Nieprawidłowa praca wzmacniacza dla wysokich częstotliwości

[Dragon]

Witam,

ostatnio wziąłem na warsztat sprawny wzmacniacz lampowy SE celem pomiaru jego parametrów.
Wyjście wzmacniacza zostało obciążone rezystorami o wartości 8,2 Om dla każdego z kanałów.
Przy pomiarze pasma przenoszenia dla małej mocy, wzmacniacz działa poprawnie.
Dla większej mocy (chwilę przed przesterowaniem) wzmacniacz również działa poprawnie do częstotliwości około 30kHz.
Natomiast dla częstotliwości wyższych od 30kHz wzmacniacz zaczyna tak jakby się wzbudzać.
Sygnał jakby włącza i wyłącza się naprzemiennie bardzo szybko.
Nie wiem czy jest to wzbudzenie, gdyż żadna inna częstotliwości się wtedy nie pojawia (czyli dla sygnału sinusoidalnego 30kHz na oscyloskopie widać sinusoidę 30kHz -> brak sygnału -> sinusoidę 30kHz -> brak sygnału itd.).
Gdy jednak zmniejszę nieco amplitudę sygnału o częstotliwości powyżej 30kHz, wszystko wraca do normy.
Dodam, że położenie suwaka potencjometru nie ma tutaj znaczenia, gdyż amplitudę sygnału reguluję generatorem.
Powyższe problemy dotyczą wzmacniacza z podpiętą pętlą globalnego sprzężenia zwrotnego.
Bez globalnego sprzężenia zwrotnego problem nie występuje.

Czy koledzy orientują się jak można ten problem rozwiązać (oczywiście zostawiając globalne USZ)?

Pozdrawiam,
Dragon

[Marek7HBV]

Dodatkowo do rezystora obciążenia warto dodać coś {słuchawkę,głośnik} dla kontroli w pasmie akustycznym.W ten sposób zachowuje się generator samodławny pracujący na dużo niższej częstotliwości niż te 30 KHz.Dla określenia ścieżki sprzężenia należy testować także bez pętli USZ [oczywiście ze zmniejszonym napięciem sterującym}.

[faktus]

Witam.
Spróbuj zmienić głębokość USZ poprzez zmianę wartości elementów, w jego obwodzie i sprawdź czy po zmianie przy podłączonym sprzężeniu problem nadal występuje przy tej samej częstotliwości. Możesz też zastosować dzielony opornik katodowy w stopniu do którego podłączasz USZ. A sygnał sprzężenia podłączasz wtedy do punktu połączenia dwu rezystorów, a nie bezpośrednio do katody lampy.
Pozdrawiam.

[Dragon]

Dziękuję kolegom za odpowiedzi.

Spróbuj zmienić głębokość USZ poprzez zmianę wartości elementów, w jego obwodzie i sprawdź czy po zmianie przy podłączonym sprzężeniu problem nadal występuje przy tej samej częstotliwości.

Zainstalowałem potencjometr regulujący głębokość sprzężenia zwrotnego.
Im głębsze sprzężenie, tym wzbudzenie (zanikanie i pojawianie się sygnału) zaczyna pojawiać się od niższych częstotliwości.
Czyli przy zmniejszaniu głębokości sprzężenia, wzbudzenie zaczynało być widoczne dla 40kHz i wyżej (zamiast dla 30kHz i wyżej). Potem przy dalszym zmniejszaniu głębokości USZ przy 60kHz i wyżej i tak dalej.

Czy można jakoś temu zaradzić nie zmniejszając głębokości sprzężenia?

Pozdrawiam,
Dragon

[faktus]

Witam.

Zainstalowałem potencjometr regulujący głębokość sprzężenia zwrotnego.
Im głębsze sprzężenie, tym wzbudzenie (zanikanie i pojawianie się sygnału) zaczyna pojawiać się od niższych częstotliwości.
Czyli przy zmniejszaniu głębokości sprzężenia, wzbudzenie zaczynało być widoczne dla 40kHz i wyżej (zamiast dla 30kHz i wyżej). Potem przy dalszym zmniejszaniu głębokości USZ przy 60kHz i wyżej i tak dalej.

