kawałek historii telewizji w ZSRR

[Alek]

Poniższy tekst jest tłumaczeniem artykułów rosyjskich, znalezionych w internecie. Tłumaczenie jest moje, więc przepraszam za jego niedostatki.
Może kogoś zaciekawi.

Niektórzy radzieccy twórcy lamp analizujących:

Borys Wasiliewicz Krusser (1900-1981), doktor nauk technicznych. Największy radziecki specjalista w projektowaniu lamp analizujących.

Od 1929 r. Pracował w Instytucie Fizyko-Technicznym pod kierunkiem akademika A. A. Czernyszewa.
W 1933 r. został kierownikiem laboratorium transmitujących lamp katodowych w Instytucie Badań Naukowych Telemechaniki (Leningrad).
Przy jego bezpośrednim udziale i kierownictwie, zaprojektowano w laboratorium prototypy pierwszych lamp analizujących do nadawania obrazów,
takich jak ikonoskop (1934) i superikonoskop (1937). W 1948 roku kierował pracami nad lampami analizującymi typu superortikon.
W 1951 roku opracowano pięć wersji lamp tego typu: LI-11, 12, 13, 14, 15, z których LI-13 był używany do nadawania na zewnątrz.
Jednak ze względu na zwiększoną czułość fotokatody w zakresie czerwieni i czułość w podczerwonej części widma, lampa wytwarzała
zauważalne zniekształcenia kolorów na czarno-białych obrazach.
Po przeniesieniu w 1956 roku do OKB EWP, a następnie do WNIIELP (NPO Elektron), kontynuował prace nad opracowaniem i ulepszaniem lamp nadawczych.
W latach 1964-1965 opracował "duże" (114 mm) superortikony typu LI-215 (do studia) i LI-216 (do zastosowań zewnętrznych).
W 1970 roku zbudował „duże” superortikony z tarczą ze szkła o przewodnictwie elektronowym
(bez pasożytniczego efektu utrwalania obrazu podczas wyświetlania statycznych obrazów), do zastosowań w kamerach telewizyjnych LI-227 (do studia) i LI-228 (do zastosowań zewnętrznych).
W sumie przy jego udziale zaprojektowano ponad 20 typów lamp analizujących zarówno do telewizji programowej, jak i telewizji użytkowej.
Był autorem i współautorem ponad 100 prac i wynalazków. Borys Wasiliewicz Krusser wykształcił plejadę największych głównych konstruktorów
- liderów w rozwoju urządzeń fotoelektronicznych o szerokim spektrum zastosowań.

N. M. Dubinina (1910–1997), (ciekawy artykuł autorstwa N.M. Dubininy niżej)

Od 1933 r. pracowała w laboratorium transmitujących lamp katodowych Instytutu Naukowo-Badawczego Telemechaniki (Leningrad), kierowanym przez B.W. Krussera.
Wraz z kierownikiem laboratorium wyprodukowała pierwsze radzieckie ikonoskopy (1934) i superikonoskopy (1937).
W latach powojennych zajmowała się udoskonalaniem i rozwojem nowych lamp analizujących typu superikonoskop.
W 1953 roku dla kamer telewizyjnych pierwszego krajowego sekwencyjnego (niekompatybilnego) systemu telewizji kolorowej
Moskiewskie Centrum Telewizyjne MOSCT opracowała superikonoskop LI-19, który miał zwiększone wymagania dotyczące charakterystyki widmowej fotokatody.
W kolejnych latach kontynuowała prace nad nowymi typami superikonoskopów. W ostatniej modyfikacji lampy LI-101 (1959)
udało się zwiększyć czułość i jednorodność tła obrazu (w porównaniu z typowym LI-7).
Praca z lampami LI-101 praktycznie nie wymagała stosowania sygnału kompensacji „ciemnej plamy”. Lampy te znalazły szerokie zastosowanie
w telecentrach nie tylko w ZSRR, ale także w krajach należących do RWPG (Rady wzajemnej pomocy gospodarczej).

Z.G. Petrenko- twórca pierwszego ikonoskopu LI-1 (1948)

B.W Kuliasow - twórca ikonoskopu LI-3 (1950) pod kierunkiem B.W. Krussera

M. A. Czistow - twórca superikonoskopu LI-7 (1952)

E.M. Ponomarewa (1903–1970). Pracowała w laboratorium lamp telewizyjnych pod kierunkiem B.W. Krussera.
Specjalizowała się w projektowaniu lamp analizujących typu superortikon. Opracowanie tej klasy lamp, jako najczulszych konwerterów
światło-sygnał, było pilnym zadaniem na początku lat pięćdziesiątych przy realizacji programów telewizyjnych na zewnątrz studia.
Konieczne było opracowanie superortikonu o wysokiej czułości i o charakterystyce widmowej zbliżonej do krzywej widzialności oka.
Najlepszym z superortikonów powstałych w laboratorium w 1951 roku była lampa LI-13, ale (jak wspomniano wcześniej) nie spełniała
ona wymagań dotyczących wymaganych optymalnych charakterystyk widmowych fotokatody. Głównemu konstruktorowi E. M. Ponomarewej udało
się w 1952 roku opracować lampę typu LI-17, która spełniała niezbędne wymagania i była używana przez wiele lat w kamerach
telewizyjnych.

N.D. Galinski (1914-1999), doktor nauk technicznych - główny projektant, kierownik ds. rozwoju wielu urządzeń fotoelektronicznych o różnym przeznaczeniu.

Pracował w laboratorium kierowanym przez B.W. Krussera. Był zaangażowany w rozwój bardzo czułych superortikonów zarówno dla telewizji programowej,
jak i telewizji użytkowej. Wielki sukces odniósł N.D. Galinski po stworzeniu superortikonu LI-201 (1956),
nadającego się zarówno do nadawania w studiu, jak i na zewnątrz. Na międzynarodowej wystawie w Brukseli (1958) otrzymał za to najwyższą nagrodę.
W 1959 roku opracował lampę LI-202, która w porównaniu z LI-201 miała lepszą jednorodność sygnału w polu obrazu.

W 1964 roku powstał najczulszy na świecie superortikon LI-214. N.D Galinski wniósł wielki wkład w rozwój lamp
analizujących do pracy w nocy: zaprojektował superortikony połączone ze wzmacniaczem obrazu w jednej lampie LI-217 (1965) i LI-230 (1971).

A.G. Matwiejewa - opracowanie superortikonu LI-213 (1964), LI-233.

P.L. Sokołowa - opracowanie superortikonu LI-231 (1972), LI-237.

A. G. Łapuk (1925–2005), doktor nauk technicznych - czołowy specjalista w opracowywaniu widiconów i gletikonów (plumbikonów).

