Ciekawe lampy.

[gustaw353]

Posiadam kilka ciekawych lamp. Mają niestandardową konstrukcję. Niektóre z nich zostały zaprojektowane pod konkretne rozwiązania układowe. W ramach hobbystycznych dociekań naukowo-badawczych można by je zapędzić do pożytecznych zastosowań, niekoniecznie zgodnych z ich pierwotnym przeznaczeniem. Liczę na wymianę materiałów , publikacji , własnych doświadczeń itp. wyjaśniających budowę i przykłady praktycznego ich zastosowania.

Na początek : 6FG5 - w jakim celu zastosowano dwie siatki ekranujące i czy w tej lampie dwie pozostałe siatki mogą być siatkami sygnałowymi.

http://www.mif.pg.gda.pl/homepages/fran ... 6/6FG5.pdf

[Vic384]

Czesc
Ta lampa, o ktorej piszesz, to tak zwany wzmacniacz typu "pentagrid". Jest ich 4 czy 5 typow.
Jesli chodzi o ciekawa lampe, to mozna wspomniec o 6HS8, czyli cos jak wzmacniacz roznicowy ze zrodlem pradowym w jednej strukturze.
Czyli lampa zrobiona tak, ze dziala podobnie jak uklad scalony typu LM3028.
Pozdrowienia

[tszczesn]

Nihil novi. Philips wymyślił to 20 lat wcześniej i nazwał EF8

Generalnie jest trochę dziwnych typów z odchylaną wiązką jak np E80T, z katodą wtórną, jak 6В3С, która osiąga nachylenie 200mA/V.

[Vic384]

Czesc
Philipsa lamp za duzo nie mam, ale z amerykanskich to ciekawe mam jeszcze lampy z odchylana wiazka np 6JH8; 6ME8.
Ich wersja militarna, czyli 7360, stosowana byla w wojskowych odbiornikach nasluchowych. Miedzy innymi jako mieszacze.
Pozdrowienia.

[gustaw353]

Lampa RCA 7360 była specjalnie opracowana dla zastosowania w modulatorach SSB. Jest ona rarytasem na aukcjach. Natomiast 6ME8 oraz podobne 6JH8 i 6AR8 często pojawiają się i kosztują trochę ale można sobie na nie pozwolić. Chęć ich posiadania jest u mnie wielka !
Mam podobną - 6BU8. Przeznaczona była do pracy w TV i spełniła trzy zadania: wzmacniacza ARW, selektora i separatora w układzie synchronizacji.
Wygląda jak podwójna pentoda ze wspólną katodą. Jak by ją dzisiaj zmusić do pracy w cwanym odbiorniku w zakresie HAM-skich fal krótkich , tzn. z modulacją SSB.

[Tomek Janiszewski]

Na początek : 6FG5 - w jakim celu zastosowano dwie siatki ekranujące i czy w tej lampie dwie pozostałe siatki mogą być siatkami sygnałowymi.

http://www.mif.pg.gda.pl/homepages/fran ... 6/6FG5.pdf

Czytaj ze zrozumieniem. Ta lampa to w zasadzie pentoda, gdzie zastosowano dodatkową siatkę zerową (połączoną tak jak i ta typowa, zapobiegająca emisji wtórnej - z katodą), usytuowaną pomiędzy siatką sterującą a pojedynczą siatką ekranującą. Miało to na celu zredukowanie prądu tej ostatniej. Podobnie dzieje się i w tetrodzie strumieniowej, dzięki schowaniu żeberek siatki ekranującej w cieniu żeberek siatki sterującej, tu zaś efekt jest jeszcze wyraźniejszy dzięki zastosowaniu pomocniczej siatki zerowej, umieszczonej bliżej siatki drugiej i przez to skuteczniej ją osłaniającej niż mogłaby to czynić siatka sterująca, która z kolei powinna być umieszczona jak najbliżej katody w celu uzyskania dużego nachylenia.
Siatka sterująca też jest tylko jedna. Gdzie zatem chciałbyś wprowadzić drugi sygnał, na siatkę ekranującą?

[Tomek Janiszewski]

Czesc
Ta lampa, o ktorej piszesz, to tak zwany wzmacniacz typu "pentagrid". Jest ich 4 czy 5 typow.