Widać, że sprzężenie a właściwie jego głębokość powoduje efekt zatykania wzmacniacza. W momencie gdy zanika sygnał sprawdź za pomocą oscyloskopu przebiegi na anodach lamp. Mogą się pojawiać wzbudzenia na zakresie MHz, które będą zatykać którąś z lamp.
Jeśli wzmacniacz pracuje stabilnie ustawiłbym USZ tak aby uzyskać najwyższe pasmo przy stabilnej pracy wzmacniacza.
60 kHz to niezły wynik. Możesz jeszcze spróbować zbocznikować do masy anodę lampy sterującej lampą mocy, lub anodę lampy mocy, za pomocą kondensatora np. 100pF i sprawdzić jak będzie zachowywał się wzmacniacz z tak wykonanym bocznikiem.
Pozdrawiam.

[Dragon]

Dziękuję za odpowiedź.

Możesz jeszcze spróbować zbocznikować do masy anodę lampy sterującej lampą mocy, lub anodę lampy mocy, za pomocą kondensatora np. 100pF i sprawdzić jak będzie zachowywał się wzmacniacz z tak wykonanym bocznikiem.

Spróbowałem zbocznikować do masy anodę lampy przedwzmacniacza za pomocą kondensatora 47pF. Wzbudzenie niestety nie ustało, natomiast przebieg wzbudzenia uległ zmianie.
W najbliższych dniach dalej będę próbował ustabilizować wzmacniacz, stąd wszelkie pomysły i uwagi mile widziane
Czy brak ekranowania wzmacniacza (obudowa wzmacniacza nie połączona z masą układu) może powodować tego typu wzbudzenie?

Pozdrawiam,
Dragon

[slawekmod]

Może jakiś schemat? Na jakich lampach jest ten wzmacniacz?

[Marek7HBV]

Dziękuję za odpowiedź.

Czy brak ekranowania wzmacniacza (obudowa wzmacniacza nie połączona z masą układu) może powodować tego typu wzbudzenie?

Pozdrawiam,
Dragon

Wskazane jest połączenie metalowej obudowy do masy układu {w wybranym doświadczalnie miejscu} i może być pośrednie za pomocą kondensatora np.1uf.Konieczne jest podłączenie do masy układu rdzenia i ew. ekranu transformatora wyjściowego.

[faktus]

Witam.

Spróbowałem zbocznikować do masy anodę lampy przedwzmacniacza za pomocą kondensatora 47pF. Wzbudzenie niestety nie ustało, natomiast przebieg wzbudzenia uległ zmianie.

Może uściślisz Kolego Dragon jak wygląda przebieg na wejściu przedwzmacniacza, jego częstotliwość i amplitudę, oraz przebieg na anodzie lampy przedwzmacniacza i zamieścisz schemat o co prosi Kolega Sławekmod.
Sprawdzenie gdzie powstaje problem polega na pomiarze oscyloskopem sygnału na wejściu wzmacniacza, jego wizualnej ocenie. Następnie dokonujemy pomiaru na anodzie pierwszej lampy, kolejno na anodzie lampy mocy, oraz wyjściu transformatora głośnikowego wzmacniacza. Lub w kolejności odwrotnej jak kto woli, pomiarów dokonujemy bez zmian kształtu, poziomu i częstotliwości sygnału wejściowego. Dopiero po pomiarach całego toru wzmacniacza możemy zmienić parametry sygnału wejściowego i ponownie zbadać cały tor sygnałowy. Najlepiej jeśli mamy oscyloskop co najmniej dwukanałowy bo mamy wizualny podgląd sygnału wejściowego i w miejscu pomiaru.
Oscyloskop jednokanałowy też się nada, tyle że nie mamy jednoczesnej możliwości oceny sygnału w dwu miejscach.
Dlaczego o tym piszę? Jeśli nie dokonasz pomiarów w ten sposób i nie podasz ich wyników to nikt Ci nie pomoże, bo niby jak mamy stwierdzić gdzie pojawia się problem. Nie znamy wyglądu oscylogramu pokazującego sygnał wzbudzenia, oraz miejsca jego pomiaru.
Sprawdziłeś czy sygnał którym testujesz wzmacniacz jest stabilny bez zakłóceń? Był już w tym dziale temat podobny gdzie okazało się że problem tkwił w sygnale jakim testowano wzmacniacz.
Pozdrawiam.

