Wzmacniacz EL34 Push-Pull przydźwięk

[czarnieski]

Witam
Mam problem przydźwiękiem we wzmacniaczu lampowym
zbudowanym na podstawie schematu Mularda na lampach
EF86, 6N2P, EL34.
Wzmacniacz jakieś 3 lata temu miałem wstępnie uruchomiony
na tzw. "deseczce" i nie było problemów z przydźwiękiem.
Trzy miesiące temu zamontowałem go w obudowie i pojawił
się przydźwięk który jest zależny od ustawienia potencjometru
głośności przy całkowitym ściszeniu jest cisza a gdy
dam głośniej pojawia się przydźwięk i w miarę dodawania głośności
staje się głośniejszy (dotyczy to obu kanałów). Żarzenie lamp, jest w
skrętce oraz symetryzowane rezystorami 100 omów, prąd przemienny.
Z góry dziękuję za pomoc. Pozdrawiam

[Marek7HBV]

Najczęściej przyczyną jest niepodłączenie obudowy {metalowej} potencjometru do masy lub słabo ekranowane przewody wejściowe {gniazda też}.

[Romekd]

Czołem.
Dokładnie, wszystkie elementy metalowe wzmacniacza, włącznie z metalowymi obudowami potencjometrów, rdzeniami transformatorów sieciowych i głośnikowych muszą być podłączone do masy wzmacniacza. To połączenie musi być "jednopunktowe", by nie stworzyć żadnych pętli masy, gdyż nawet na kilku punktach chassis może występować niewielkie napięcie zmienne o częstotliwości "sieciowej", wskutek indukowania się ich przez zmienne pole magnetyczne, jakie tworzy wokół siebie transformator sieciowy...

Pozdrawiam
Romek

[czarnieski]

Dzięki za pomoc. Obudowa metalowa wzmacniacza jak i samego potencjometru są podłączone do masy. Transformatory to toroidy więc nie ma jak ich rdzeni podłączyć do masy. Jak miałem to zmontowane testowo to wszystko było inaczej poukładane. Zdjęcie od spodu wzmacniacza

[tszczesn]

Jak jest tak, że na skręconym potencjometrze przydźwięku nie ma to oznacza, że źródło zakłóceń jest przed potencjometrem. Jak dobrze rozumiem zdjęcie, to sygnał od wejść idzie do potencjometru, potem na wejścia wzmacniacza. W takiej sytuacji szukałbym problemu w ekranowaniu kabli od gniazda do potencjometru i potencjometru do płytek, samych gniazdach (styk masy) i kablach doprowadzających sygnał. Czy po wyjęciu kabli wejściowych (i dla pewności) zwarciu wejścia opornikiem 100k tez występuje ten brum?

[czarnieski]

Odlutowałem potencjometr, przy zwartym wejściu do masy jest cisza. Poszukam rezystora 100k i zrobię test.

[tszczesn]

Nie, nie potencjometr. Tylko wyjąć kable wejściowe (i zewrzeć wejście tymi opornikami, aby nie wisiało w powietrzu), nie zmieniając niczego w środku, wtedy się okaże, czy zakłócenia przychodzą z zewnątrz, czy pojawiają się wewnątrz konstrukcji wzmacniacza.

[Romekd]

Odlutowałem potencjometr, przy zwartym wejściu do masy jest cisza. Poszukam rezystora 100k i zrobię test.

Kompletna cisza przy potencjometrze skręconym do "zera" świadczy, że zakłócenia sieciowe przy podkręceniu głośności dostają się na wejście wzmacniacza poprzez wnikanie na siatki pierwsze lamp kanału prawego i lewego, i mogą pochodzić z wnętrza wzmacniacza, przedostając się np. przez pojemności pasożytnicze i ulegając wzmocnieniu przez wszystkie kolejne lampy. Sprzyja temu zastosowanie dużych pod względem gabarytów kondensatorów sprzęgających, znajdujących się między potencjometrem a siatkami pierwszych lamp (działają jak "anteny"). Na kondensatory te mogą nakładać się sygnały zakłócające z transformatora sieciowego (jeśli jest blisko) lub znajdujących się w bezpośredniej bliskości kabli z napięciami zmiennymi. Zakłócenia mogą pochodzić np. z obwodów żarzenia, szczególnie gdy uzwojenie żarzenia "wisi" sobie w powietrzu (nie ma żadnego połączenia z masą) i zbiera zakłócenia z innych uzwojeń transformatora (jeden z końców uzwojenia powinien być zwarty z masą, lub oba końce łączyć powinny się z nią przez potencjometr, pozwalający minimalizować (symetryzować) napięcie przydźwięku. Sprzyjać nakładaniu się zakłóceń może również sam potencjometr głośności, jeśli np. jego rezystancja jest przesadnie wysoka (np. setki kiloomów lub megaomy, gdy rezystancje wyjściowe współczesnych źródeł sygnału są niskie i często mają wartość niższą od 1 kΩ)...

