EL84 PP - schemat

[Romekd]

Przy tak małej odległości między siatkami i katodami w E88CC (35 μm) może dochodzić nawet do autoemisji elektronowej z katod, wskutek b. wysokiego natężenia pola elektrycznego przy samej katodzie (napięcie siatka-katoda równe 300 V), choć może tylko ponosi mnie fantazja...

Też racja.
Wspaniały pomysł z tym eksperymentem. Tylko przy wykonywaniu tylu różnych wariantów warto nie zapomnieć o odpowiednio dużej puli lamp - doświadczenie wykonane na jednym czy dwu egzemplarzach na wariant będzie mało miarodajne ze względu na samą statystykę...

Pozdrawiam!

Planuję użyć dwóch lamp w aplikacji podobnej do tej w wątku (siatka polaryzowana przez rezystor z napięcia anodowego), co w sumie da test na czterech systemach triodowych tylko w tej jednej konfiguracji. Na pozostałe dwa układy pozostaną mi po dwa systemy triodowe, z tym, że będę chciał tak stworzyć układ, by do każdej z pozostałych dwóch aplikacji pracowały po dwa systemy triodowe, ale z różnych lamp. Niestety nie dysponuje większą ilością PCC88, więc muszę zastosować właśnie takie kompromisowe rozwiązanie

Pozdrawiam
Romek

[Romekd]

Kolego Romku, nie upieram się przy swoim, ale nie znam innego sposobu przepływu prądu w lampie poza termoemisją i prądem jonowym, a podstawka chyba nie jest na tyle brudna, aby stworzyć dodatkową ścieżkę?

W jednym z poprzednich swoich postów uzmysłowiłem Koledze, że istnieje możliwość występowania w lampie tzw. emisji polowej (zwanej też autoemisją elektronów, emisją zimną lub autoelektronową), wywołanej dużym natężeniem pola elektrycznego od siatki sterującej, znajdującej się bezpośrednio przy aktywnej powłoce katody. W tym dodam jeszcze jeden, kolejny sposób przepływu prądu w lampie elektronowej. Jest nią fotoemisja z katody tlenkowej. Nie mając po ręką lampy E88CC, przeprowadziłem szybki eksperyment z używaną lampą 6Ż52P, w której również siatka pierwsza jest napinana. Lampę tą (jej obwód siatka s1-katoda) podłączyłem do zasilacza laboratoryjnego Z-5001 przez szeregowo włączony miernik cyfrowy. Większość cyfrowych mierników na zakresie voltów DC ma rezystancję wewnętrzną równą 10 MΩ, a to oznacza, że można ich na tym zakresie używać jako bardzo czułych mierników prądu - otrzymujemy czułość 100 nA/V wskazań miernika. Mój miernik po podłączeniu do zasilacza przez lampę pokazał napięcie 4,8 V, czemu odpowiadał przepływ prądu o wartości 480 nA przy napięciu siatka-katoda równym 295,2 V. Prąd ten z pewnością nie był prądem jonowym, gdyż po odwróceniu biegunów na wyprowadzeniach lampy wartość prądu wynosiła jedynie 27 nA (miernik wskazywał 0,27 V). Gdy dokonując pomiaru prądu emisji polowej świeciłem w lampę latarką LED, wskazania prądu rosły o kilkadziesiąt procent, czyli katoda wytwarzała jeszcze prąd fotoemisji. Z ciekawości w obwód katody włączyłem rezystor 100 kΩ, a sygnał z niego podałem na wejście czułego wzmacniacza m.cz. W słuchawkach włączonych do wyjścia wzmacniacza usłyszałem sygnał PWM, którym sterowana jest podczas świecenia (przy załączeniu 50% mocy latarki) dioda LED.
Następnie odłączyłem wszystkie przewody i miernik od lampy, do wyprowadzenia katody włączyłem ekran, a do siatki żyłę kabla ekranowanego, którego koniec podłączyłem de wejścia czułego wzmacniacza. I w tym przypadku w słuchawkach usłyszałem PWM prądu diody elektroluminescencyjnej. To samo powtórzyłem z lampą ECC85, z podobnymi rezultatami. Cała zabawa trwała może z pięć minut, a pozwoliła sprawdzić, czy prąd mierzony jest prądem jonowym, czy polowym i czy katoda jest zdolna generować elektrony wskutek fotoemisji. Zachęcam wszystkich do eksperymentowania. Zamiast czułego wzmacniacza laboratoryjnego (czułość regulowana od 5 μV do 30 V) można w eksperymentach wykorzystać wejście gramofonowe (MM/MC), które występuje w większości wzmacniaczy audio (to polecam do eksperymentów bez wykorzystywania wysokich napięć z zasilacza, chyba że zabezpieczy się wejście wzmacniacza diodami Zenera i zachowa szczególną ostrożność...). Na lampie ECC85 jako "fotokomórce" sprawdziłem trzy latarki LED i wszystkie dawały w słuchawkach sygnały dźwiękowe o różnych częstotliwościach. I jeszcze jedno, nie wiem jak wypadną eksperymenty z lampami PCC88, które zakupiłem i czekam na ich dostawę, ale jedno wiem już na pewno - wysokie napięcie na siatce względem katody pogarsza w ciągu zaledwie kilkunastu minut zdolności katody do emisji polowej. Ciekawe czy z termoemisją będzie podobnie.