Od 1959 roku rozpoczął pracę w laboratorium kierowanym przez A.E. Gerszberga w OKB EWP, następnie przekształconym w NPO Electron, Centralny Instytut Badawczy Electron.
Awansował od głównego specjalisty do kierownika laboratorium, kierownika wydziału widiconów i gletikonów do kierownika zespołu badawczo-produkcyjnego instytutu.

Jest głównym konstruktorem - szefem rozwoju widikonu LI-412 (1963), LI-413 (1964), serii gletikonów LI-432 (1974–1976). Pod jego kierownictwem powstało
ponad 50 widikonów i około 30 gletikonów do nadawania telewizji programowej i telewizji użytkowej, w tym LI-429 -widikon z regulowaną pamięcią (1971)
do telewizyjnego systemu kosmicznego (Łunochod-2). Był zaangażowany we wprowadzanie nowych rozwiązań produkcyjnych. W 1983 r. otrzymał tytuł laureata
Nagrody Państwowej ZSRR za opracowanie gletikonów do kolorowych kamer telewizyjnych.

S.K. Temiriazewa - opracowanie widikonu LI-23 (1953) pod kierownictwem N.A. Artemiewa.

D.S. Akulszin - opracowanie widikonu LI-415 (1964); pod kierownictwem A.G Łapuka - LI-421 (1967)

I.W. Czepurina - opracowanie widikonu LI-418 (1966) pod kierownictwem A.G Łapuka.

O.A. Timofiejew - opracowanie gletikonu LI-442 (1975), uhonorowanych tytułem laureata Nagrody Państwowej ZSRR (1983).

M.A. Kalantarov - opracowanie gletikonów LI-457 (1978), LI-458 (1979), LI-484 (1984)

L.G Timofiejewa - opracowanie gletikonów LI-485 (1985), LI-488 (1985)

G. A. Judowina - opracowanie gletikonów LI-495 (1985)

Na podstawie: https://www.computer-museum.ru/articles ... eniya/664/


********************************************

N.M. Dubinina

Wkład Leningradzkiego WNIIT w tworzenie lamp analizujących i tworzenie telewizji elektronicznej

Początek telewizji elektronicznej sięga 1907 roku, kiedy Borys Lwowicz Rosing, nauczyciel Politechniki w Petersburgu
opatentował system „teleskopii katodowej”, proponując lampę katodową do przetwarzania sygnałów elektrycznych na obraz widzialny.
Pierwszeństwo B.L. Rosinga jest uznawane na całym świecie.

Proces powstawania telewizji elektronicznej trwał wiele lat.
W latach 1929-1930 weszła do użycia telewizja mechaniczna, z mechanicznym systemem skanującym wykorzystującym dysk Nipkowa.
Jakość obrazu była słaba i pomimo wielokrotnych prób nie można było jej znacząco poprawić.

Poszukiwania sposobów przejścia na telewizję elektroniczną trwały w wielu krajach, w tym w naszym (ZSRR).
W 1925 roku A.A. Czernyszew zaproponował lampę z wewnętrznym efektem fotoelektrycznym,
którą można uznać za prototyp widikonu, w 1930 roku A.P. Konstantinow - lampę z akumulacją ładunków i dwustronną tarczą,
w 1931 S.I. Katajew - lampę z jednostronną fotokatodą mozaikową. W 1933 roku P.W. Szmakow i P.W. Timofiejew zaproponowali
lampę z ciągłą fotokatodą i przenoszeniem obrazu elektronowego na docelową magazynującą ładunek płytkę dielektryczną.
Niektóre pomysły w takim czy innym stopniu przybliżały rozwiązanie problemu.

W 1933 roku Władimir Koźmicz Zworykin, student B.L Rosinga, pracując w USA w RCA,
nie ograniczył się do patentowania, ale zrealizował swój wynalazek, tworząc lampę nadawczą katodową
i na jej podstawie całkowicie elektroniczny system telewizyjny. W tym systemie lampy nadawcze
i odbiorcze nazwał odpowiednio „ikonoskopem” i „kineskopem”.

Nasz kraj był jednym z pierwszych, w którym zaczęto tworzyć telewizję elektroniczną według metody W.K Zworykina [1].
Prace rozpoczęto w Leningradzkim Instytucie Telemechaniki (NIIT) we wrześniu 1933 roku, niemal natychmiast po wizycie
W.K. Zworykina w naszym kraju i raporcie z wyników jego pracy. W.G. Wołokowski był dyrektorem NIIT, jego zastępcą ds. Nauki A.W. Dubinin.

NIIT został założony w 1932 roku w celu poszerzenia działalności w zakresie telewizji i telemechaniki. Dział transmisji obrazu i telewizji
oraz kilka laboratoriów telemechaniki przeniesiono do niego z Leningradzkiego Instytutu Elektrofizycznego (LEFI). Akademik A.A. Czernyszew,
zagorzały zwolennik telewizji elektronicznej, dyrektor LEFI, na którego terytorium nadal pozostawał wydzielony z niego Instytut Telemechaniki,
bardzo pomagał w organizacji pracy w NIIT.

Grupa czołowych specjalistów przeniosła się z LEFI do NIIT: G.V. Braude, A.V. Dubinin, A.A. Żelezow, V.I. Krasowski, B.W. Krusser, L.A. Kubiecki,
O.B. Lurie , Ja.A. Ryftin, K.M. Janczewski, nieco później - A.P. Konstantinow (1935) i A.W. Moskwin (1936).

Aleksiej Witalijewicz Dubinin stał się jednym z inicjatorów tworzenia krajowego systemu telewizji elektronicznej. Kierował nowo
zorganizowanym działem systemów telewizyjnych.

Pod kierownictwem B.W. Krussera w dziale rozwoju ikonoskopu we wrześniu 1933 roku powstało laboratorium lamp katodowych.
Skład laboratorium był początkowo niewielki. Oprócz B.W. Krussera w jej skład wchodzili inżynier N.M. Romanowa (później Dubinina) i asystent
laboratoryjny N.K. Aksenow. Opracowanie części radiotechnicznej systemu powierzono grupie A. A. Żelezowa, inżynierów A. D. Weisbruta i I. S. Abramsona.
Ja. A. Ryftin zaprojektował urządzenie telewizji 90- liniowej do badania eksperymentalnych lamp analizujących, które w pierwszym etapie
były wykonane ze zmniejszonej wielkości fotokatodą mozaikową 3x4 cm.
Laboratorium lamp odbiorczych kierował Konstantin Michajłowicz Janczewski. W tym laboratorium powstał również projekt wyrzutni elektronowej
dla pierwszej lampy analizującej. Dział ten zorganizował sekcje dmuchania szkła, montażu i mechaniki.

