szukam pomysłów

[Alek]

Robiłem taki eksperyment. Było dużo, dużo ciszej.

[Alek]

Czas przystąpić do prób z superheterodyną. Założenie było takie, że robię na moich lampach (audionach). Na razie jest to "skrócony super" 6 - lampowy, ale chciałbym, aby docelowo był 8-lampowy.

Częstotliwość pośrednia w założeniu była 125 kHz, ale jest praktycznie 122 kHz. Heterodyna wykorzystująca triodę jest w układzie Meissnera, przestrajana w siatce. Zakres częstotliwości drgań z kondensatorem zmiennym 500 pF wynosi 230- 570 kHz i będzie w niedalekiej przyszłości zmniejszony. Napięcie heterodyny około 98Vpp (wartość skuteczna około 35V) przy częstotliwości 347 kHz, czyli przy odbiorze "jedynki" (347-225=122 kHz). Mieszacz wykonany jest na drugiej triodzie w układzie ultradyny. Sygnał p.cz. jest wydzielony w filtrze pasmowym, strojonym pojemnościowo. Pojemność rezonansowa około 200 pF, indukcyjność nieco ponad 8 mH. Sygnał jest wzmacniany we wzmacniaczu p.cz. z triodą i objęty jest reakcją ustaloną jednorazowo. Wzmocniony sygnał jest wydzielany w kolejnym filtrze pasmowym i kierowany jest do detektora siatkowego z reakcją na kolejnej lampie. W tym stopniu reakcję można płynnie regulować, co pozwala na regulację wzmocnienia. Sygnał m.cz. za pośrednictwem transformatora (przekładnia 1:4) steruje wzmacniacz napięciowy na kolejnej, piątej z rzędu lampie, która sprzężona jest z ostatnią szóstą lampą- stopniem głośnikowym za pomocą transformatora.

Piętą achillesową jest na razie wzmacniacz p.cz. Z uwagi na słabe parametry lamp trzeba obejmować go reakcją. Być może uda się dołożyć jeszcze jeden lub dwa stopnie. Słaba jest też lampa głośnikowa- audion taki, jak pozostałe lampy w tym układzie.

[Olkus]

Jestem pod wrażeniem konstrukcji, mam tylko jedną wątpliwość, czy te lampy powinny świecić tak mocno jak żarówki?

Pozdrawiam,
A.

[Thereminator]

Aaa, bo Alek z pewnością nie wie co robi, nieprawdaż?

[Tomek Janiszewski]

Jestem pod wrażeniem konstrukcji, mam tylko jedną wątpliwość, czy te lampy powinny świecić tak mocno jak żarówki?

Katody wolframowe tak niestety miały, inaczej ich emisja była zbyt mała.

[Tomek Janiszewski]

Czas przystąpić do prób z superheterodyną. Założenie było takie, że robię na moich lampach (audionach).

Takie pytanie natury porządkowej. Czy pierwsze superheterodyny, takie np. jak wspomniana dalej Ultradyne także wykorzystywały lampy oryginalnej konstrukcji Lee de Foresta, z siatką w kształcie kuchennego ubijaka do kartofli? Czy może jednak doskonalsze już konstrukcje triod, z siatką krzyżową lub spiralną otaczającą katodę?

Częstotliwość pośrednia w założeniu była 125 kHz, ale jest praktycznie 122 kHz. Heterodyna wykorzystująca triodę jest w układzie Meissnera, przestrajana w siatce. Zakres częstotliwości drgań z kondensatorem zmiennym 500 pF wynosi 230- 570 kHz i będzie w niedalekiej przyszłości zmniejszony.

A co z wejściowym obwodem w.cz.? Patrząc na urządzenie można odnieść wrażenie że on przestrajany nie jest, strojona jest jedynie heterodyna przy pomocy jednosekcyjnego kondensatora obrotowego. Tak jest faktycznie?

Napięcie heterodyny około 98Vpp (wartość skuteczna około 35V) przy częstotliwości 347 kHz, czyli przy odbiorze "jedynki" (347-225=122 kHz).

Tak wielkiego napięcia w.cz. nawet się nie spodziewałem. Powinno wystarczyć nie tylko na potrzeby mieszacza, taka heterodyna mogłaby być także niezłym mininadajnikiem

Mieszacz wykonany jest na drugiej triodzie w układzie ultradyny. Sygnał p.cz. jest wydzielony w filtrze pasmowym, strojonym pojemnościowo.

Czyżby te podwójne agregaty miały służyć właśnie do przestrajania filtrów p.cz? Rozumiem że tylko przy pierwszych próbach?

Pojemność rezonansowa około 200 pF, indukcyjność nieco ponad 8 mH.