Mylisz systemy walutowe. Pentagrid to jak sama nazwa wskazuje - lampa pięciosiatkowa czyli heptoda, tu zaś mamy tylko 4 siatki. W praktyce tę nazwę rezerwuje się dla heptody użytej w roli mieszacza samodrgającego, z sygnałem podlegającym przemianie doprowadzonym do siatki trzeciej, a nie tak jak to się dzieje z typową heptodą pracującej jako mieszacz obcowzbudny z heterodyną na osobnej triodzie, zwykle umieszczonej w tej samej bańce (ECH21, ECH81) - na siatkę pierwszą. Tym samym heterodyna w pentagridzie wykorzystuje zawsze siatkę pierwszą i albo katodę (w lampach żarzonych pośrednio, np. 6BE6/EK90) albo siatki ekranujące (w lampach żarzonych bezpośrednio, np. 1R5T w Szarotce). W tym ostatnim wypadku przejawia się oczywiście silne sprzężenie między obwodami antenowym i heterodyny, za sprawą pojemności między siatką trzecią a połączonymi siatkami ekranującymi (drugą i czwartą). Neutralizuje się je doprowadzając do siatki trzeciej napięcie heterodyny w przeciwfazie, czerpane przez kondensator z siatki pierwszej. Stosowna pojemność neutralizująca zależy zarówno od pojemności międzyelektrodowych lampy jak i przekładni transformatora obwodu heterodyny (stosuje się tu układ Meissnera), i dla "Szarotki" wynosi 3pF:
http://www.fonar.com.pl/audio/schematic ... rotka3.htm

[Vic384]

Czesc
Masz racje, myslalem o jednej, a napisalem o drugiej. Pomylilem oznaczenia. Tak bywa na starosc.
Pozdrowienia

[gustaw353]

Dotyczy 6FG5:
Lampa ta jest pentodą i jej konstrukcja przewiduje pracę na bardzo wysokich częstotliwościach. Widziałem przykłady zastosowania tej lampy i tam siatka czwarta połączona była do obwodu ARW i była na potencjale ujemnym do katody. Siatka druga (przyspieszająca) umieszczona jest dość blisko od katody. W związku z tym pomyślałem, że może komuś przyszło do głowy poeksperymentować z tą lampą. Mnie interesuje zakres do 30 MHz.
EC900 / 6HA5 - trioda, ta lampa też zaprojektowana jest dla pracy na wysokich częstotliwościach w układzie o wspólnej katodzie. Ma dodatkowe elektrody eliminujące efekt Millera . Czy ktoś widział jej konstrukcję?

17-65a81ac190.jpg

[Tomek Janiszewski]

Dotyczy 6FG5:
Lampa ta jest pentodą i jej konstrukcja przewiduje pracę na bardzo wysokich częstotliwościach. Widziałem przykłady zastosowania tej lampy i tam siatka czwarta połączona była do obwodu ARW i była na potencjale ujemnym do katody.

Z takiej możliwości niekiedy się korzysta, głównie w prostych modulatorach AM wykorzystujących pentodę mocy w.cz z gęstą siatką trzecią nie połączoną wewnętrznie z katodą (np. PL83, 6P15P). We wzmacniaczach selektywnych nie korzysta się z tej metody regulacji wzmocnienia, ponieważ tak regulowana pentoda pracuje w zakresie dopływu powrotnego (jak przy zbyt niskim napięciu anodowym) i tym samym wykazuje małą impedancję wyjściową, tłumiąc obwód anodowy. Można by natomiast użyć do tego celu heptody, doprowadzając napięcie ARW do siatki trzeciej (w takim wypadku obecność siatki czwartej zapobiega powyższemu negatywnemu zjawisku), ale właściwie w jakim celu, skoro znacznie prostsza w konstrukcji selektoda zachowuje się przy regulacji wystarczająco dobrze? To nie tranzystor bipolarny, z właściwymi sobie silnymi nieliniowościami aby trzeba było się zaraz uciekać do takich chwytów jak wzmacniacz różnicowy z rozdziałem prądu, jeśli chce się ograniczyć wpływ nieliniowości złącza p-n.

Siatka druga (przyspieszająca) umieszczona jest dość blisko od katody.

Czy na pewno piszesz o tej lampie do której link podawałeś? Tam stoi jak wół: siatka druga i czwarta połączona jest z katodą, jak to częstokroć bywa w pentodzie z siatką trzecią. Wewnątrz lampy! Rolę siatki ekranującej pełni siatka trzecia, więc napięcie ARW można by doprowadzić tylko na siatkę pierwszą, wraz z sygnałem wzmacnianym.

W związku z tym pomyślałem, że może komuś przyszło do głowy poeksperymentować z tą lampą. Mnie interesuje zakres do 30 MHz.