W praktyce laboratorium lamp analizujących rozpoczęło pracę 1 stycznia 1934 roku. Konieczne było stworzenie projektu
i technologii wykonania zarówno dla poszczególnych zespołów, jak i dla całej lampy. Najtrudniejsze było wykonanie tarczy:
płytkę miki o wymiarach 10x12 cm trzeba było pokryć z jednej strony dość grubą warstwą metalu, a z drugiej „mozaiką” odizolowanych
od siebie srebrnych kulek o średnicy 5-10 mikronów, z których każda musiała być została zamieniona w miniaturową fotokomórkę.

Wspólnie pracowaliśmy nad stworzeniem systemu telewizji elektronicznej, z entuzjazmem przebywając w instytucie do późnych godzin nocnych.
I wtedy, pewnego czerwcowego wieczoru 1934 roku, na ekranie lampy odbiorczej pojawił się obraz liter „TV”, rzutowany na mozaikową fotokatodę
eksperymentalnej lampy nadawczej. To był pierwszy sukces, jasne i niezapomniane wydarzenie w działalności laboratorium.
Robocze próbki ikonoskopów normalnych rozmiarów z fotokatodą mozaikową 10x12 cm zaczęto produkować w drugiej połowie 1934 roku.

W sierpniu 1934 roku W.K. Zworykin odwiedził NIIT po raz drugi i był zdumiony wynikami. Wychodząc powiedział: „Za pierwszym razem przyjechałem,
aby zapoznać Was z moimi osiągnięciami. Za drugim razem wyjeżdżam jako kolega”.

W 1935 r. W laboratorium kontynuowano prace nad udoskonalaniem parametrów ikonoskopu, jego konstrukcji i technologii [2]. Aby przetestować próbki
probówek, grupa A.A. Żelezowa stworzyła zestaw laboratoryjny dla telewizji- 180 liniowej. Był to tylko model laboratoryjny, ale pozwalał zademonstrować
obraz uzyskany za pomocą sowieckiego ikonoskopu.

Taka demonstracja odbyła się w NIIT 2 lutego 1935 r. Wzięli w niej udział akademicy A.A. Czernyszew, A.F. Ioffe, profesorowie I.G. Kliaczkin,
P.W. Timofiejew, A.F. Szorin, N.N. Cyklinski, inżynierowie W. I. Archangielski, I. S. Dżigit i in. Demonstracja wyraźnie potwierdziła
niewątpliwą przewagę telewizji elektronicznej nad telewizją mechaniczną.

W oparciu o ikonoskop kontynuowano tworzenie sprzętu telewizyjnego (TV). Rozwój części nadawczej, która otrzymała nazwę
„katodowego nadajnika telewizyjnego”, prowadzony był na tym etapie pod kierownictwem A. W. Dubinina, A. A. Żelezowa,
A. D. Weisbruta, V. L. Kreitsera, Yu. G. Czasznikowa i innych. lampy nadawcze i odbiorcze pojawiły się pierwsze urządzenia odbiorcze.
Telewizja stała się głównym tematem Instytutu. 5 września 1935 r. Przemianowano go na Ogólnounijny Instytut Badań Naukowych Telewizji (WNIIT)
. W. G. Wołokowski zachował stanowisko dyrektora.

W grudniu 1935 roku zakończono prace nad aparaturą dla telewizji 240- liniowej. Prace rozpoczęte w NIIT zakończyły się już w WNIIT Ogólnorosyjskim Instytucie Badawczym Telewizji.
Od 1936 roku VNIIT stał się wiodącym przedsiębiorstwem w tworzeniu sprzętu telewizyjnego. A.W. Dubinin został mianowany głównym inżynierem WNIIT.
Wielu pracowników WNIIT przyczyniło się do udoskonalenia sprzętu, w tym oprócz wspomnianych już A. P. Konstantinow, G. V. Braude, O. B. Lurie,
A. A. Raspletin, L. A. Kubiecki. Powstały kadry telewizyjnych specjalistów.

W 1936 r. Wojskowy Komitet Rewolucyjny wydał oficjalne zarządzenie dotyczące rozwoju sprzętu telewizyjnego dla centrum telewizyjnego w Leningradzie.
W trakcie realizacji zamówienia poprawiono węzły systemu, lampy nadawcze i odbiorcze. Czułość ikonoskopów okazała się niska, wymagane było
mocne doświetlenie obiektów, których obraz był transmitowany. Ta podstawowa wada ikonoskopu wiąże się z brakiem pola wyboru dla fotoelektronów.
Stworzenie znacznie bardziej czułych lamp analizujących stało się pilnym zadaniem.

Podejmowane są konsekwentne próby realizacji propozycji A.P. Konstantinowa z 1930 r. Pierwszy eksperyment podjął sam A.P. Konstantinow
jeszcze w LEFI, ale nie przyniósł on sukcesu. W laboratorium lamp nadawczych katodowych powstały próbki robocze
lampy Konstantinowa, ale nie można było zapewnić czystości tła obrazu i ten kierunek musiał zostać porzucony.

W 1936 roku pomiędzy RCA (USA) a Gławespromem podpisano kontrakt na okres pięciu lat, na mocy którego sowieccy specjaliści
mogli przyjechać do firmy na okres do sześciu miesięcy, aby zapoznać się z rozwojem tamtejszej telewizji.

Wśród pierwszych, którzy wyjechali do USA byli B.W. Krusser, Ja. A. Ryftin, A. W. Dubinin, N. M. Romanowa, a także specjalista od luminoforów A. W. Moskvin, kierownik działu projektowego N. P. Syromiatnikow. Część z nich była zobowiązana na podstawie umowy z RCA do odbioru sprzętu telewizyjnego
wyprodukowanego wówczas w Stanach Zjednoczonych dla budowanego w Moskwie centrum telewizyjnego (MTC). Zadaniem autorki tego artykułu,
aby przyjąć dużą partię kineskopów do MTC.

W 1937 roku WNIIT stał się znany jako NII-8. Instytut kontynuował prace nad udoskonaleniem ikonoskopu w celu zwiększenia jego czułości i rozdzielczości.
Po raz pierwszy zaczęto stosować sensytyzację (uczulanie) fotokatody srebrem i tlenem oraz udoskonalono konstrukcję lampy.
Powstały robocze próbki ikonoskopów z wtórnym powielaczem elektronów. Jednak wynikający z tego wzrost czułości średnio półtora raza nie uzasadniał
poważnych komplikacji konstrukcji lampy. Ogromne znaczenie dla udoskonalenia lamp nadawczych miało stworzenie w 1937 roku przez współpracowników
o tych samych nazwiskach Dmitrija Aksenowa i Nikołaja Aksenowa oscyloskopu z wyborem linii do badania sygnału generowanego przez analizującą lampę nadawczą [3].

