Filtry pasmowe

[Smaglas]

Zrobiłem sobie ostatnio prostą superheterodynę na UKF i chciałbym do niej dorobić filtry pasmowe. Wie ktoś jak się je oblicza, jaka powinna być odległość między cewkami aby otrzymać pasmo 180 KHz?

Opierałem się o poniższy artykuł. Głowicy jeszcze nie zrobiłem. Aktualnie pracuje z głowicą Gloria z syntezą.
http://ep.com.pl/files/4366.pdf

[meteor]

A nie lepiej zastosować gotowe FCH 10,7 lub FCM 10,7 a nie kombinować.

[Smaglas]

Nie lubię chodzić na łatwiznę. Chciałbym żeby było oryginalnie.

[AZ12]

Witam

Wydaje mi się, że należy to sprawdzić doświadczalnie za pośrednictwem wobuloskopu.

viewtopic.php?f=8&t=17196&hilit=tuner

[Tomek Janiszewski]

A nie lepiej zastosować gotowe FCH 10,7 lub FCM 10,7 a nie kombinować.

A jakiego wzmocnienia spodziewasz się po niskoimpedancyjnych filtrach ceramicznych (FCM) we współpracy z lampami? Nawet po dopasowaniu ich za pomocą obwodów LC (filtry FCH) będzie to o wiele za mało. Kondensatory filtrów p.cz. FM w układach półprzewodnikowych miały zwykle 100pF a często dużo więcej, w lampowych zaś - typowo 33pF a w przypadku lamp EF89 lub EFF89 obwód w ich anodach wykorzystywał wyłącznie pojemność wyjściową lampy. Dalej, filtry piezoceramiczne cechują się znacznym tłumieniem sygnału w paśmie przepustowym. Toteż rozpowszechniły się dopiero w epoce układów scalonych, i to tych bardziej zaawansowanych jak TBA120, TDA1200, bo UL1211 już niekoniecznie. Tam wzmocnienia było w bród, a jednocześnie znikoma liczba stopni (często jedyny "stopień" p.cz. stanowił ów złożony układ scalony, niekiedy tylko dokładało się na wejście pojedynczy tranzystor) wymagała filtru o skupionej selektywności, w postaci kaskadowo połączonych filtrów FCM, ewent. z dodatkowymi obwodami LC zapewniającymi lepsze dopasowanie. Wzmacniacze lampowe FM mają więcej stopni (absolutnie minimum to dwa, w układach wyższej klasy dokłada się trzeci) toteż bez problemu można zapewnić wymaganą selektywność stosując proste dwuobwodowe filtry LC, najczęściej sprzężone indukcyjnie.
Proponuję zatem wykorzystać typowe filtry LC jakie stosowano w krajowych odbiornikach. 1-22R na wyjściu wzmacniacza przed detektorem stosunkowym, 1-17F jako międzystopniowy, a w razie niemożności ich nabycia - odwzrować je. Między głowicą a pierwszym stopniem p.cz. powinien znaleźć się pojedynczy obwód rezonansowy w konfiguracji odwróconego "L" który utworzy wraz z obwodem w głowicy filtr dwuobwodowy, a jednocześnie przetransformuje napięcie wzwyż.

[AZ12]

Witam ponownie

Toteż rozpowszechniły się dopiero w epoce układów scalonych, i to tych bardziej zaawansowanych jak TBA120, TDA1200, bo UL1211 już niekoniecznie. Tam wzmocnienia było w bród, a jednocześnie znikoma liczba stopni (często jedyny "stopień" p.cz. stanowił ów złożony układ scalony, niekiedy tylko dokładało się na wejście pojedynczy tranzystor) wymagała filtru o skupionej selektywności, w postaci kaskadowo połączonych filtrów FCM, ewent. z dodatkowymi obwodami LC zapewniającymi lepsze dopasowanie.

Wzmacniacze scalone p. cz. zawierają kilka połączonych ze sobą stopni różnicowych. Pozwala to uzyskać wysokie wzmocnienie przy zachowaniu dużej stabilności.

Wzmacniacze lampowe FM mają więcej stopni (absolutnie minimum to dwa, w układach wyższej klasy dokłada się trzeci).

Stosując filtry p. cz. o dużym stosunku L/C i lampy o dużym nachyleniu jak EF184, E180F, 6Ż9P przy detektorze stosunkowym można ograniczyć ilość stopni p. cz. do jednego, wymagane jest przy tym duże wzmocnienie głowicy UKF i jej małe szumy własne.

