Problem z potencjometrem w PP EL84

[Dragon]

Cześć wszystkim, mam taki problem z moim PP el84 tryb pentoda. Otóż kiedy sygnał ze źródła jest nie podłączony, to potencjometr reaguje normalnie, lecz kiedy podłączymy chinche nawet bez sygnału( nie ważne czy z kompa, komórki czy czegokolwiek), to potencjometr wariuje. Zarówno na włączonym (wtedy również przenosi się to na moc) i na całkowicie wyłączonym. Moc(przy włączonym)/ opór (na włączonym i wyłączonym) robi sie tak na potencjometrze 50k: od początku skali potencjometru do połowy jest ok, od połowy do 3/4 spada, a od 3/4 skali do końca znowu rośnie. Na potencjometrze 100k opór w trakcie kręcenia rośnie do 30k, a potem maleje do 18k. Potencjometry są sprawne (nawet zmieniłem z 50k na 100k, ale nic się nie zmieniło), źródła również. Dzieje się tak na włączonym wzmacniaczu i wyłączonym. Za namową kolegów zmieniłem rezystor R2 z 330k na 100k, potem na 200k, potem na 470k, potem na 1M, potem na próbe go wylutowałem. Potem znowu wlutowałem i do tego podłączyłem kondensator 220nF miedzy potencjometr a płytkę pcb i nic. Potem odkręciłem potencjometr od obudowy i odlutowałem przewód, który był podłączony do masy od obudowy potencjometru (aby nic nie stukało przy dotykaniu potencjometru). Zrobiłem to po to, aby sprawdzić czy może występuje jakaś pętla masy, ale to też nic nie dało. Obecnie jest założony potencjometr 100k. Jeśli odłączymy źródło, to opór badany na pierwszej i trzeciej nóżce wynosi 110k, a po wpięciu chinchy 18k. Nie wiem czy to istotne, ale piszę w razie czego. Ta wartość się zmieniała po zmianie R2. Tu podaję linka do schematu i całego artykułu: serwis.avt.pl/manuals/AVT2754.pdf
Pozdrawiam i z góry dziękuję za pomoc.

[Piotr]

Czyli mierzysz stałoprądową rezystancję źródła sygnału połączonego równolegle z potencjometrem i dziwisz się dlaczego wychodzi mniej, niż wartość samego potencjometru...? Hmm...

[pozwoliłem sobie przenieść wątek do działu dla początkujących]

Źródło sygnału w wielu przypadkach ma na wyjściu kondensator sprzęgający i równoległy rezystor, którego wartość w taki sposób mierzysz.
Jeżeli na wyjściu źródła jest wzmacniacz operacyjny sprzężony bezpośrednio, to wynik może być jeszcze dziwniejszy.

Czy możesz:
-Sprecyzować na czym dokładnie polega problem, tzn. co nie działa?
-Narysować pełny schemat układu, o którym mówisz?

[Dragon]

Ok, a więc tak: wzmacniacz poskładałem, zrobiłem z nim wszystko to co powinno być i podłączam do głośników. Przesuwam potencjometrem i od początku do połowy jest ok.W połowie osiąga maksymalne wzmocnienie. Ale niestety jak przesuwam potencjometrem od połowy do 3/4 to moc spada. A od 3/4 skali do końca znowu rośnie na prawie maksymalną. Tak było w na potencjometrze 50k, jak na schemacie. Zobaczyłem, że dokładnie tak samo rośnie rezystancja na potencjometrze(ale tylko wtedy gdy jest podpięte źródło) jak moc wyjściowa. W pierwszej chwili pomyślałem, że to potencjometr, ale po odpięciu źródła opór rósł normalnie (logarytmicznie). Ale i tak dla pewności wymieniłem go na starego telpoda ( polskiego) 100k. Problem ten sam. Tylko to,ze maksymalną moc osiąga w 3/4 skali, a potem moc już tylko (i opór potencjometru) tylko spada i już nie rośnie. Pomyślałem, że to problem ze źródłem, ale dawałem różne źródła i problem ten sam. Powiedziałbym, że wzmacniacz sie wzbudza, ale skoro oporność wariuje na wyłączonym to błąd leży gdzieś indziej. Schemat jest na drugiej stronie z tego projektu serwis.avt.pl/manuals/AVT2754.pdf
Wszystko tak jak w projekcie. W załączniku daje sam schemat, gdyby komuś nie odtwarzało PDF'a.

[faktus]

Witam. Jaką wartość ma rezystor R2. W takim jak na schemacie połączeniu jest on bocznikowany (połączony równolegle) potencjometrem P dlatego wartość jaką mierzysz jest zależna od kąta obrotu potencjometru, wypadkowa oporności połączenia równoległego, dlatego głośność rośnie tylko do pewnego momentu, a następnie może nawet maleć. Jego wartość powinna być znacznie większa od wartości oporu potencjometru. Możesz to sprawdzić jeśli odłączysz tem opornik to uzyskasz wartości oporu zgodne z kątem obrotu potencjometru.