W 1937 roku zakończono tworzenie sprzętu telewizyjnego dla 240- liniiowego centrum telewizyjnego w Leningradzie. Jednak uruchomienie LTC
było opóźnione z powodu niedostępności lokalu. Dlatego pierwsza emisja odbyła się bezpośrednio z budynku VNIIT, o czym pisała wieczorna
"Krasnaja Gazeta" w numerze z 17 września 1937 r. Pod hasłem "Kino na antenie":

"W ciemnym pokoju mała grupka widzów tłoczyła się wokół wysokiej, kwadratowej szafki. Na małym ekranie Charlie Chaplin, wysoki na pięć
do sześciu centymetrów, intensywnie przeżuwa wstążkę z serpentyny. Pokazany jest fragment znanego filmu. Ale publiczność przygląda
się z intensywną i niesłabnącą uwagą… W takiej atmosferze i z takim zainteresowaniem pierwsze ujęcia filmów w warsztacie
Lumiere były zapewne oglądane wiele lat temu… Siedmiominutowa sesja dobiegła końca. Publiczność żywo dzieli się swoimi wrażeniami.
Okazuje się, że nie spodziewali się tak dużych, wyraźnych i dokładnych obrazów ”.

Centrum Telewizyjne w Leningradzie rozpoczęło działalność 5 lipca 1938 r., Po oficjalnym uruchomieniu, od 1 września programy stały się regularne.
Instalację i uruchomienie sprzętu przeprowadziła grupa specjalistów pod kierownictwem W.L. Kreutsera. LTC było pierwszym
centrum telewizyjnym w naszym kraju działającym w systemie elektronicznym. Jakość obrazu oczywiście nie była taka sama,
jak obecnie, ale w porównaniu z jakością obrazu telewizji mechanicznej był to ogromny krok naprzód.

Dobiegała końca budowa moskiewskiego centrum telewizyjnego (MTC). Sprzęt telewizyjny do niego z rozbudową do 343 linii został zakupiony od RCA.
MTC został oddany do użytku 31 grudnia 1938 roku.

Plan państwowy na trzeci plan pięcioletni zakłada prace nad stworzeniem centrów telewizyjnych w kilku dużych miastach.
Aby je wyposażyć, NII-8 zaczął opracowywać sprzęt telewizyjny dla 441 linii. Produkcja ikonoskopów na małą skalę powstała
przy produkcji pilotażowej instytutu. P.I. Siedow wiele zrobił w tym kierunku. Ikonoskopy zaczęto również produkować w zakładzie
Swietłana pod kierownictwem S.I Geworginera i po konsultacji z B.W. Krusserem.

Laboratorium lamp nadawczych kontynuowało poszukiwania sposobów tworzenia bardziej czułych przyrządów. Od 1938 r. rozpoczęto prace nad
lampą do przesyłania obrazu elektronowego - badano jej projekt, technologię wytwarzania, optykę elektroniczną oraz właściwości
emisji wtórnej wielu materiałów docelowych. Oryginalną propozycję złożył N.K. Aksenow - aby stworzyć „zeszyt” tarcz przyspawanych
do wspólnej kolby. Za pomocą magnesu można było „obrócić” „zeszyt”, wprawiając w ruch dowolną tarczę. Badania przeprowadzono
w rzeczywistych warunkach pracy lamp na telewizorze z wykorzystaniem oscyloskopu z separacją liniową.

Praca poszła dobrze i w tym samym roku wykonano pierwsze próbki: testy wykazały, że ich czułość jest 8-10 razy większa niż ikonoskopu.
W Anglii lampę tego typu nazywano „superemitronem”, w naszym kraju nazywano go „superikonoskopem”; nazywano ją również lampą Szmakowa-Tymofiejewa, którzy w 1933 roku złożył wniosek na patent na podobną lampę.

W 1939 roku NII-8 został połączony z NII-9. We wspólnym instytucie - NII-9 - laboratorium lamp nadawczych zostało połączone z laboratorium fizycznym.Szefem laboratorium został I.F. Pesjatski.

W tym czasie w Moskwie rozpoczęto budowę Pałacu Sowietów, a instytut otrzymał zadanie przeprowadzenia jego „telefaksu” za pośrednictwem
systemu elektronicznego. Projekt telefaksu Pałacu Sowietów powstał pod kierownictwem A.W. Dubinina.

Wraz z udoskonalaniem superikonoskopów w 1939 r. Rozpoczęto badania nad zastosowaniem w ikonoskopie płytki półprzewodnikowej zamiast dielektrycznej, co pozwoliło na stworzenie pola selekcji dla fotoelektronów. W tym celu przetestowano specjalne emalie, sposoby nanoszenia ich na blachę, ale nie udało się zapewnić czystości tła przy takich płytkach. Jako podłoże do fotokatody mozaikowej użyto półprzewodnikowych płytek
szklanych (propozycja I.F. Pesjatskiego). Ikonoskopy z fotokatodą mozaikową srebrno-cezową utworzoną na takich płytach wykonała N.M. Romanowa.
Ich czułość okazała się 6-8 razy większa niż ikonoskopów z tarczą dielektryczną. W 1940 roku te ikonoskopy zostały doprowadzone przez W.W. Żukowa do stadium produkcji i zaczęto je produkować w eksperymentalnym warsztacie instytutu. W 1940 roku powstały pierwsze próbki ikonoskopu z mozaikami antymonowo-cezowymi na półprzewodniku (propozycja N.M. Romanowa) [4]. Zostały pomyślnie przetestowane w Moskiewskim Centrum Telewizyjnym. Założono, że taka lampa zastąpi dotychczas używany mało czuły ikonoskop.

W opracowanym sprzęcie do telewizji użytkowej, w tym do celów obronnych, zastosowano superikonoskopy. Wykonano je w dwóch wersjach
- z płytką 10x12 cm i małą, z płytką 3x4 cm W 1940 roku B.W. Krusser stworzył superikonoskop z płytką półprzewodnikową,
który zapewniał rozdzielczość 900 linii przy oświetleniu obiektu 100 luksów.

I.W. Kuzniecow od 1939 r. opracowuje ortikon - lampę analizującą z powolnym strumieniem elektronów. [5].

Wybuch wojny uniemożliwił realizację planów. W 1941 roku powstały ostatnie raporty naukowo-techniczne laboratorium lamp nadawczych
- „Opracowanie i badania wysokiej jakości nadajników telewizyjnych” oraz „Proces technologiczny wykonania ikonoskopu
z mozaiką antymonowo-cezową na półprzewodniku”.