[Tomek Janiszewski]

Wzmacniacze scalone p. cz. zawierają kilka połączonych ze sobą stopni różnicowych

Dlatego też słowo "stopień" wziąłem w cudzysłów. Chodziło mi o to do czego ma dostęp użytkownik. Może włączyć tylko filtr na wejściu układu UL1200 lub podobnego, oraz obwód przesuwnika fazy na wyjściu. Więc z tego punktu widzenia jest tak jakby był tylko jeden stopień.

Stosując filtry p. cz. o dużym stosunku L/C i lampy o dużym nachyleniu jak EF184, E180F, 6Ż9P przy detektorze stosunkowym można ograniczyć ilość stopni p. cz. do jednego

Nawet jeśli wzmocnienia wówczas wystarczy - to tylko za cenę nadzwyczaj krytycznej neutralizacji szczątkowej pojemności zwrotnej pentody. Lampy przeznaczone do pracy w stopniach p.cz. wizji jak EF80, EF85, EF183 i EF184 gdzie impedancje rezonansowe obwodów są stosunkowo niskie mają pojemność zwrotną wyraźnie większą niż lampy specjalnie skonstruowane do radiowych stopni AM/FM (EF89, EBF89). W tych ostatnich główny nacisk położono właśnie na zminimalizowanie pojemności zwrotnej (siatka ekranowa gęstsza od sterującej podczas gdy nie tylko w telewizyjnych lampach z siatką napinaną ale nawet w klasycznych EF80 jest kilkakrotnie rzadsza. Pozwoliło to (przy zastosowaniu prostej neutralizacji ekranowej) na uzyskanie większego wzmocnienia p.cz. z lampą E(B)F89 (obciążoną obwodem wykorzystującym wyłącznie pojemność wyjściową lampy) niż z lampą EF85 (wymagającą dla stabilnej pracy obwodu p.cz. 10,7MHz z dodatkowym kondensatorem rzędu 20pF a tym samym o mniejszej impedancji) mimo że nachylenie EF89 było wyraźnie mniejsze. Jeszcze większe pojemności zewnętrzne, przekraczające nawet 100pF stosowano w przypadku użycia lampy EF183. A i tak (np. w odbiorniku DSL-201) zachowując tradycyjny wstępny stopień p.cz. FM z heptodą ECH81 wykorzystywaną na zakresach AM w roli mieszacza dołożono jeszcze wzmacniacz - ogranicznik z czynną tylko przy odbiorze FM pentodową częścią lampy EBF89. E180F to już zupełny wynalazek w stopniach p.cz. FM, jako że została ona pomyślana jako pentoda szerokopasmowa (dla wzmacniaczy oporowych) i w jej konstrukcji poświęcono już zupełnie pojemność zwrotną na rzecz minimalizacji pojemności wejściowej i wyjściowej, których w tego rodzaju wzmacniaczach niedasie dostroić do rezonansu cewkami.

[stdi]

Zawsze można sięgnąć do patentu firmy Grundig czyli refleksową głowice gdzie wzmacniacz w.cz. jest tez pierwszym stopniem p.cz. Tank układ z powodzeniem wykorzystywała Tesla.

Czyli ECC85 i EF80 (EF183). Cały tor radiowy UKF. O parametrach nie gorszych bynajmniej od typowego valvesetu ECC85, ECH81, EBF89 .....

Jeden filitr trzeba przewiną ten który będzie pomiędzy dwoma połówkami ECC85. Wtórny obwód ma współpracować z pojemnością 150pF.

Szczegóły w załączniku.

[Tomek Janiszewski]