Pozdrawiam
Romek

[Marek7HBV]

Na lampie ECC85 jako "fotokomórce" sprawdziłem trzy latarki LED i wszystkie dawały w słuchawkach sygnały dźwiękowe o różnych częstotliwościach. I jeszcze jedno, nie wiem jak wypadną eksperymenty z lampami PCC88, które zakupiłem i czekam na ich dostawę, ale jedno wiem już na pewno - wysokie napięcie na siatce względem katody pogarsza w ciągu zaledwie kilkunastu minut zdolności katody do emisji polowej. Ciekawe czy z termoemisją będzie podobnie.

I w ten oto sposób stworzył Kolega następną ,,urban legend,, o szkodliwości promieniowania świetlnego {i zapewne podczerwonego} na poziom zakłóceń wzmacniaczy lampowych dla audiofilów , ale także sposób na ,,czyszczenie katod,, lamp audiofilskich. Czekamy na reakcję {czy ceny lamp metalowych poszybują w górę?}
P.S. Do celów eksperymentalnych można by użyć PCC84 - tańsze i nie szkoda ich tak bardzo
Pozdrawiam

[kubafant]

To rzeczywiście ciekawe i pouczające doświadczenie.

Pisząc wcześniejsze posty nie wziąłem fotoemisji pod uwagę z dwóch przyczyn. Po pierwsze, nie spodziewałem się, że otwory w anodzie pozwolą na dostateczne oświetlenie katody (nie pamiętam dokładnie kształtu anod w ECC88), po drugie - fotoemisja nie wyjaśnia mechanizmu powstawania tego dodatkowego, obserwowanego na zimno prądu siatki w niektórych egzemplarzach lamp. Gdyby istotnie była jego przyczyną, występowałby on we wszystkich egzemplarzach lamp tego typu, posiadających wszak tę samą konstrukcję elektrod (naświetlenie) oraz ten sam materiał katody (ta sama praca wyjścia).

Choć oczywiście masz rację, jest ona możliwym sposobem przepływu prądu w lampie.

Pozdrawiam,
Jakub

[Romekd]

To rzeczywiście ciekawe i pouczające doświadczenie.

Pisząc wcześniejsze posty nie wziąłem fotoemisji pod uwagę z dwóch przyczyn. Po pierwsze, nie spodziewałem się, że otwory w anodzie pozwolą na dostateczne oświetlenie katody (nie pamiętam dokładnie kształtu anod w ECC88), po drugie - fotoemisja nie wyjaśnia mechanizmu powstawania tego dodatkowego, obserwowanego na zimno prądu siatki w niektórych egzemplarzach lamp. Gdyby istotnie była jego przyczyną, występowałby on we wszystkich egzemplarzach lamp tego typu, posiadających wszak tę samą konstrukcję elektrod (naświetlenie) oraz ten sam materiał katody (ta sama praca wyjścia).