No a dobroć cewek? Mierzyłeś ją, albo przynajmniej szacowałeś zakładając że jedynym źródłem strat jest oporność drutu? Wyglądają jakby były nawinięte gołym drutem emaliowanym, a w takim wypadku dochodzą duże pojemności własne a wraz z nimi - dodatkowe straty. Dlaczego nie użyłeś drutu w jedwabiu lub licy? Nadal obawiasz się nadmiernej dobroci obwodów a w konsekwencji - nocnika? Dlaczego nie zastosowałeś rdzeni ferrytowych, nawet tylko walcowych, dostrojczych? Zawsze dałoby to większą o kilkanaście a nawet kilkadziesiąt % większą indukcyjność, a w konsekwencji, przy tej samej oporności drutu - także dobroć.

Sygnał jest wzmacniany we wzmacniaczu p.cz. z triodą i objęty jest reakcją ustaloną jednorazowo. Wzmocniony sygnał jest wydzielany w kolejnym filtrze pasmowym i kierowany jest do detektora siatkowego z reakcją na kolejnej lampie. W tym stopniu reakcję można płynnie regulować, co pozwala na regulację wzmocnienia

I niestety wraz z nim - także szerokości pasma. Im większe wzmocnienie tym pasmo węższe. Można to próbować obrócić w zaletę, zauważając że większa czułość potrzebna jest przy odbiorze stacji słabych, a więc silniej zakłóconych.

Piętą achillesową jest na razie wzmacniacz p.cz. Z uwagi na słabe parametry lamp trzeba obejmować go reakcją.

Wzmocnienie stopnia p.cz. a także mieszacza można było zwiększyć stosując bądź pojedyncze obwody rezonansowe z przekładnią podwyższającą uzyskaną przez zastosowanie uzwojenia sprzęgającego od strony anody (jak w Ultradyne) albo dołączenie anody do odczepu obwodu p.cz., bądź w razie użycia filtrów pasmowych - przez zróżnicowanie parametrów obu obwodów: większa pojemność a mniejsza indukcyjność od strony anody, od strony siatki zaś - przeciwnie. Wówczas zmniejszyłoby się tłumienie obwodu pierwotnego rezystancją wewnętrzną triod, a wysokoimpedancyjna siatka kolejnego stopnia otrzymywałaby zwiększone napięcie.

Słaba jest też lampa głośnikowa- audion taki, jak pozostałe lampy w tym układzie.

Czy zakładając pozostanie przy klasycznej konstrukcji lamp Lee de Foresta - dopuszczasz zróżnicowanie ich konstrukcji, w zależności od ich przeznaczenia? Lampa głośnikowa mogłaby mieć rzadką siatkę, dzięki temu uzyska się pożądaną z punktu widzenia mocy wyjściowej małą oporność wewnętrzną. Dla odmiany, gęsta siatka lamp napięciowych pozwoliłaby osiągnąć większe nachylenie i oporność wewnętrzną, a moc wyjściowa byłaby w tym wypadku nieistotna.
Życzę dalszych ciekawych eksperymentów!

[cirrostrato]

To już produkcja seryjna i wreszcie jakiś pomysł na utylizację spalonych żarówek .

Nie spalonych tylko Alek ,,zabezpieczył'' same surowe balony do wykonania żarówek..... ale było minęło....

[Alek]

W tym układzie zastosowałem miniaturki audionów z gwintem E10. Jak się to ma do typowego balonu fi 60 (A60), stosowanego w niektórych audionach Lee de Foresta pokazuje zdjęcie. Dla porządku, przejęte balony to A88, a więc jeszcze większe.

Co się tyczy lamp, zależało mi na tym aby sprawdzić, co się uda uzyskać z lamp- audionów. Oryginalnie stosowano raczej lampy o cylindrycznej konstrukcji elektrod.
Obwód wejściowy jest przestrajany kondensatorem na środku zdjęcia. Kondensatorem po lewej stroi się heterodynę, kondensatorem po prawej reakcję stopnia detektorowego. Pozostałe filtry są strojone trymerami widocznymi zresztą na zdjęciach.

Obserwacja jest taka, że im większe jest napięcie heterodyny, tym silniejszy jest sygnał p.cz., co zresztą nie dziwi. Lampa mieszacza (zwanego w układzie ultradyny modulatorem) może być mocno niedożarzona, a i tak ampllituda sygnału p.cz. niewiele się zmienia. Tłumaczyć to należy tym, że nieliniowość pojawiająca się przy niedożarzeniu jest tu korzystna. Nachylenie spada, ale nieliniowość rośnie, co pozwala uzyskiwać w miarę stałe nachylenie przemiany w dość szerokich granicach.

O filtrach i całej reszcie zrobię osobny wpis, ale nie teraz.