Na początku wojny telewizja osiągnęła znaczący rozwój. Kadra specjalistów telewizyjnych wzrosła. Zimą 1941-1942 r. byli pracownicy
NII-9 obsługujący instalacje radarowe, N.F. Kurczew, I.M. Zawgorodniew, I.F. Pesjacki, A.K. Belkowicz, A.A. Żelezow, V.I. Orłow,
W.A. Podgornyk pod kierownictwem E. I. Gołowanewskiego stworzył instalację telewizyjną do operacyjnej transmisji
danych radarowych do centrali. Służyła w obronie Leningradu, dostarczając informacji operacyjnych o zbliżaniu
się samolotów wroga do miasta. Część specjalistów została przeniesiona do Moskwy, aby kontynuować prace w tym kierunku.

W warunkach blokady Leningradu 22 czerwca 1942 r. NII-9 zaprzestał działalności zgodnie z rozkazem Ludowego Komisariatu Przemysłu Elektrycznego.
Część pracowników została powołana do wojska, część wyjechała do ewakuacji do Krasnojarska. Centra telewizyjne
w Leningradzie i Moskwie zaprzestały działalności.

Kwestię wznowienia działalności instytutu podniósł w agencjach rządowych w 1944 roku słynny naukowiec Paweł Wasiliewicz Szmakow,
a nieco później - były dyrektor NII-9 A.A. Seleznew. Pojawiły się propozycje powołania w Moskwie telewizyjnego instytutu badawczego.
Głównym argumentem przemawiającym za Leningradem było istnienie przedwojennego VNIIT-u. 15 marca 1946 roku
w Leningradzie ponownie ustanowiono VNIIT. Głównym kręgosłupem specjalistów byli jej byli pracownicy, którzy
przeżyli wojnę i blokadę i wrócili z ewakuacji.

Pierwszym pełniącym obowiązki dyrektora był A.G. Gromow, ostatni przedwojenny dyrektor. We wrześniu 1946 r. Zastąpił go P.W. Szmakow,
po którego odejściu A.A. Seleznew został dyrektorem naukowym. Głównym inżynierem w tym okresie był N.P. Syromiatnikow.
Od początku 1950 roku dyrektorem WNIIT został N. G. Moisiejew.

W lutym 1948 r. A.W. Dubinin wrócił do VNIIT i został zastępcą dyrektora ds. Naukowych. Wybuch wojny zastał go w Stanach Zjednoczonych,
dokąd został wysłany w styczniu 1941 roku, aby zapoznać się z najnowszymi osiągnięciami technologii telewizyjnej;
został zmobilizowany do pracy w Komisji Zakupów rządu radzieckiego. Za tę pracę otrzymał Order Odznaki Honorowej
i medal Za Waleczną Pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej.

Latem 1948 roku powrócił również B.W. Krusser - kierownik prac nad stworzeniem pierwszej krajowej lampy nadawczej (analizującej).
Został ewakuowany do Krasnojarska, skąd w 1943 roku wraz z innymi specjalistami został wezwany do Moskwy.
Utalentowany inżynier N.K. Aksenow zginął na wojnie. Wśród zmarłych był twórca ortikonu I.W. Kuzniecow.

Przedwojenny rozwój VNIIT w dużej mierze zadecydował o pomyślnym rozwoju technologii telewizyjnej w latach powojennych.
Transmisje MTC zostały wznowione zgodnie ze standardem przedwojennym w 1945 roku. LTC został odbudowany w 1947 roku, z definicją 441 linii.

W pięcioletnim planie odbudowy i rozwoju gospodarki narodowej planowano budowę centrów telewizyjnych w kilku dużych miastach kraju
oraz poprawę czytelności przekazu. Głównym zadaniem VNIIT było stworzenie nowego sprzętu telewizyjnego, który odpowiadałby
wprowadzonemu po wojnie standardowi linii 625. Prace w tym kierunku prowadzono w SKV we Franzino, skąd na rozkaz
Ministerstwa Przemysłu Komunikacyjnego z 30 marca 1948 r. Przeniesiono do WNIIT grupę rosyjskich i niemieckich specjalistów.

W jak najkrótszym czasie udało się stworzyć potrzebny sprzęt i przenieść istniejące centra telewizyjne w Moskwie,
a następnie w Leningradzie do nowego standardu.

Odbudowę MTC przeprowadzono w latach 1948-1949. Za tę pracę wielu specjalistów VNIIT otrzymało Państwowe Nagrody ZSRR.
Odbudowę LTC zakończono w 1951 roku. Nowo wybudowane Kijowskie Centrum Telewizyjne, które zostało uruchomione w 1951 roku,
zostało również wyposażone w sprzęt o definicji 625 linii.

W 1949 r. W kraju rozpoczęły się transmisje zewnętrzne. Pierwsza - przedstawiająca defiladę wojskową i demonstrację robotników z Placu
Pałacowego w Leningradzie - odbyła się w LTC 1 maja 1949 r. Za pośrednictwem telewizora PTU-47 opracowanego w VNIIT pod kierownictwem A. Sapoznikowa [6].
W PTU-47 zastosowano wyrzutnię małego superikonoskopu IS-9. Ale już kolejna instalacja do emisji zewnętrznych PTU-49 została stworzona w
całości na bazie elementów krajowych, w tym na małym superikonoskopie LI-3, którego produkcję w małych partiach rozpoczęto w 1948 r.
W dziale doświadczalnym wydziału próżni VNIIT przez B.W. Kuliasowa i B.W. Krussera.
W tym samym czasie rozpoczęto tworzenie studyjnego superikonoskopu (główny projektant M.A. Czistow).

W 1949 roku w VNIIT opracowano również pierwszy masowy odbiornik KWN-49, który stał się szeroko znany, którego nazwa, jak wiadomo,
powstała z pierwszych liter nazwisk jego twórców - V.K. Kenigson, N.M. Warszawski i I.A. Nikołajewski.

W laboratorium lamp nadawczych katodowych w 1949 roku N.M.Dubinina zbadał możliwość stworzenia lampy nadawczej wrażliwej
na promienie podczerwone z rozdzielczością 1000 linii. Prace zakończyły się stworzeniem superikonoskopu z fotokatodą srebrno-cezową
i spełniającą wymagania tarczą (płytką) 10x12 cm. Wśród zmian poprawiających konstrukcję, technologię i parametry superikonoskopów
było zastosowanie nowej cewki transferowej, która zwiększyła rozdzielczość lampy. Obliczenia dokonał Ilia Ioanowicz Zuckerman,
który później został wybitnym naukowcem. To była jego pierwsza praca w dziedzinie optyki elektronowej.