W tym zakresie częstotliwości powszechnie stosuje się pentody, z doskonałym skutkiem. Zwłaszcza te z napinaną pończochą siatki pierwszej, np. EF183 i EF184.

EC900 / 6HA5 - trioda, ta lampa też zaprojektowana jest dla pracy na wysokich częstotliwościach w układzie o wspólnej katodzie. Ma dodatkowe elektrody eliminujące efekt Millera . Czy ktoś widział jej konstrukcję?

A Ty - nie zetknąłeś się dotąd z pojęciem neutrody? EC900 jest właśnie typową neutrodą, stosowaną w głowicach VHF w roli wzmacniacza w.cz. o parametrach nawet nieco przewyższających częściej stosowaną kaskodę na lampie PCC88. Pod tym linkiem poszukaj sobie rysunku przedstawiającego geometrię elektrod telewizyjnego wykonania tej lampy tj. PC900:
https://www.maximus-randd.com/tv-tuner-history-pt2.html
Nie należy utożsamiać jej z tetrodą: "siatka" druga o potencjale masy (a więc ujemnym względem katody) usytuowana między siatką sterującą a anodą ma postać przesłony z okienkiem, o takich wymiarach że anoda "nie widzi" tych partii siatki sterującej które i tak nie biorą udziału w przepływie prądu anodowego. Dzięki temu pojemność zwrotna, która w typowych triodach wynosi ponad 1pF - tutaj zostaje zredukowana do ułamków pF, jednak jest nadal nieporównanie większa od pojemności zwrotnej pentod (mających prawdziwe, pentane siatki drugą i trzecią) wynoszącej tysięczne części pF. Efekt Millera bynajmniej nie zostaje zredukowany za sprawą tej szczątkowej "siatki" (takie rzeczy tylko w kaskodzie lub wzmacniaczu WA-WS), jedynie pojemność wejściowa okazuje się mniejsza w porównaniu ze zwykłą triodą w tym samym stopniu co pojemność zwrotna. Za to dzięki brakowi rozpływu prądu katodowego szumy nie ulegają zwiększeniu w porównaniu ze zwykłą triodą, inaczej niż ma to miejsce w pentodach. Neutrodę można wykorzystać na w układzie WK dwa sposoby: albo połączyć "siatkę" drugą z masą i zastosować typową neutralizację, która dzięki małej pojemności zwrotnej okazuje się mało krytyczna, albo też doprowadzić do "siatki" drugiej napięcie będące w przeciwfazie względem napięcia na anodzie, innymi słowy - wykorzystać tę "siatkę" w roli kondensatora neutralizacyjnego. Podobny efekt dałoby dopowadzenie do "siatki" drugiej napięcia w przeciwfazie względem napięcia siatki pierwszej, oczywiście w obu wypadkach napięcie doprowadzone do siatki drugiej powinno stanowić ściśle określoną część napięcia odpowiednio wyjściowego lub wejściowego. Na przytaczanym schemacie wykorzystano lampę jeszcze inaczej: nietypowo dla niej bo w układzie o podstawie pośredniej. Pozostaje jednak aktualne znaczenie jej zasadniczej cechy, tj małej pojemności zwrotnej. Dzięki temu można większą część napięcia wejściowego doprowadzić do siatki niż ma to miejsce w normalnej triodzie pracującej we wzmacniaczu o podstawie pośredniej (np. ECC85) i tym samym uzyskać większe wzmocnienie, przy czym kondensator neutralizacyjny włączany zwykle między anodę a katodę okazuje się zbędny.

[gustaw353]

Czy na pewno piszesz o tej lampie do której link podawałeś? Tam stoi jak wół: siatka druga i czwarta połączona jest z katodą, jak to częstokroć bywa w pentodzie z siatką trzecią.

Mowa o 6FG5. Siatki druga i czwarta są tu w zasadzie ekranami. W klasycznej pentodzie siatka druga (przyspieszająca) najczęściej nazywana jest ekranującą (ang.: screen grid). A w tej lampie czwarta może nazywać się antydynatronową ale jak nazwać tę drugą w kolejności po siatce pierwszej (sygnałowej) ... jest przecież ekranem ?
Tak więc tu, tę trzecią, z przyzwyczajenia nazwałem ją drugą (przyspieszającą).