Chodziło mi o to, by nie wypowiadać kategorycznych stwierdzeń, że w lampach możliwe są tylko dwie przyczyny przepływu jakiegokolwiek prądu - jonizacja gazów resztkowych i termoemisja. Co do "mechanizmu powstawania tego dodatkowego, obserwowanego na zimno prądu siatki w niektórych egzemplarzach lamp tego typu", to jak napisałem wcześniej, wystarczyło obrócić polaryzację napięcia by przekonać się co do jego przyczyny. Gdyby wysoki prąd płynął wskutek jonizacji gazów resztkowych, polaryzacja nie wpływałaby znacząco na jego wartość... Brak różnic mógłby jeszcze ewentualnie wskazywać na możliwe pogorszenie się jakości izolacji w mostkach mikowych, np. wskutek naparowania na nie metali.

Pozdrawiam
Romek

[seler]

Dodam, że pomysł z diodą wziął się z książki Merlina B. oraz jego wypowiedzi o uszkodzonych ecc82. Nie wspomina tam nigdzie o e88cc, tylko o triodach o dużym nachyleniu w ogóle.

[kubafant]

Co do "mechanizmu powstawania tego dodatkowego, obserwowanego na zimno prądu siatki w niektórych egzemplarzach lamp tego typu", to jak napisałem wcześniej, wystarczyło obrócić polaryzację napięcia by przekonać się co do jego przyczyny. Gdyby wysoki prąd płynął wskutek jonizacji gazów resztkowych, polaryzacja nie wpływałaby znacząco na jego wartość... Brak różnic mógłby jeszcze ewentualnie wskazywać na możliwe pogorszenie się jakości izolacji w mostkach mikowych, np. wskutek naparowania na nie metali.

Znaczy uważasz, że ten prąd siatki pojawiający się w pojedynczych egzemplarzach lamp na zimno to efekt zjawiska fotoelektrycznego? Nie twierdzę, że to niemożliwe, ale byłoby dziwne, że występuje tylko w niektórych lampach, kiedy warunki do powstawania zjawiska są identyczne we wszystkich (co rozwinąłem wcześniej).

Można to bardzo łatwo sprawdzić powtarzając pomiar w ciemnym pomieszczeniu albo umieszczając lampę w kubku ekranującym.

Pozdrawiam,
Jakub

[Romekd]

Znaczy uważasz, że ten prąd siatki pojawiający się w pojedynczych egzemplarzach lamp na zimno to efekt zjawiska fotoelektrycznego? Nie twierdzę, że to niemożliwe, ale byłoby dziwne, że występuje tylko w niektórych lampach, kiedy warunki do powstawania zjawiska są identyczne we wszystkich (co rozwinąłem wcześniej).

Można to bardzo łatwo sprawdzić powtarzając pomiar w ciemnym pomieszczeniu albo umieszczając lampę w kubku ekranującym.

A czy ja coś takiego gdziekolwiek twierdziłem? Duży prąd od razu wskazuje na pogorszoną próżnię lub pogorszoną izolację w mostkach mikowych, które mają bezpośrednią styczność ze wszystkimi elektrodami lampy, poza oczywiście włóknem grzejnika katody, choć i ono czasami podparte jest na wspornikach przymocowanych do mostków mikowych.

Czy przejście z formy "Kolego" na formę "Ty" wynika z irytacji Kolegi po wytknięciu Koledze paru nieścisłości w wypowiedziach? Osobiście na naszym małym Forum wolę bezpośrednią formę zwracania się na "ty"... W końcu łączy nas wspólna pasja do lamp i elektroniki

Pozdrawiam
Romek

[Romekd]

Dodam, że pomysł z diodą wziął się z książki Merlina B. oraz jego wypowiedzi o uszkodzonych ecc82. Nie wspomina tam nigdzie o e88cc, tylko o triodach o dużym nachyleniu w ogóle.

