Beztransformatorowa linearyzacja PP stopnia mocy

[ZoltAn]

Ciekawy układzik wygrzebany w Amaterskm Radio (CSRS).

Umożliwia płynne przejście z trybu pentodowego do triodowego z możliwością bardzo precyzyjnego ustawienia ultraliniowego trybu pracy pentod.

Wadą układu jest konieczność rozbudowy zasilacza o dodatkowe źródło napięcia zasilajacego anody triod regulacyjnych.

Opis jest w języku czeskim, zrozumiałym w conajmniej 75% dla przeciętnego polskiego czytelnika - niemniej, jeśli zajdzie ptrzeba to przełożę tekst na język polski.

Niektóre słówka:

jednoducha - prosta,
zajimavy - ciekawy, interesujący, zajmujący,
zapojeni - układ (w tym kontekście),
uprawa - przeróbka, przebudowa, przystosowanie,
uverejneni - uwierzytelnienie (sprawdzenie, potwierdzenie
soumerny - symetryczny,
urćity - określony,
zkresleni - zniekształcenia,
poloze (poloha) - położenie, pozycja,
zpetnovazebna smyćka - pętla sprzężenia zwrotnego,
zkuśmo - doświadczalnie (zkuśenost - doświadczenie),
zarućena - zagwarantowana (zaruka - gwarancja, poręka),
katodowy sledovać - wtórnik katodowy.

ć = cz
ś = sz
ź = ż (rz)
r' = między ż a ź

Układ sprawdzałem kiedyś z lampami EL84 pracującymi z Ua ca 200 -225V.
Korzystałem z transformatora sieciowego do wzmacniacza dużej mocy (ze starego Ampli z AZ4 i AZ1 - napięcia do wzmacniacza na EL84 wyprowadziłem bezpośrednio ze sprawnego Ampli).

Przejście od trybu pentodowego do triodowego jest (odsłuchowo) dosyć efektowne: przy skręcaniu potencjometra w stronę anod EL84 następuje znaczne ściszenie audycji ale zarazem brzmienie staje się wyraźnie czystsze, miększe i cieplejsze.

Przejście w tryb UL też się daje zauważyć odsłuchowo - niestety wzmacniacz musi być rozkręcony prawie maksymalnie!

Żeby uniknąć przykrego "zahukania" najlepiej podawać sygnał bezpośrednio na siatkę odwracacza fazy.

Początkowo bardzo głośno brzmiący wzmacniacz nie ulega zauważalnemu wyciszeniu, ale wyraźnie maleje charczenie wynikające z przesterowania a potem (w miarę dalszego skręcania potencjometra) jak wyżej.

Układzik ciekawy - wart przynajmniej przetestowania.

Potencjometr musi być raczej solidny z szeroką ścieżka oporową i "miotełką" lub "ołówkiem" na ślizgaczu (najlepiej porządny tandemowy telpod "starego chowu" albo "tesla" a jeszcze lepiej ceramiczny) w zakresie 10 - 22kΩ , ja dysponowałem liniowym SP2.3 2x10k/2W sprzężonym - ze znaczkiem WP w owalu (produkcja dla wojska???)

Pozdrawiam. ZoltAn

[MaciejM]

Witam

Przejście od trybu pentodowego do triodowego jest (odsłuchowo) dosyć efektowne: przy skręcaniu potencjometra w stronę anod EL84 następuje znaczne ściszenie audycji ale zarazem brzmienie staje się wyraźnie czystsze, miększe i cieplejsze.

Przejście w tryb UL też się daje zauważyć odsłuchowo - niestety wzmacniacz musi być rozkręcony prawie maksymalnie!

Żeby uniknąć przykrego "zahukania" najlepiej podawać sygnał bezpośrednio na siatkę odwracacza fazy.

Początkowo bardzo głośno brzmiący wzmacniacz nie ulega zauważalnemu wyciszeniu, ale wyraźnie maleje charczenie wynikające z przesterowania a potem (w miarę dalszego skręcania potencjometra) jak wyżej.

Sam Twój opis wrażeń skłania do prób
Mam jedno pytanie - katody ECC są na dość wysokim potencjale względem masy (jeżeli się nie mylę ), a ECC82 ma dopuszczalne napięcie katoda-grzejnik 180V. Czy nie powinno się podnieść potencjału grzejników tak, aby różnica napięcia katoda-grzejnik nie przekroczyła tych 180V?

Pozdrawiam
Maciek

[Sebba]

Jeszcze inny przyklad "bezodczepowej" linearyzacji tutaj: http://www.turneraudio.com.au/htmlwebpg ... hbshfb.htm

[Vault_Dweller]

Wadą układu jest konieczność rozbudowy zasilacza o dodatkowe źródło napięcia zasilajacego anody triod regulacyjnych.

Jeśli lampy mocy mają dużo wyższe napięcie anodowe niż napięcie siatek drugich, to czy nie można po prostu poprowadzić do anody ECC82 napięcia zasilającego stopień mocy?