A Ty - nie zetknąłeś się dotąd z pojęciem neutrody? EC900 jest właśnie typową neutrodą,

Pojęcie nie jest mi obce i wiem na czym ta zabawa polega. Natomiast nie widziałem budowy konkretnie tej lampy (mowa o EC900) ani żadnych zdjęć jej wnętrza ani rysunków jej konstrukcji.
Temat zapuściłem właśnie z jej powodu. Obmyślam radio z jej udziałem. Zainteresowała mnie swoimi możliwościami regulacyjnymi a mniej częstotliwościowymi. Mało jest triod z takimi osiągami i szczególnie zakresem regulacji nachylenia charakterystyki.

[Tomek Janiszewski]

Mowa o 6FG5. Siatki druga i czwarta są tu w zasadzie ekranami.[/quote]
Trzecia siatka oczywiście też, temu chyba zaprzeczać nie zamierzasz?

W klasycznej pentodzie siatka druga (przyspieszająca) najczęściej nazywana jest ekranującą (ang.: screen grid).

Działanie ekranujące w pentodzie wywiera zarówno siatka druga jak i trzecia, choć ta ostatnia wyraźnie słabiej ponieważ jest wielokrotnie rzadsza od siatki drugiej. Siatka druga przypadku lamp gdzie postawiono w pierwszym rzędzie na jak najmniejszą pojemność zwrotną (EF89, EBF89) okazuje się być gęstsza nawet od siatki sterującej!

A w tej lampie czwarta może nazywać się antydynatronową

Albo też hamującą, jak siatka trzecia pentody.

ale jak nazwać tę drugą w kolejności po siatce pierwszej (sygnałowej) ... jest przecież ekranem ?

Jest, ale przez analogię nazwę tę należałoby zarezerwować dla siatki trzeciej, mającej potencjał dodatni jak siatka druga pentody. Proponowałbym nazwę siatki odchylającej lub cieniującej. Jej zadaniem jest bowiem stworzenie cienia w którym będą schowane żeberka siatki trzeciej.

Natomiast nie widziałem budowy konkretnie tej lampy (mowa o EC900) ani żadnych zdjęć jej wnętrza ani rysunków jej konstrukcji.

Więc już wiesz gdzie ich szukać.

Obmyślam radio z jej udziałem.

Rozumiem że radio AM? W lampowych radiach UKF FM, gdzie EC900 względnie jej poprzedniczka EC97 bywała stosowana (jak zaświadczał STUDI/idu) ARW jest potrzebna jak dziura w moście. Napięcia w tym zakresie są bowiem tak małe, a lampy tak odporne na intermodulację, że praktycznie nie może się zdarzyć ona w stopniach wejściowych i mieszaczach FM. We wzmacniaczach p.cz. FM natomiast przeciwnie, chodzi wszak o jak najsilniejsze przesterowanie stopni, aby uzyskać skuteczne ograniczanie i tym samym tłumienie zakłóceń.

Zainteresowała mnie swoimi możliwościami regulacyjnymi a mniej częstotliwościowymi. Mało jest triod z takimi osiągami i szczególnie zakresem regulacji nachylenia charakterystyki.

Ale to nie są jedyne wymagania jakie powinna spełniać lampa w wejściowym stopniu AM na falach długich, średnich i krótkich. Istotna jest wszak także duża impedancja wyjściowa lampy (aby obwodu anodowego nie tłumić, i tym samym nie pogarszać tłumienia częstotliwości lustrzanych). Tego niestety EC900, mająca oporność wewnętrzną kilku kiloomów, tak jak i inne triody w.cz. zapewnić nie może. Ma się rozumieć, można uzupełnić ją o stopień w układzie WB tworząc tym samym kaskodę mającą większy opór wyjściowy - ale właściwie po co wówczas neutroda w stopniu pierwszym? Gdy natomiast zaniedba się tłumienie obwodu anodowego, i z kaskody zrezygnuje - neutralizacja ECC900 okaże się konieczna. W telewizji (gdzie ARW jest potrzebna z uwagi na modulację AM) nie stwarza problemów ani tłumienie obwodu antenowego (ma on bowiem przenosić pasmo kilku MHz, i do tego jeszcze ma małą impedancję charakterystyczną) ani też neutralizacja (nie stosuje się bowiem strojenia kondensatorem co mogłoby naruszyć neutralizację tylko przełącza zestrojone na stałe cewki) nie stwarzają problemu - EC900 okazuje się rozwiązaniem najlepszym. Dla odbiorników lampowych AM na zakres do 30MHz jest wystarczająco szeroki wybór pentod regulacyjnych: EF93, EF89, EF85, EF183, nie wymagających neutralizacji i cechujących się wysoką impedancją wyjściową. Ekstremalnie głęboka regulacja wzmocnienia w stopniu wejściowym w.cz. także potrzebna nie jest, skoro można zastosować ją także w przynajmniej jednym stopniu p.cz. (na takich samych lampach ewent. także EBF89 lub EAF801) i wreszcie w mieszaczu iloczynowym na lampie ECH81, co w telewizyjnym mieszaczu sumacyjnym nie jest już możliwe, nawet gdy zastosuje się tam pentodę regulacyjną PCF801 (regulację tej lampy stosuje się gdy przy odbiorze w zakresie UHF służy ona jako dodatkowy, wejściowy stopień p.cz. wizji). Tak więc koncepcja użycia EC900 w roli wzmacniacza w.cz. odbiornika AM okazuje się wyraźnie chybiona, choć bodajże Philips stanął na głowie aby w podobny sposób wykorzystać przy odbiorze AM lampy pracujące przy odbiorze FM w głowicy UKF. Zastosowano triodowy mieszacz sumacyjny który w zakresach AM stwarza całe multum problemów, no ale cel został osiągnięty, ECH81 udało się z radia wyeliminować.

