Hej.
Chcę zrobić prosty sterownik obrotów wentylatorów do chłodzenia wzmacniacza lampowego. Wentylatory będą 2, każdy 12V/500mA. W założeniu miały inteligentnie reagować na temperaturę wzmacniacza. Najprościej było by to zrobić przy użyciu termistora i triaka, wyższy poziom wtajemniczenia wymaga użycia op-ampa i termistora. Ponieważ w temacie op-ampów jestem koloru trawy na wiosnę proszę o pomoc.
1) lepiej dać 24V/500mA czy 12V/1A?
2) termistor wpinam w NFB i reguluję wzmocnienie czy przez tranzystor regulować napięcie zasilania?
3) jakiś konkretny op-amp czy byle LM*** się nada?
4) czy może użyć jakiegoś gotowego rozwiązania?
Pozdrawiam,
Kacper
P.S. Jutro podeślę schemat tego co sam wymyśliłem, ale pewnie niewiele będzie wart
Triak się tu nie przyda, chyba że zasilisz wiatraki napięciem przemiennym. Realizację inteligencji sterowania ogranicz do zastosowania szeregowego termistora NTC stosowanego z wentylatorami w starszych zasilaczach ATX (AT). Op-amp, do tego element wykonawczy niepotrzebnie skomplikuje układ i jego uruchomienie.
Ewentualną następną wypowiedź zacznij jednak od uzasadnienia potrzeby chłodzenia wzmacniacza lampowego. Jeżeli już, to przy niemożności wykonania normalnych otworów wentylacyjnych możnaby chłodzić wnętrze chassis, głównie w trosce o trwałość kondensatorów elektrolitycznych.
No i szumieć będzie, szczególnie irytująco przy wieczornym cichym słuchaniu.
W moim kompie jakieś 7 lat temu wyciszyłem wentylatory po prostu opornikami (procesor 1,2 GHz), bez żadnych dotychczas negatywnych konsekwencji .
KaKa pisze:[...] W założeniu miały inteligentnie reagować na temperaturę wzmacniacza.
Czy ta inteligencja ma polegać na tym, że załącza się po przekroczeniu temperatury progowej, czy płynnie reguluje obroty zależnie od temperatury? W pierwszym wypadku proponuję termostat (powinien być cichy i normalnie otwarty), np. http://www.tme.eu/html/PL/termostaty-bi ... pelny.html. Do dwustopniowej regulacji można dodać drugi termostat (zwierający szeregowy rezystor lub diodę).
Płynną regulację obrotów (PWM) chyba najlepiej zrobić na 555 z dołączonym jakoś termistorem. Obecnie są dostępne specjalizowane kości, które poza regulacją potrafią sygnalizować uszkodzenie wentylatora.
DS1821 lub DS1620 rozwiązuje problem - do niego optotriak i mały wentylator można uruchomić bez dodatków. Na 1820 mam termostat do akwarium - wprogramowujesz temperatury i działa.
Jeśli masz tam gdzieś dostępne ujemne napięcie (bez żadnej wydajności prądowej) które można wykorzystać, to rozwiązanie jest bardzo proste: jeden dowolny tranzystor NPN który wytrzyma obciążenie wiatrakiem i dzielnik napięcia składający się z termistora oraz peerka którym podregulowujesz napięcie na środku dzielnika, tak żeby w temperaturze lekko poniżej temperatury przy której ma włączyć się wiatrak na bazie tranzystora zaczynało pojawiać się dodatnie napięcie. Oczywiście bazę należy zabezpieczyć diodą włączoną odwrotnie przed nadmiernym ujemnym napięciem.
Układ taki ma trzy duże zalety:
- prosty jak świński ogon i tani jak barszcz
- lawinowa regulacja - przy wzroście temperatury reakcja jest natychmiastowa, wiatrak od razu wskakuje na max obroty.
- sprzężenie zwrotne przez termistor - w pewnym zakresie ustala się równowaga pomiędzy obrotami a temperaturą, w razie niemożności zatrzymania wzrostu temperatury wiatrak po prostu będzie się kręcił na maksa.
Przy zastosowaniu tranzystora o dużym wzmocnieniu (lub mosfeta) rezystancje dzielnika mogą mieć bardzo duże wartości, dzięki czemu ujemne napięcie można nawet dorobić na kolanie tam gdzie go nie ma, jakimś bieda-inwerterem napięcia na bramce i paru kondensatorach.
Hej,
dzięki za odpowiedzi. Już precyzuję o co mi chodziło.
Wzmacniacz będzie wymagał chłodzenia, ponieważ konstrukcja jest delikatnie mówiąc odmienna od tego co się spotyka na co dzień. Więcej szczegółów już wkrótce w osobnym temacie .
Chciałbym aby regulacja była płynna. W między czasie wpadłem na jeszcze jeden pomysł-taki sam jak zproponował Tomek.
Termistor->NE555->(opcjonalne odwrócenie fazy, jeżeli potrzebne)->tranzystor mocy->wiatraki.
Czy mógłbym prosić o podanie nazwy takich specjalizowanych kości?
Zależy co rozumiesz przez typowy, bo standardy są co najmniej ze 4
- wentylator bez żadnej kontroli (2 przewody), ewentualna regulacja liniowa w pewnym zakresie, elektronika regulacji na płycie głównej wiatrak tylko silnik i jego elektronika.
- wentylator z wyprowadzonym czujnikiem obrotów, regulacja j/w ale dodatkowo możliwy odczyt obrotów i stwierdzenie czy się np. nie zatrzymał (przydatne).
- wentylator z czwartym przewodem na którym 'rozumie' właśnie PWM i można nim sterować, sterownik obrotów wbudowany w wiatrak (np. wentylatory dołączane do proców Intela).
- czwarty system nie wiem jak działa - jest regulacja obrotów na trzecim lub czwartym przewodzie ale niekompatybilna z Intelowskimi, nie wiem do czego były używane. Mam taki jeden i bez podania +5V na ten dodatkowy przewód w ogóle się nie kręci.
Jak się dobrze poszuka to są nawet gotowe wentylatory z czujnikiem temperatury, Sunon ma chyba takie w katalogu i to o różnych charakterystykach.
Wydaje mi się że PWM będzie najbardziej liniowy z wszystkich zaproponowanych rozwiązań. Zmiana napięcia zasilania też jest ok, ale z tego dokumentu wynika, że nie jest do końca liniowa.
Przy okazji, które wentylatory są na cichsze? Interesuje mnie wymiar 50*50mm.
Niestety pozostaje jedynie przejrzeć trochę katalogów i wybrać najcichszy, chociaż nie zawsze podawane przez producenta dane pokrywają się z rzeczywistością (zwłaszcza ze względu na różne sposoby pomiaru głośności).
Dużą ofertę wentylatorów ma TME, można sobie u nich poprzeglądać i poszukać gdzieś lokalnie wybranego modelu, zazwyczaj będzie taniej
Sunon miał też ładny katalog online i na pewno produkuje wiatraki ciche i bardzo ciche (niestety o niższej wydajności), tylko nie wiem czy ktoś w Polsce oferuje obecnie komplet ich produktów.
W typowych wentylatorach komputerowych z trzeba kablami czerwony i czarny do odpowiednio plus i minus a trzeci - żółty - daje impulsy na podstawie których można określać prędkość obrotową wentylatora. Czy ten też tak ma - nie wiem, nie widzę żeby gdzieś pisało . http://leksykot.republika.pl/pecet/cpu_fan_rpm.shtml
Pozdrawiam
.