W laboratorium utworzono grupę dla kontynuowania prac nad superikonoskopami. Studyjny superikonoskop o nazwie LI-7
został znacznie ulepszony. Kamery z LI-7 zostały uruchomione w MTC i stały się częścią wyposażenia wyprodukowanego
dla Centrum Telewizyjnego w Kijowie, co pozwoliło na zmniejszenie natężenia oświetlenia w studiach do 1000 luksów
zamiast 10 000 luksów wymaganych przy użyciu ikonoskopu. Lampy LI-7 do telecentrów (centrów nadawczych) zostały wykonane
bezpośrednio w laboratorium. Wiele uwagi nadal poświęcano zapewnieniu lamp analizujących do sprzętu opracowanego w WNIIT. Wykonano superikonoskop LI-19 dla urządzeń telewizji kolorowej, któremu postawiono zwiększone wymagania dotyczące charakterystyki widmowej
fotokatody i jej powtarzalności wykonania.

Wykonano próbki superikonoskopów z tarczą półprzewodnikową. Ale podczas testów w centrum telewizyjnym stwierdzono,
że nie nadają się do telewizji. Obraz okazał się „twardy”, z kilkoma tonami (gradacjami szarości).

W 1952 roku zakończono pierwszy etap tworzenia krajowego superortikonu - lampy nadawczej z omiataniem wiązki wolnych elektronów,
znacznie bardziej czułej niż superikonoskop. Prace były prowadzone pod kierunkiem B.W. Krussera, rozpoczęte w Moskwie,
kontynuowane w VNIIT. W 1952 roku wyprodukowano pierwszy superortikon LI-17 (opracowany przez E.M. Ponomarewa).
Pod koniec 1952 r. LI-17 przeszedł pomyślnie testy w MTC i stał się główną lampą stacji ruchomych [7, 8].

Przeprowadzono testy porównawcze LI-17 z superikonoskopem studyjnym LI-7. Superikonoskop LI-7 pozostał lampą studyjną,
głównie ze względu na lepszy stosunek sygnału do szumu.

W pierwszej połowie lat 50-tych. przemysł zaczął produkować lampy analizujące - fabryka aparatów rentgenowskich (filia Swietłana).
Do serii wprowadzono pierwszy mały superikonoskop LI-3, używany nie tylko w telewizji, ale także w radarach.
Następnie do zakładu została przeniesiona produkcja superikonoskopu studyjnego LI-7, a nieco później - superortikonu LI-17.

W 1956 roku rozpoczęto prace nad nową lampą, rodzajem superikonoskopu, który później nazwano LI-101 (opracowany przez N.M.Dubininę).
Na ściankach kolby utworzono dodatkową fotokatodę, z której powolne elektrony kierowane były do ​​celu i rozprowadzane po nim przez układ elektrod, obniżając i wyrównując dolny potencjał równowagi. W efekcie wzrosła czułość lampy, a tło obrazu zostało wyrównane.

Lampa LI-101 różniła się od LI-7 zwiększoną czułością i praktycznie nie było trzeba kompensować „ciemnej plamy” podczas pracy, co było jej wielką
przewagą nad innymi lampami z analizą wiązką szybkich elektronów. Ponadto w LI-101 zastosowano nową fotokatodę wieloalkaliczną, opracowaną
w laboratorium fizycznym instytutu przez A.A. Mostowskiego, która jest bardziej czuła w porównaniu z fotokatodą antymonowo-cezową
lampy LI-7 i zapewnia bardziej poprawną transmisję obrazów kolorowych.

Superikonoskop LI-101 nie miał analogów i był najbardziej zaawansowaną lampą tej klasy pod względem zestawu parametrów [8].
Podobnie jak LI-7, był używany w kamerach studyjnych.

W 1958 roku rozpoczęto wprowadzanie do produkcji lamp LI-101 w fabryce sprzętu rentgenowskiego. Wdrożenie zostało przeprowadzone przez
A.P. Sobolevskaya, która wiele zrobiła w tym kierunku.

Superikonoskopy LI-7 i LI-101 zostały ostatecznie zastąpione innymi, bardziej zaawansowanymi lampami. Tak więc do 1956 r.
Lampy analizujące TV były opracowywane i częściowo produkowane w WNIIT. Następnie wydział próżniowy WNIIT został
wyodrębniony na niezależną organizację - OKB EVP, która w 1963 roku stała się Ogólnounijnym Instytutem Naukowo-Badawczym,
a w 1971 roku - Zjednoczeniem Badawczo-Produkcyjnym „Elektron”. Obecnie jest nim Centralny Instytut Badawczy "Elektron" [9].
Organizatorem i dyrektorem tych przedsięwzięć był Georgi Siergiejewic Wildgrube. W WNIIT rozpoczął pracę w 1948 roku i wkrótce
został kierownikiem działu próżni, w rozwój którego wniósł wielki wkład. Ustalono ścisłą kolejność rozwoju, od etapu badań do produkcji seryjnej.

Przez sześć dekad, które minęły od początku powstania pierwszego krajowego systemu telewizji elektronicznej, technologia w tej dziedzinie
przeszła naprawdę fantastyczną ścieżkę pod względem wyników. Telewizja zyskała duży ekran, wysoką jakość obrazu, kolorystykę,
możliwość transmitowania wydarzeń rozgrywających się na całym świecie, stała się pilną potrzebą każdego człowieka.
Telewizja stosowana wkroczyła we wszystkie sfery gospodarki narodowej, pojawiła się nowa gałąź przemysłu - telewizja.
Narodziła się telewizja kosmiczna [10].

Sprzęt telewizyjny powstały w WNIIT był instalowany nie tylko w centrach telewizyjnych naszego kraju, ale także w
wielu zagranicznych - w Berlinie, Budapeszcie, Warszawie, Hawanie, Pradze, Bratysławie, Sofii, Ułan Bator.

Teraz zarówno WNIIT, jak i TsNII "Electron" mają wielkie trudności. Ale miejmy nadzieję, że przeżyją je i zaczną znowu pracować z pełną mocą.

Autorka wyraża wdzięczność W.A. Urwalowowi, kierownikowi sekcji historycznej petersburskiego NTORES im. A.S. Popowa w
celu wyjaśnienia dat i faktów, a także W.W. Zelenowej, dyrektor muzeum VNIIT, za pomoc w pracy i przydatne porady.