[gustaw353]

6BN6 - ciekawa lampa stosowana jako demodulator FM oraz w układach synchronizacji odchylania w amerykańskich TV.
W CCCP robili jej pełną replikę - 6А3П. Europejskim "wynalazkiem" jest EQ40 / EQ80 - choć nie to samo.
Mam lampy 12AE10, 12AL11, 13V10 . Składają się one z mocnej pentody dla wzm. m.cz. (sekcja nr.1) i ze specjalnej "pentody" (sekcja nr.2) dla detekcji FM w torze dźwięku - np. w TV.
W opisach na stronach katalogowych jej sekcja nr.2 jest tak samo opisywana jak lampa 6BN6 i schematy z ich zastosowaniem są podobne.
6BN6 / 6А3П pełni rolę ogranicznika amplitudy i detektora kwadraturowego FM. Jest więc lampą przeznaczoną do pracy impulsowej i w zasadzie nie ma co liczyć na zastosowanie jej w układach analogowych - liniowych.
Natomiast lampy 12AE10 itp. spotkać można w zastosowaniach gdzie obie sekcje pracują np. we wzmacniaczu audio. >>> Google
Obejrzałem (na ile to możliwe) jej wewnętrzną budowę i nie dopatrzyłem się struktury takiej jak w 6BN6.
Moje obserwacje i wątpliwości przedstawiłem na innym forum przy okazji tematu retro-lampowego. Tam, w tej chwili, chłopaki skoncentrowani są nad pewnym szczególnym zagadnieniem i nie mają czasu dla mnie.
Może któryś z kol. Forumian ma taką lampę (oczywiście niesprawną !) i mógłby ją wypatroszyć by poznać jej budowę ? W internecie nie znalazłem ilustracji wnętrza 12AE10 itp. lamp.
-------------------------------------------------------------------------------------------
foto 002 - sekcja nr.2
foto 004 - sekcja nr.1
foto 011 - gęsta siatka 3(?) w sekcji nr.2

12AE10 002.jpg

12AE10 004.jpg

12AE10 008.jpg

12AE10 011.jpg

[gustaw353]

12AE10.pdf

6BN6.pdf

[Vic384]

Czesc
Te kompaktrony, ktore wymieniles, mozna przyrownac do 6V6 plus EF80 w jednej bance, ale ta "EF80" rozni sie od zwyklej pentody tym, ze mozna ja sterowac w S1 oraz w S3. Po rozbiciu zauwaza sie tylko, ze S3 jest gesciejsza niz w zwyklej pentodzie. Jezeli chodzi o stopien mocy, to choc wg katalogu jest ona podawana od 6W dla 12AE10 do 14W dla 6KY8, to konstrukcyjnie anody sa takie same z dokladnoscia do 0.1 mm. Rozbilem i zmierzylem. Tak samo z reszta wszystkie zaczynaja sie wstydzic przy tej samej mocy 25W traconej na anodzie. No, jest jedna roznica: banka 6KY8 jest o okolo 10 mm wyzsza od baniek pozostalych lamp.
Lampy, ktora zawieraja w bance "6V6" oraz 6BN6, to 13J10 oraz 13Z10. Sa one identyczne, ale dwaj producenci dali swoje nazwy- oznaczenia.
Pozdrowienia