Pozdrawiam
Romek

[czarnieski]

Po zwarciu wejścia opornikami 100k przydźwięk nadal występuje. Zauważyłem że jak wyłączę wzmacniacz i przez chwilę jeszcze działa na zasilaniu zgromadzonym w zasilaczu to przydźwięk od razu zanika.

[Marek7HBV]

To oznacza że brum powoduje kłębowisko kabelków, co widać na zdjęciu. By określić dokładniej miejsce przeniku należy przenieść tymczasowo gniazda wejściowe {przymocowane do aluminiowej blaszki} na przód wzmacniacza, tak by nie było wpływu przewodów zasilających i transformatora. Jeśli wzmacniacz ma pracować tylko ze żródłem o niskiej rezystencji, to można zastosować potencjometr w przedziale wartości 10-100 k.

[Romekd]

Czołem.
Gniazda wejściowe umieszczone bezpośrednio przy przewodach transformatora sieciowego to dość niefortunne rozwiązanie. Czy zwarcie zrobione bezpośrednio na gniazdach wejściowych powoduje zanik przydźwięku. Czy przydźwięk sieci występuje również przy ustawieniu potencjometru głośności na maksimum przy podłączonym źródle sygnału (np. w przerwach między utworami)? Czy przy zwartych wejściach bezpośrednio przy gniazdach pojawia się przydźwięk przy potencjometrze ustawionym w połowie (w sensie rezystancyjnym; dla potencjometru o charakterystyce logarytmicznej będzie to mniej więcej 3/4 między pozycją zerową a maksymalną)? Jaką wartość ma zastosowany potencjometr (przydałby się schemat)?

Pozdrawiam
Romek

[czarnieski]

Przeniosłem gniazda na przód zasilacza niestety to nie pomogło, przydźwięk przy podłączonym źródle sygnału ale wyciszonym narasta jakby linowo z regulacją głośności. Po wyłączeniu napięcia anodowego przydźwięk od razu zanika.
Płytki wzmacniacza oraz zasilacza są konstrukcji użytkownika onyx.

[Marek7HBV]

Czy ten wężowaty zielony kabelek to masa obudowy potencjometru? Pozostało tylko odłączenie przewodów od potencjometru. Przy prawidłowych połączeń mas dopuszczalny jest mały przydzwięk słyszalny jedynie przy samych głośnikach, a jeśli jest duży, to ,,trza pruć,, kable i zrobić porządną masę .

[Romekd]

Jeszcze raz przeczytałem wszystkie posty i przyjrzałem się zamieszczonym zdjęciom. Sprawa jest ciekawa, bo skręcenie potencjometru do zera i całkowita cisza w głośniku świadczy raczej, że przydźwięk nie pochodzi z napięcia anodowego. Symetryzacja żarzenia również jest poprawnym rozwiązaniem. Gdyby wzmacniacz był zasilany trzyprzewodowym kablem sieciowym z przewodem zerowym (lub uziemieniem), to brałbym pod uwagę tworzenie się pętli zera lub uziemienia przez zasilanie źródła sygnału i zasilanie wzmacniacza (gdyby oba urządzenia miały masy połączone z przewodem ochronnym), ale patrząc na zdjęcie widzę dwużyłowy kabel sieciowy (domyślam się że to ten podłączony do "kostki" z niebieskimi koszulkami izolacyjnymi). Pewną cenną informacją byłoby podanie czy przydźwięk powstaje również przy nie podłączonych przewodach sygnałowych (odłączonym źródle sygnału audio) oraz przy podłączeniu do gniazd cinch zwartych wtyków. Przy zwartych wejściach przydźwięku nie powinno być również przy potencjometrze ustawionym na maksimum, bo wówczas wejścia lamp i tak połączone byłyby z masą, tylko kawałek dalej... Czy dałoby się przeprowadzić takie eksperymenty?

Pozdrawiam
Romek

[czarnieski]

Tak ten zielony to masa obudowy potencjometru. Wczoraj odlutowałem jeszcze potencjometr i podłączyłem bezpośrednio gniazda głośnikowe. Przy takim połączeniu (bez potencjometru) i odłączeniu przewodów sygnałowych
występuje bardziej szum trochę gwizd ale jak by innego rodzaju i nie znika on po wyłączeniu napięcia anodowego dopiero po rozładowaniu kondensatorów zasilacza. Przy zwartych wejściach tak jak na zdjęciu jest cisza.
Przylutuję potencjometr i powtórzę jeszcze raz test.
Tak zasilanie sieciowe jest dwu przewodowe nie mam w domu dedykowanego przewodu ochronnego w gniazdku.