[Dragon]

Dziękuję kolegom za odpowiedzi.

W weekend narysuję i wrzucę schemat oraz pomiary.

Pozdrawiam,
Dragon

[Dragon]

Poniżej zamieszczam schemat wzmacniacza.
Na schemacie brakuje opornika regulującego głębokość globalnego ujemnego sprzężenia zwrotnego, gdyż jego głębokość nie jest jeszcze ustalona.
Widoczne na schemacie warystory zabezpieczające transformatory głośnikowe, nie są obecnie przylutowane.

schemat_trioda.PNG

Wzmacniacz wzbudza się po wysterowaniu go sygnałem sinusoidalnym o częstotliwości przynajmniej 30kHz.
Żeby wzbudzenie się uaktywniło, wzmacniacz musi lekko się przesterować. Dopóki nie ma przesteru, każdy podany sygnał o mniejszej amplitudzie jest prawidłowo przetwarzany.
Poniżej zamieszczam linki do nagrań przebiegów wzbudzenia, które osiągnięto podając na wejście wzmacniacza sygnał sinusoidalny 30kHz o takim poziomie, który powoduje lekkie przesterowanie wzmacniacza.

Przebieg na uzwojeniu wtórnym transformatora głośnikowego:
https://youtube.com/shorts/6SOIitn93nA

Przebieg na anodzie lampy mocy:
https://www.youtube.com/watch?v=50j-fDvgNCA

Przebieg na anodzie lampy przedwzmacniacza ("górny" przebieg to sinusoida 30kHz, ale o mniejszej amplitudzie. "Środkowy" przebieg to również sinusoida 30kHz, ale o dużej amplitudzie):
https://youtu.be/aPhQa4al-zo

Przebieg na siatce pierwszej lampy przedwzmacniacza:
https://youtu.be/_nPvbirYnQc

Pozdrawiam,
Dragon

[Krzysztof_M]

Sygnał sprzężenia zwrotnego jest podawany na katodę pierwszej lampy bezpośrednio z transformatora wyjściowego - czy wiesz jakiej głębokości sprzężenie zwrotne aplikujesz
Możliwe, że jest zbyt głębokie jak na lampowy wzmacniacz z wyjściem transformatorowym.

[Teslacoil]

Witam.
Pozbądź się kondensatorów 470n bocznikujących kondensatory elektrolityczne. Takie bocznikowanie nic dobrego nie wnosi, a może sporo naszkodzić, gdy z indukcyjnościami składowymi kondensatorów elektrolitycznych, te dodatkowe kondensatory potworzą niepożądane "pasożytnicze" obwody rezonansowe. Wytnij 470n i zrób pomiary.

[Marek7HBV]

Ale jakiś rezystor w USZ jest praktycznie,a nie sam drut?!

[Romekd]

Czołem.

Sygnał sprzężenia zwrotnego jest podawany na katodę pierwszej lampy bezpośrednio z transformatora wyjściowego - czy wiesz jakiej głębokości sprzężenie zwrotne aplikujesz
Możliwe, że jest zbyt głębokie jak na lampowy wzmacniacz z wyjściem transformatorowym.

Autor opracowania w którejś z wcześniejszych wypowiedzi wspomniał, że na schemacie brakuje rezystora sprzężenia zwrotnego, gdyż na razie w jego miejscu znajduje się potencjometr, który później, po doświadczalnym dobraniu optymalnej wartości zostanie zastąpiony rezystorem stałym (należało jednak dorysować na schemacie symbol rezystora, bez podanej wartości /można było dodać gwiazdę/, by schemat nie wprowadzał w błąd...).

Pozdrawiam
Romek