Dzięki za intrygujący schemat. Że taki obliczony na minimalizację liczby lamp wynalazek działał, i to być może nawet nienajgorzej - nie śmiem kwestionować, ale tak na poważnie polecałbyś go początkującemu? Już z samym tylko triodowym mieszaczem samodrgającym mostkiem heterodyny i odtłumieniem dla p.cz. będzie miał dosyć kłopotów, a tu potrzeba jeszcze pełnej neutralizacji dla triodowego stopnia p.cz. w układzie wspólnej katody. Że nie jest to sprawa łatwa - świadczy chociażby fakt rezygnacji ze wzmacniacza o podstawie pośredniej dla w.cz. na rzecz układu ze wspólną siatką. Komuś kto aktualnie zniża się aż do sięgania po badziewną "Glorię" należałoby raczej polecić na pierwszy raz układ o wiele bardziej złożony ale prostszy w uruchamianiu dzięki wyeliminowaniu wszelkiej współzależności strojeń, np. kaskoda na E88CC + mieszacz z osobną heterodyną na ECF82 lub sobaczej 6F1P. I trzystopniowy wzmacniacz p.cz. z pentodami EF80 obciążonymi obwodami o dosyć znacznej pojemności, rzędu 100pF (dla zmniejszenia kłopotów z niestabilnością poszczególnych stopni i zarazem uzyskania w miarę przyzwoitego wzmocnienia). W detektorze stosunkowym - na początek diody DOG/AAP, a docelowo śmieciówka EAA91.

[Smaglas]

W kwestii głowicy zastanawiałem się na czymś znacznie prostszym. np. takie coś: http://ep.com.pl/files/4498.pdf. Z tą różnicą że na wejściu zamiast E88CC chcę dać 6S3P (strasznie denerwuje mnie ta niewykorzystana trioda). Zastanawiałem się nad kaskodą ale nie wiem jak to zaprojektować. Mógłbym jeszcze posługując się kartą ECF82 zastosować ją jako mieszacz i heterodynę aczkolwiek czytałem że bez solidnego wzmocnienia jakie oferuje kaskoda na wejściu to mieszacz na pentodzie da generator szumów. W torze p.cz nie chcę stosować detektora stosunku. Wolę koincydencyjny wymaga tylko jednego prostego obwodu i wprowadza minimalne zniekształcenia. Aktualnie w p.cz. siedzą trzy EF184 i dwa jednoobwodowe filtry p.cz. Niestety owe filtry dają słabą selektywność. Poszukam w internecie samych filtrów bądź jakiś flaczków od radia z ukf i zastosuję fabryczne filtry. Zastanawia mnie jak te filtry będą się sprawować z lampami o innych pojemnościach niż te do których zostały zaprojektowane.

[AZ12]

Witam

Zamiast ECF82 proponuję wykorzystać pentodę o większym nachyleniu: PCF801, EF184, E180F, 6F9P. Co do kaskody to ze względu na niską impedancję wejściową nie zaleca się stosować duotriody ECC88 (E88CC, PCC88, 6N23P) w układach, gdzie na wejściu znajduje się strojony obwód rezonansowy. Należy wówczas zastosować lampę ECC84 (PCC84, 6N14P). Dobrze zrobiona kaskoda z neutralizacją za pomocą mostka pojemnościowego ma duże wzmocnienie przy niskim współczynnikiem szumów własnych.

[Smaglas]

Pojawił się kolejny problem co tylko uda mi się zestroić tor p.cz. po ponownym włączeniu radia wszystko jest rozregulowane. Dopiero jak się filtry nagrzeją od ciepła lamp strojenie wraca. Autor artykułu o jaki się opierałem zaleca w filtrach kondensatory na 400V. kondensatory są bocznikowane cewkami które dla napięcia stałego są zwarciem. W rezonansie wątpię aby napięcie przekroczyło 50V także mam pytanko czy mogę tam zastosować kondensatory na 50V. Nigdzie nie mogę znaleźć kondensatorów o tolerancji 1% na wyższe napięcie niż 50v.

[Tomek Janiszewski]

Przesada z tymi kondensatorami 1%. Nawet w przypadku paddingów w odbiornikach superheterodynowych AM wystarcza zwykle tolerancja 2%. Do filtrów p.cz. wystarcza w zupełności tolerancja 5%. Ważne jest natomiast aby były to kondensatory stabilne termicznie. A więc ceramiczne, ale nie ferroelektryczne. Jakie zastosowałeś?

[Smaglas]

Szare rurkowe 27pF Jd czyli 400V 5%

[Tomek Janiszewski]

Szare rurkowe 27pF Jd czyli 400V 5%

Próbowałeś je podgrzewać, np. lutownicą lub suszarką do włosów aby upewnić się czy to one płyną wraz z temperaturą? Może powodem niestabilności jest słaba konstrukcja mechaniczna cewek, względnie złe właściwości zastosowanych rdzeni ferrytowych, np. zbyt wysoka dla nich częstotliwość pracy?