Literatura

[1]Dubinina N.M. O stworzeniu krajowego systemu telewizji elektronicznej oraz o organizatorze i liderze tej pracy A.W. Dubinin // Technika kina i telewizji. - 1993 - nr 3.
[2]Krusser B.W., Romanova N.M. Lampa nadawcza katodowa // IEST - Wiadomości o słabym obecnym przemyśle elektrycznym. - 1936 r. - nr 11; 1937. - nr 4.
[3]Aksenow D.D., Aksenov N.K. // Biuletyn wydziału wynalazków NKOP. -1936. - nr 3521.
[4]Romanowa N.M. Metoda wykonywania mozaik antymonowo-cezowych. Auth. dow. No. 73821. 05.06.1940.
[5]Kuzniecow I.W., Gotpteyn N.M. Lampa nadawcza z przemiataniem wiązki wolnych elektronów - ortikon // IEST. - 1941. - nr 6.
[6]Leites L. S. Ku pamięci weteranów telewizji // TKiT. - 1991. - nr 9.
[7]Leites LS Essays o historii powstawania technicznych środków krajowej zewnętrznej transmisji telewizyjnej // TKiT. -1992. - nr 12.
[8]Galinski N.D., Gershberg A.Z., Dubinina N.M., Krusser B.V., Malakow I.I., Nefediew A.P. Transmitting TV Tubes / Ministry of Electronic Industry. Rocznicowa kolekcja naukowo-techniczna. - 1967 - str. 226-241.
[9]Dunajewskaja N. V., Urwalow W. A. Podwójna rocznica Centralnego Instytutu Badawczego "Elektron" // Electroswjaz. - 1993. - nr 9.
[10]Butowski Ja. L. Historia WNIIT - historia rosyjskiej telewizji // TKiT. - 1995 r. - nr 6.

Uzupełnienia do artykułu N. M. Dubininy „Wkład leningradzkiego WNIIT-u w powstanie krajowych lamp telewizyjnych i powstanie telewizji elektronicznej

L. S. Leites, Główny Specjalista, Dział Technologii, Centrum Technologii Telewizyjnych

Autorka artykułu, Nadieżda Michajłowna Dubinina, prawie całe życie pracowała nad opracowaniem i wdrożeniem nadawczych lamp telewizyjnych
typu „ikonoskop” i „superikonoskop”. Na jej oczach minęło 60 lat powstawania telewizji krajowej. Temat artykułu N.M.Dubininy nakreślił
szeroki wachlarz zagadnień związanych z historią rosyjskiej telewizji elektronicznej do około lat sześćdziesiątych.
Artykuł zawiera wiele interesujących materiałów merytorycznych, przede wszystkim z zakresu projektowania i realizacji lamp nadawczych
i WNIIT. Wydaje się jednak właściwe, aby w trosce o większą kompletność i obiektywizm dokonać pewnych uzupełnień, zresztą osobno,
w kwestiach tworzenia pierwszych krajowych kineskopów telewizyjnych i kwestii kształtowania się telewizji elektronicznej.

Artykuł opisuje historię rozwoju i wdrażania lamp nadawczych TV w pierwszych 30 latach rozwoju telewizji krajowej.
Wiele cennych informacji można znaleźć przede wszystkim na temat ikonoskopów i superikonoskopów, których opracowaniem
zajmowała się osobiście N.M.Dubinina. Należy zauważyć, że artykuł I.A Aleksiejewa, G.A Morozowa [1] jest poświęcony temu tematowi
i temu samemu okresowi. Jak wiecie, w tamtych latach istniały trzy rodzaje lamp i były one stale ulepszane:
ikonoskop i jego ulepszona modyfikacja, superikonoskop; widikon; superortikon.

Największą wagę przywiązuje się do historii ikonoskopu i superikonoskopu, co nie jest zaskakujące.
Ale obok wielu interesujących okoliczności i szczegółów (zwłaszcza z okresu przed 1948 r.),
Przedstawionych w artykule, pominięto szereg istotnych faktów. Na przykład w latach 1948-1951. opracowano ikonoskop LI-1
(opracowany przez Z. G. Petrenko), superikonoskop LI-3 (opracowany przez B.W. Krussera) oraz superikonoskopy
LI-7 i LI-9 (opracowane przez M. A. Czistowa).

Historia powstania widiconów jest ograniczona jedynie wzmianką o wniosku o wynalezienie lampy z wewnętrznym efektem fotoelektrycznym
akademika A.A. Czernyszewa w 1925 r. Jednocześnie wiadomo, że od połowy lat pięćdziesiątych XX wieku aaczęto produkować lampy krajowe tego typu.
Od 1957 roku kamery wideo opracowane przez VNIIT KT-31 i KT-59 używają widiconów LI-23 (opracowanych przez N.L Artemiewa).
Wiadomo też, że pod koniec lat 50. w VNII ELP powstało potężne laboratorium do rozwoju widiconów, na czele którego stał A.E. Gershberg,
który później stał się jednym z najbardziej znanych w kraju specjalistów od lamp tego typu.

Historia tworzenia krajowych superortikonów najwyraźniej powinna się rozpocząć wzmianką o G.W. Braude -
wynalazcy głównej jednostki superortikonu - płytki dwustronnej (1938). Jeszcze przed pojawieniem się lampy LI-17 (zaprojektowanej przez E.M. Ponomarewa)
B.W. Krusser stworzył superortikony LI-13 i LI-15, a w Frazino słynny specjalista W.L. Gerus wykonał superortikon podobny do LI-15.
Po powszechnym wprowadzeniu lamp LI-17 do emisji poza studiem, N.D. Galinski opracował i wdrożył studyjną wersję superortikonu LI-201,
który był w tamtych latach rekomendowany przez VNIIT jako główna lampa do kamer telewizyjnych KT-27.
W 1990 roku planeta nr 4080 została nazwana imieniem N.D Galinskiego w celu stworzenia bardzo czułych transmitujących
lamp telewizyjnych do obserwacji astronomicznych. W połowie lat pięćdziesiątych. za granicą pojawiły się „duże superortikony”,
które później zaczęto szeroko wprowadzać do technologii telewizyjnej. Firma B.W Krusser odniosła duży sukces w opracowaniu tych lamp.

Informacje o powstaniu telewizji elektronicznej nie oddają w pełni historii zagadnienia. W niektórych przypadkach popełniono nieścisłości. Wymieńmy kilka.

LTC było pierwszym centrum telewizyjnym stworzonym na sprzęcie krajowym, a nie pierwszym centrum telewizyjnym w naszym kraju, które działało w systemie telewizji
elektronicznej. Pierwsza eksperymentalna transmisja Moskiewskiego Centrum Telewizyjnego odbyła się 25 marca 1938 roku, a LTC - 5 lipca tego samego roku.

Wśród specjalistów zaangażowanych w uruchomienie LTC należy wymienić A. Ja.Breitbarta - uczestnika budowy centrum telewizyjnego,
jego pierwszego głównego inżyniera, a także G.W. Braude - wynalazcę oryginalnej lampy do transmisji filmów.

