Wzmacniacz SE EL84 - wpływ elementów na pasmo przenoszenia

[pjasio253]

Cześć
Uruchomiłem tytułowy wzmacniacz i generalnie jest całkiem nieźle, choć mam pewien niedosyt jeśli chodzi o dół pasma. Transformatory głośnikowe to 4pietro4, prąd anodowy EL84 na poziomie 47mA, praca w trybie pentodowym z USZ. Lampa sterująca to ECC83 i tutaj pierwsza wątpliwość - czy próba zmiany jej punktu pracy może mieć jakiś wpływ na barwę dźwięku? Czy może należałoby szukać innej możliwości, np. zmiany wartości którychś elementów czy ich usunięcia albo zmiany rodzaju, np.kondensatora łączącego obwód sterujący z EL84?
Z góry dziękuje za sugestie.

[Ola Boga]

Najlepiej, gdybyś zmierzył przebieg pasma wzmacniacza. Jeżeli masz generator i oscyloskop i/lub woltomierz m.cz, to można to w miarę łatwo zrobić.
Bo może wzmacniacz przenosi dobrze, a problem leży np. po stronie głośników...
Kondensator sprzęgający C2L jest na pewno wystarczająco duży. Trochę małe są kondensatory w katodach, czyli CE1L i CE3L, ale też bez skandalu (później przeliczę). Punkt pracy lampy może mieć delikatny wpływ na górę pasma, ale na dół bez zmiany wartości elementów raczej nie.
Problemem może być transformator głośnikowy. Spróbuj przełączyć tryb pracy na UL. Jeżeli pasmo się poprawi, to powodem może być mała indukcyjność główna transformatora. Tryb pentodowy ma znacznie większą rezystancję wewnętrzną, więc wymaga większej indukcyjności głównej. Tryb triodowy, albo UL mają rezystancję wewnętrzną znacznie mniejszą i często transformator przewidziany do UL nie będzie pracował poprawnie z trybem pentodowym.

[pjasio253]

Niestety nie mam odczepu ultralinearnego na trafach, ale po przełączeniu w tryb triodowy faktycznie jest jak napisałeś - podniósł się nieco dół, jest lepsza dynamika, góra nieco spadła, ale nie jakoś drastycznie. Dziękuję za tą wskazówkę.

Przy okazji zastanawiam się jeszcze nad jedną akcją - swego czasu uruchomiłem klon przedwzmacniacza Conrad Johnson PV12 i gdzieś spoczął na półce. Pamiętam, że użyłem go w połączeniu ze wzmacniaczem tranzystorowym i w takim połączeniu dół pasma był naprawdę niezły, ale być może tutaj większą robotę zrobił tranzystor w końcówce niż lampa w przedwzmacniaczu. Zastanawiam się póki co czysto teoretycznie - czego można byłoby oczekiwać, gdyby takiego CJ spiąć z tym wzmacniaczem SE?

[Ola Boga]

Zastanawiam się póki co czysto teoretycznie - czego można byłoby oczekiwać, gdyby takiego CJ spiąć z tym wzmacniaczem SE?

Jeżeli przedwzmacniacz ma płaską charakterystykę, to niczego specjalnego...
Jak ma regulację barwy, to można nią trochę zamaskować niedostatki, ale to nie jest optymalna strategia, ponieważ wtedy łatwo o przesterowanie wzmacniacza mocy w zakresie niskich tonów.

Spróbuj zmierzyć pasmo swojego wzmacniacza, a konkretnie spadki w dB na 50, 40, 30Hz względem 1kHz. Wtedy będzie wiadomo o czym tak naprawdę rozmawiamy. Jak nie umiesz, to spróbuję pomóc, tylko powiedz jakie masz narzędzia pomiarowe (oscyloskop, generator, woltomierz m.cz.?).

Znasz jakieś parametry tych transformatorów głośnikowych? Może by się lepiej nadały do jakiejś innej konfiguracji, np. EL34 w połączeniu triodowym. Moc wyjściowa byłaby mniej więcej taka sama, a dół pasma zdecydowanie lepszy.

[AZ12]

Witam

W celu polepszenia pasma przenoszenia w zakresie niższych częstotliwości można pozbyć się filtru katodowego pentody EL84, a polaryzację ujemnym napięciem siatki pierwszej zrobić stosując odpowiedni rezystor w ujemnym biegunie zasilania tak jak w odbiornikach lampowych z EBL21. Sam tak zrobiłem we wzmacniaczu z EL84, a jestem obecnie na etapie budowy wzmacniacza stereo na PCL82 z ogólnym minusem.

[Marek7HBV]

Witam

W celu polepszenia pasma przenoszenia w zakresie niższych częstotliwości można pozbyć się filtru katodowego pentody EL84, a polaryzację ujemnym napięciem siatki pierwszej zrobić stosując odpowiedni rezystor w ujemnym biegunie zasilania tak jak w odbiornikach lampowych z EBL21. Sam tak zrobiłem we wzmacniaczu z EL84, a jestem obecnie na etapie budowy wzmacniacza stereo na PCL82 z ogólnym minusem.

