwa dolnoprzepustowego RC zamiast mostkowego przesuwnika fazy. Jak już opanujesz detektor tranzystorowy - będziesz miał ułatwioną budowę dekodera lampowego.

[Szrot majster]

Witam!
A ta głowica, tyle że z kondensatorem zmiennym?"

Heli_Kapitaen54_sch.pdf

(1.12 MiB) Pobrany 77 razy

Lampy śmieciowe, gra ładnie

[esem]

Tu: https://www.elektroda.pl/rtvforum/viewt ... 48#5336348 jest opis przestrojenia DEA bez ruszania cewek. Nie pokryje to co prawda całego zakresu CCIR ale nie dla każdego istnieje takowa potrzeba. We Wrocławiu wystarcza (dla mnie) zakres 90 - 101MHz bo na radiu Maryja mi nie zależy

[esem]

...
A czy ma ARW, takie jakie ma głowica od Klawesyna? Zrealizowano je montując pająka pętaka pomiędzy płytką główną a przyłączem kablowym, tak jak widać poniżej.

...

Inny wariant z BA102:

[Tomek Janiszewski]

Witam!
A ta głowica, tyle że z kondensatorem zmiennym?"
Heli_Kapitaen54_sch.pdf
Lampy śmieciowe, gra ładnie

Wzmaniacz w.cz. UKF na szumiącej pentodzie EF80: gorsza od niego mogła być już tylko głowica bez wzmacniacza w.cz. za to z mieszaczem iloczynowym na ECH42 w jakimś zagranicznym radiu z przełomu lat 40 i 50. No i skąd na poczekaniu wziąć kondensator zmienny z izolowanymi sekcjami rotora? Wzór nie do naśladowania. Po co kombinować jak qń pod górę skoro już wiadomo jak się powinno to robić?

[Tomek Janiszewski]

Wzór nie do naśladowania

Tym bardziej że jeszcze do tego wszystkiego babola zrobili na schemacie. Kondensator (chyba 75pF) powinien łączyć siatkę lampy mieszającej (EF80 w połączeniu triodowym) nie z anodową cewką sprzęgającą tylko z górnym końcem cewki heterodyny.