Ogromne znaczenie miała przebudowa moskiewskiego centrum telewizyjnego z przejściem na standard 625 linii. Było to pierwsze telecentrum na
świecie z taką liczbą linii rozkładu (1948); rekonstrukcję przeprowadzili V.L. Kreitser (przełożony), A.W. Woronow, P.E. Kodess, N. S. Kuprianow,
V. I. Migaczew, A. I. Lebiediew-Karmanov, B. V. Braude, R.W. Wanatowski, G. P. Kazański, S. W. Nowakowski, nagrodzeni za tę pracę przez Państwową Nagrodę ZSRR.
Należy zwrócić uwagę na znaczącą rolę VNIIT i zakładu Wołna w tworzeniu typowego sprzętu telewizyjnego [2],
by wymienić głównych projektantów głównych typów sprzętu, w szczególności B. A. Berlin (kamery telewizyjne wszystkich typów),
R. S. Karczikan (kamery telewizyjne) , M. G. Garba (sprzęt do synchronizacji).

Istotny wydaje się etap rozwoju pozasieciowego (?) nadawania telewizyjnego z punktów stacjonarnych w latach 1956-1958.
(w Moskwie na stadionie w Łużnikach i niedaleko Teatru Bolszoj, w Leningradzie - w Domu Radia).

Podsumowując, jeszcze raz podkreślamy, że wymienione dodatki nie umniejszają historycznego znaczenia artykułu N.M.Dubininy,
jednej ze słynnych znawców krajowej radiofonii i telewizji.

Literatura

[1]Aleksiejew I.A., Morozow G.A. O krajowych projektach telewizyjnych elektrycznych urządzeń próżniowych do nadawania i telewizji przemysłowej // TKiT. -1959.-No. 12.
[2]Rosselewicz I.A., Farber E.M., Karcznikan R.S. Rozwój środków technicznych nadawania studyjnego i zewnętrznego w ZSRR // TKiT. - 1977. - nr 10

Nadieżda Michajłowna Romanowa (Dubinina)

Szef Muzeum WNIIT W.W. Zelenowa

Nadieżda Michajłowna Romanowa (Dubinina) urodziła się w Sankt Petersburgu w 1910 roku. Ukończyła Radziecką Zjednoczoną Szkołę Pracy
na Wydziale Fizyki i Matematyki Uniwersytetu Leningradzkiego. Rozpoczęła pracę jako inżynier w Instytucie Telemechaniki,
który następnie wydzielił się z Leningradzkiego Instytutu Elektrofizycznego. W 1932 roku w laboratorium przyszłej akademik
N.D. Dewiatkowej (LEFI) brała udział w produkcji fotokomórek potasowych do filmów dźwiękowych.

W 1933 roku pod kierownictwem inżyniera-radiofizyka B.W. Krussera powstało pierwsze w kraju laboratorium urządzeń katodowych.
Nadieżda Michajłowna została jej pracownikiem i pracowała tam do emerytury, z przerwą tylko na lata wojny. To właśnie w tym laboratorium
Ogólnounijnego Instytutu Badań Naukowych Telewizji (VNIIT) N.M. Romanowa-Dubinina uczestniczyła w opracowaniu krajowego ikonoskopu pod
kierunkiem swojego przyszłego męża, głównego inżyniera instytutu Aleksieja Witalijewicza Dubinina, który stworzył pierwszy w kraju
elektroniczny system telewizyjny o definicji 180 linii. Potem kontynuowała wieloletnią pracę nad nowymi lampami, zwiększając ich czułość.

Z udziałem Nadieżdy Michajłowej opracowano superikonoskop, ikonoskop z tarczą półprzewodnikową; dwa lata później otrzymała
certyfikat wynalazcy na ikonoskop z katodą mozaikową antymonowo-cezową.

Przez pierwsze dwa lata wojny Nadieżda Michajłowna mieszkała z dziećmi w Krasnojarsku, pracowała w fabryce, w laboratorium próżniowym,
zajmowała się produkcją urządzeń specjalnego przeznaczenia i odnawianiem nieczynnych produktów do elektroenergetyki.

W 1943 r. na wezwanie męża pracującego w Ameryce Nadieżda Michajłowna wyjechała do USA. W 1948 roku rodzina Dubininów wróciła do Leningradu. I znowu pracuje w nowo utworzonym WNIIT.

W 1949 roku Nadieżda Michajłowna kierowała grupą badawczą zajmującą się tworzeniem lamp analizujących o rozdzielczości do 1000 linii,
prowadziła prace nad produkcją superikonoskopów do telewizji kolorowej. W 1953 roku musiała znieść tragiczną śmierć męża.

Jej rozwinięciem jest lampa LI-7 oparta na małym superikonoskopie LI-3, superikonoskop LI-101 z fotoelektroniczną stabilizacją
celu oraz lampa studyjna - superikonoskop LI-101.

Ze względów zdrowotnych została zmuszona do przejścia na emeryturę w 1958 roku. Negatywny wpływ miała produkcja próżniowa.
W ciągu ostatnich 20 lat Nadieżda Michajłowna praktycznie poruszała się na wózku inwalidzkim. Ale nie straciła odwagi, interesowała
się wszystkim, martwiła się pracą instytutu. Kilka lat przed końcem życia wzięła pióro, by zlikwidować „białe plamy” w historii telewizji,
których była świadkiem i twórcą, aby przywrócić sprawiedliwość VNIIT, jej pracownikom, którzy odegrali znaczącą rolę w tworzeniu i rozwoju
telewizji domowej. Ręce skrępowane chorobą z trudem mogły utrzymać ołówek, prawie nie widziały jej pięknych, promiennych oczu.

Domagając się siebie, nalegała na ścisłą krytyczną ocenę swojej pracy. Opublikowano artykuły. Jedną z pierwszych, która opublikowała jej
prace, był magazyn „Elektrosfiaz”. A oto ostatni artykuł Nadieżdy Michajłowej - jednej z pionierów rosyjskiej telewizji,
weterana honorowego radiooperatora VNIIT. Tak się złożyło, że nie została uhonorowana wysokimi nagrodami rządowymi. Ale nie o to chodzi!

Nadieżda Michajłowna Dubinina zmarła w wieku 87 lat. Odszedł utalentowany inżynier, człowiek o czystej duszy, który z oddaniem
kochał swoją pracę, swoją ojczyznę.

Nadieżda Michajłowna pozostaje w naszej pamięci osobą o jasnym umyśle, wielkich twórczych możliwościach, które była w stanie zrealizować.

Artykuł został opublikowany w czasopiśmie „Elektrosfiaz” nr 5, 1999, s. 39.