Takie usprawnienie zwiększy jedynie przydzwięk sieciowy co w odbiornikach typu ,,Pionier,, itp. nie miało znaczenia.

[Einherjer]

Dokładnie, jeżeli pojemność tego kondensatora nie jest zbyt niska, to transformator ogranicza pasmo od dołu. Zmiana polaryzacji na sztywną przyniesie tylko kłopoty.

[pjasio253]

Mam jeszcze prośbę o wskazówkę co może być przyczyną następującego zjawiska. Aktualnie włożyłem lampy 6P14P, jako lampa sterująca pozostała ECC83. Prąd anodowy lamp 6P14P ustawiony na 46mA, napięcie anoda-katoda 245V, napięcie zasilające Ua ok.260V. Regulacja wzmocnienia do połowy działa bez zarzutu, natomiast po przekroczeniu tej połowy pojawia się lekkie buczenie, przy dalszym podkręcaniu w górę przy ok.3/4 głośności słychac lekkie stuknięcie. W samym dźwięku po przekroczeniu tej połowy głośności nie słychać żadnych zniekształceń czy przesterowań. Czy może dochodzić tutaj do jakiegoś lekkiego podwzbudzania układu powyżej tej połowy głośności? Będę dzisiaj próbował bawić się z głębokością sprzężenia zwrotnego, może tutaj coś zaobserwuję. A może dobrze byłoby pomierzyć napięcia ECC83, bo może ona nie wyrabia?

[Marek7HBV]

Wzbudza się. Rezystory antyparazytowe się kłaniają.

[pjasio253]

Wzbudza się. Rezystory antyparazytowe się kłaniają.

Patrząc na schemat w pierwszym poście, to raczej są , pytanie czy problemem może być ich wartość?

[Marek7HBV]

Patrząc na schemat w pierwszym poście, to raczej są , pytanie czy problemem może być ich wartość?

Układ dwustopniowy na rozdzielonych fizycznie lampach jest dość odporny na wzbudzanie pod warunkiem poprawnego ułożenia elementów i ekranowania wejścia {potencjometr}. Antyparazyty tego nie zastąpią, a jedynie pomagają tłumić drgania {niestety ograniczając pasmo od góry}. Układ zbudowany przez Kolegę {patrząc na schemat} ma konstrukcję uniwersalnego {trioda/pentoda/UL}, a więc rozbudowanymi połączeniami obwodu anody pentody mocy. To może przy dobrym transformatorze powodować łatwość powstania sprzężeń przez montaż. Także USZ powinno być dobrane indywidualnie do posiadanego transformatora.

[pjasio253]

Dzięki Marek7HBV za wskazówki. Jeśli chodzi o montaż, to wiem, że patrząc na zdjęcie szału nie ma, ale raczej odległości pomiędzy elementami oraz wspomniana kwestia ekranowania potencjometru nie są chyba najgorsze (ALPS połączony ekranowanymi przewodami, lewy, dolny róg zdjęcia).
Przy tym wzbudzeniu próbowałem ruszać przewodami idącymi do transformatorów głośnikowych, nie zauważyłem żadnej różnic, nie było więcej czy mniej buczenia.
Jeśli chodzi o sprzężenie zwrotne to zgodnie z sugestią w dokumentacji dla traf 4pietro4 zastosowałem rezystor 4,7k (R4L na schemacie). Ale jak napisałem poprzednio spróbuję dzisiaj z innymi wartościami.
A co z ECC83, może ona daje z siebie "zbyt dużo" powodując taki efekt?

[Einherjer]

Zobacz najpierw co się dzieje w ogóle bez sprzężenia zwrotnego.

[pjasio253]

Bez sprzężenia zwrotnego jest ten sam efekt. Jeszcze dodam tylko, że przyjmując, że potencjometr reguluje od godz.8 do 16, to lekkie buczenie pojawia się od 12 do 14, a co ciekawe od 14 do 16, czyli przy maksymalnej głośności znowu robi się czysto, bez buczenia. Mierzyłem przy maksymalnej głośności kontrolnie napięcia i prąd anodowy 6P14P - wszystko jest w porządku i stabilnie.

[Ola Boga]

Wygląda na to, że przydźwięk pochodzi od wejścia i jego połączeń. W skrajnych pozycjach potencjometru wejście jest zwierane albo przez sam potencjometr, albo przez rezystancję wewnętrzną źródła sygnału, natomiast w środkowym położeniu zakłócenia będą największe.
Sugeruję sprawdzić ekranowanie przewodów wejściowych i podłączenia obudowy potencjometru do masy.
Jaką wartość ma potencjometr?