I dokładnie to moje doświadczenie ma potwierdzić lub obalić. Jeżeli efekt wystąpi w lampie PCC88, może w mniejszym lub podobnym stopniu występować również w innych lampach, a wówczas sens stosowania diody zabezpieczającej stanie się bezdyskusyjny, i to niezależnie od tego czy niektórym Kolegom podoba się dioda w tym miejscu, czy nie... Ludzi z pasją i zaangażowaniem w badania i eksperymenty bardzo szanuję, a do takich osób zaliczam wspomnianego w tym wątku Autora ww. książki... Chcę tylko osobiście sprawdzić na ile poważny jest analizowany tu problem.

Pozdrawiam
Romek

[kubafant]

A czy ja coś takiego gdziekolwiek twierdziłem? Duży prąd od razu wskazuje na pogorszoną próżnię lub pogorszoną izolację w mostkach mikowych, które mają bezpośrednią styczność ze wszystkimi elektrodami lampy, poza oczywiście włóknem grzejnika katody, choć i ono czasami podparte jest na wspornikach przymocowanych do mostków mikowych.

Może źle Kolegę zrozumiałem, ale po tym jak zasugerowałem, że przyczyną jest prąd jonowy, napisał Kolega odpowiedź w której wyraził przeciwną opinię. Napisał Kolega ponadto, że "nie rozumie mojego myślenia" (albo podobnie), bo przyczyną nie może być prąd jonowy, jako że prądy siatek nie są identyczne w obu triodach z bańki.
Przepraszam, że nie cytuję dosłownie, ale zaraz po wysłaniu usunął Kolega ten post, więc nie mam do czego się odnieść.

Czy przejście z formy "Kolego" na formę "Ty" wynika z irytacji Kolegi po wytknięciu Koledze paru nieścisłości w wypowiedziach? Osobiście na naszym małym Forum wolę bezpośrednią formę zwracania się na "ty"... W końcu łączy nas wspólna pasja do lamp i elektroniki

Proszę, niech się Kolega nie doszukuje zaczepek, mam pokojowe zamiary. Stosuję formy Ty/Kolega zamiennie, tak jak jest to przyjęte na forum.
_____________

Nie jestem tu gospodarzem tylko gościem, więc trzymam się zastanych reguł, choć osobiście uważam zwracanie się do (przeważnie) nieznajomych osób inaczej niż per pan za nieodpowiednie, a na pewno niezręczne. Co uwypukla się zwłaszcza przy osobistych spotkaniach z Forumowiczami, szczególnie gdy niektórzy są starsi albo mają stopnie naukowe. Jest to niespójne, że np. na forum do Kolegi Gsmoka zwracam się w drugiej osobie lub przez formę "Kolega", a przy rozmowie telefonicznej albo spotkaniu per "panie doktorze".

Łączy nas wspólna pasja i z tym się zgadzam, ale dystans - w moim przekonaniu - powinien być zachowywany.

Pozdrawiam życząc udanej niedzieli,
Jakub

[seler]

I jeszcze jedno, nie wiem jak wypadną eksperymenty z lampami PCC88, które zakupiłem

Porównując karty katalogowe e88cc i pcc88 można zauważyć duże rozbieżności maksymalnych dopuszczalnych wartości Ub i Ua. Czy to nie sugeruje różnej budowy fizycznej tych lamp?

[Marek7HBV]

Porównując karty katalogowe e88cc i pcc88 można zauważyć duże rozbieżności maksymalnych dopuszczalnych wartości Ub i Ua. Czy to nie sugeruje różnej budowy fizycznej tych lamp?

Z samej zasady oznaczeń lamp wynika że 88CC jest lampą o większej trwałości{zapewne sortowana na parametry} a parametry w katalogach podaje się pod typowe zastosowania{maksymalne}.PCC88 jest przewidziana do pracy w kaskadach w.cz. i dla takich rozwiązań noty katalogowe podają dane.Natomiast ECC88 jest bardziej uniwersalna i uwzględnia się ich pracę we wzmacniaczach oporowych czy nawet PP dla m.cz.A jedyną naprawdę widoczną w katalogu róznicą jest to że jedna z triod w PCC88 ma większe dopuszczalne napięcie między grzejnikiem a katodą