[staku]

Ha, a ja wypatrzyłem jeszcze coś ciekawego.
Zobacz tu viewtopic.php?f=11&t=36973&p=374844&hil ... we#p374844

Jeszcze nie wiem jak bardzo chcę się z nimi rozstawać gdyż planowałem ich użyć w... a nie wiem, czy starczy mi zapału i cierpliwości na projektowanie i budowę kondensatorów jakie być powinny.

[Tomek Janiszewski]

Co się tyczy lamp, zależało mi na tym aby sprawdzić, co się uda uzyskać z lamp- audionów. Oryginalnie stosowano raczej lampy o cylindrycznej konstrukcji elektrod.

To tak jakby się uprzeć na budowę Koliberka-Stereo, obowiązkowo na samych Teges-teges. Byle Tegestrzydziestkasiódemka wyrobiła się w mieszaczu samodrgającym UKF przy 118,7MHz, bo jak na chwilę obecną ustalono - Tegesczterdziestkajedynka nigdy nie weszła do produkcji, straszyła jedynie po katalogach i innych książkach

Obwód wejściowy jest przestrajany kondensatorem na środku zdjęcia. Kondensatorem po lewej stroi się heterodynę, kondensatorem po prawej reakcję stopnia detektorowego

.
No i tego nie rozumiem kompletnie. Naprawdę pierwsze superheterodyny miały niezależnie strojone obwody w.cz. i oscylatora? Ostatecznie, w odbiornikach reakcyjnych o bezpośrednim wzmocnieniu regulowało się osobno dostrojenie obwodu oraz głębokość reakcji, i uchodziło to za najzupełniej normalne.

Obserwacja jest taka, że im większe jest napięcie heterodyny, tym silniejszy jest sygnał p.cz., co zresztą nie dziwi. Lampa mieszacza (zwanego w układzie ultradyny modulatorem) może być mocno niedożarzona, a i tak ampllituda sygnału p.cz. niewiele się zmienia.

Zamierzasz może wypróbować mieszacz samodrgający na triodzie z neutralizacją przenikania napięcia heterodyny do obwodu antenowego, zwany tropadyną? Ciekawie wypadłby też mieszacz triodowy z neutralizacją dla p.cz., nawet lekko przekompensowaną, co też dałoby większe wzmocnienie w tym stopniu. Jedno i drugie stosowało się wszak powszechnie w mieszaczach triodowych UKF, budowanych na lampach EC92, ECC81 i ECC85. Czy może jednak takie chwyty układowe wykraczałyby już poza epokę?

[Alek]

Spójrz na schemat tropadyny:

http://www.duanesradios.info/html/tropa ... odyne.html

Obwód wejściowy na ramie oraz obwód heterodyny strojone są osobno. Użytkownik mógł manipulować także przy filtrach p.cz.

To samo dla ultradyny:

http://www.radiopharos.it/Mescolatori%2 ... rt%20I.htm
http://www.duanesradios.info/html/pheni ... rhete.html

W bardzo wczesnych superheterodynach tak było. Nikt nie zaprzątał sobie głowy współbieżnością strojenia heterodyny względem obwodu wejściowego.

Co do wyboru układu stopnia przemiany, zapewne wypróbuję układu tropadyny. Nie jestem tylko pewien czy uda się wzniecić drgania.

[CHOPIN66]

To tak jakby się uprzeć na budowę Koliberka-Stereo, obowiązkowo na samych Teges-teges. Byle Tegestrzydziestkasiódemka wyrobiła się w mieszaczu samodrgającym UKF przy 118,7MHz, bo jak na chwilę obecną ustalono - Tegesczterdziestkajedynka nigdy nie weszła do produkcji, straszyła jedynie po katalogach i innych książkach

Ale można zastąpić TG41 tranzystorem AF515 który pojawia się co jakiś czas na Allegro i ma zbliżone parametry katalogowe co TG41 .

[Alek]

Zdążyłem jeszcze zmierzyć dziś filtr. Oczywiście wyjęty z układu nie był niczym obciążony, co ma pewne znaczenie. Sprzężenie w warunkach pomiaru było więc nadkrytyczne.

[Alek]

Mogę teraz w przerwie w pracy ustosunkować się do kwestii filtrów. Zastosowanie rdzeni byłoby niewskazane z dwóch względów. Pierwszym jest to, że zwiększyłoby się jeszcze sprzężenie. Drugim powodem jest to, że kiedyś nie było rdzeni, stosowano za to spore cewki.

[Tomek Janiszewski]

Ale można zastąpić TG41 tranzystorem AF515 który pojawia się co jakiś czas na Allegro i ma zbliżone parametry katalogowe co TG41 .

Z AF zamiast TG to już nie byłby Koliberek A że można, to wiem, bo sam zbudowałem głowicę UKF CCIR z tymi tranzystorami, i to w dużych obudowach TO-5 z napisem na wieczku.