[tszczesn]

Jeśli lampy mocy mają dużo wyższe napięcie anodowe niż napięcie siatek drugich, to czy nie można po prostu poprowadzić do anody ECC82 napięcia zasilającego stopień mocy?

Można, ale takich lamp nie można za to linearyzować poprzez odczepy na transformatorze, a taki układ mają zastąpić te triody.

[Jasiu]

Czołem.

Jeśli lampy mocy mają dużo wyższe napięcie anodowe niż napięcie siatek drugich, to czy nie można po prostu poprowadzić do anody ECC82 napięcia zasilającego stopień mocy?

Można, ale takich lamp nie można za to linearyzować poprzez odczepy na transformatorze, a taki układ mają zastąpić te triody.

Można, ale potrzeba nie odczepu, ale osobnego uzwojenia. Na pprzykład tak:
http://www.fonar.com.pl/audio/projekty/ ... m1/wzm.htm

Problem z układem podesłanym przez Andrzeja polega na tym, że dla różnych stopni sprzężenia na siatkę ekranującą różnią się optymalne parametry transformatora.

Pozdrawiam,
Jasiu

[tszczesn]

Można, ale takich lamp nie można za to linearyzować poprzez odczepy na transformatorze, a taki układ mają zastąpić te triody.

Można, ale potrzeba nie odczepu, ale osobnego uzwojenia. Na pprzykład tak:
http://www.fonar.com.pl/audio/projekty/ ... m1/wzm.htm
Problem z układem podesłanym przez Andrzeja polega na tym, że dla różnych stopni sprzężenia na siatkę ekranującą różnią się optymalne parametry transformatora.

Owszem, ale wtedy użycie dodatkowych uzwojeń to już dla mnie przerost formy nad treścią, układ z triodami lepszy pod każdym względem.

[ZoltAn]

Mam jedno pytanie - katody ECC są na dość wysokim potencjale względem masy (jeżeli się nie mylę ), a ECC82 ma dopuszczalne napięcie katoda-grzejnik 180V. Czy nie powinno się podnieść potencjału grzejników tak, aby różnica napięcia katoda-grzejnik nie przekroczyła tych 180V? Maciek

Podczas prób wzmacniacza nie nastąpiło przebicie - mimo rzeczywiście ekstremalnie przekroczonego Uf-k (+ + Ua chyba miało ponad 350V!). Widocznie lampy mają spory zapas "na przebicie" - albo miałem zwykłego fuksa Czyje to były lampy - RFT czy Tesli - już nie pamiętam -używałem obydwu marek. Ale to raczej mogła być Tesla (srebrzyste lustro getteru a nie czarne jak RFT), ja miałem zawsze wiekszy dostęp do lamp tej marki (stosowane były u mnie w firmie).

Podniesienie potencjału grzejników jest nieodzowne - ale wtedy trzeba byłoby żarzyć je z odrębnego uzwojenia - i czy się to opłaca?

ZoltAn

[tszczesn]

Podniesienie potencjału grzejników jest nieodzowne - ale wtedy trzeba byłoby żarzyć je z odrębnego uzwojenia - i czy się to opłaca?

A może się złamać i użyć tu tranzystora?

[Romekd]

Takie próby już ktoś przeprowadzał i to zarówno z tranzystorami bipolarnymi jak i polowymi. Widziałem w internecie schematy.
Pozdrawiam

[tszczesn]

Takie próby już ktoś przeprowadzał i to zarówno z tranzystorami bipolarnymi jak i polowymi. Widziałem w internecie schematy.

Bo zastąpić to nie problem, pytanie tylko, czy to się w filozofii komuś mieści, aby obok lamp wlutować jakiś ochydny kawałek krzemu :)

[Romekd]

(...) pytanie tylko, czy to się w filozofii komuś mieści, aby obok lamp wlutować jakiś ochydny kawałek krzemu

Tomku dla niektórych byłaby to zapewne całkowita profanacja idei wzmacniacza lampowego.
Przy takim rozwiązaniu zastanawia mnie coś innego, a mianowicie jaki wystąpi spadek mocy przy konfiguracji triodowej tak zmodyfikowanego wzmacniacza w stosunku do standardowego rozwiązania, w którym jak wiadomo zarówno anoda jak i siatka druga oddają moc do transformatora głośnikowego?
Pozdrawiam.

[tszczesn]

Przy takim rozwiązaniu zastanawia mnie coś innego, a mianowicie jaki wystąpi spadek mocy przy konfiguracji triodowej tak zmodyfikowanego wzmacniacza w stosunku do standardowego rozwiązania, w którym jak wiadomo zarówno anoda jak i siatka druga oddają moc do transformatora głośnikowego?
Pozdrawiam.

Zależy chyba od lampy. Siatka druga w pentodach mocy ma typowo coś koło 20% prądu katodu, czyli w takim stosunku powinna spaść moc. Z tym, że to mocno od lampy zależy.