[Dragon]

Niestety to nie jest to.Zmieniłem rezystor R2 z 330k na 100k, potem na 200k, potem na 470k, potem na 1M, potem na próbe go wylutowałem. Potem znowu wlutowałem i do tego podłączyłem kondensator 220nF miedzy potencjometr a płytkę pcb i nic.

[Piotr]

A możesz zrobić zdjęcie tego potencjometru w układzie? Nie masz czegoś podłączonego do środkowego odczepu na ścieżce?

[Dragon]

Już podaje zdjęcia. Pomiedzy środkowym odczepem, a płytką jest tylko zaekranowany przewód. Ekrany od kabli sygnałowych są podpięte do 3 nóżki potencjometru, a ona do masy.

[faktus]

Witam. W jakim celu jest przylutowany gruby kabel do obudowy potencjometru, spróbuj go odłączyć.

[faktus]

Witam. przeglądając zdjęcia zauważyłem, że w jednym z potencjometrów środkowe wyprowadzenie dolutowane jest do żółtego a w drugim do czerwonego przewodu. To samo dotyczy wyprowadzenia połączonego z gniazdem wejściowym. Sprawdz czy nie jest połączony odwrotnie któryś z ptencjometrów do układu wzmacniacza. Jeśli tak jest to masz rozwiązanie problemu.

[Dragon]

Bardzo dziękuję za odpowiedzi. Ten gruby kabel to uziemienie potencjometru. Jest po to, żeby jak dotykam potencjometru to nie było trzasków w głośnikach. Odłączałem go i też brak poprawy. Niestety potencjometr jest dobrze podłączony. Jest tak dlatego, żeby przy chinchach nie było dwóch czerwonych albo dwóch źółtych przewodów. Jakie jeszcze pomysłu macie? Ja już nie mam żadnych :/

[faktus]

Witam. Jeśli idzie o przewody ja nigdy nie stosuje takiego połączenia jak w Twoim przypadku ze zmianami kolorów przy prowadzeniu sygnału. Łatwo wtedy o pomyłkę, aby stwierdzić który kabel jest dla sygnału np. kanału prawego na wszystkie początki i końcówki kabla naciągam odcinki koszulki termokurczliwe w jednym kolorze, tak jest prościej, mniejsza możliwość popełnienia błędu. Skoro twierdzisz, że wszystko jest OK ja nie mam powodu twierdzić, że jest inaczej. Co do Twojego problemu zakładając, że wszystkie elementy są sprawne o odpowiednich pomierzonych wartościach, płytka sprawdzona przed lutowaniem na obecność mostków z niewytrawionej miedzi, spróbował bym połączyć pomiędzy gniazdo wejściowe a potencjometr kondensator np 0,1uF. Najprościej wlutować go będzie przy potencjometrze. Pozwoli to wykluczyć wpływ źródła sygnały na pracę regulatora wzmocnienia w funkcji obrotu. Jeśli problem będzie występował w dalszym ciągu przenieś kondensator pomiędzy ślizgacz potencjometru, a układ wzmacniacza. W ten sposób najprościej ustalić będzie gdzie występuje problem.

[Dragon]

Zrobiłem jak prosiłeś. Dałem kondensator 220nF pomiędzy wejście od źródła a pierwszą nóżkę potencjometru. Na razie na wyłączonym sprawdzałem i jest super. Oporności dochodzi do 110k, czyli tyle ile powinno być. Ciekawy jestem czy na włączonym też tak super zadziała. Wolałem jeszcze nie uruchamiać i zapytać czy kondensator 220nF jest dobry czy lepiej dać te 100nF. Jako ciekawostkę zauważyłem też, że nawet z odpiętym źródłem oporność potencjometru powyżej 90%-95% skali zaczyna maleć ze 110k na 107k, ale to jak wiadomo w niczym nie przeszkadza i jest to ewidentnie wina potencjometru. Myślicie, że zostawienie tego potencjometru to jest dobry pomysł, czy to znaczy, że problemu należy szukać gdzie indziej? Napiszcie czy kondensator dobry i jeśli tak, to odpalę i zobaczę czy moc rośnie prawidłowo (ale wydaje mi się, że raczej powinno być dobrze).

[faktus]

Witam. Wykonaj próby i sprawdz czy problem ustąpił. Pojemność jaką podałem nie jest krytyczna.

[Dragon]

Już wiem mniej więcej co jest nie tak. Wina nie leży po stronie potencjometru. Po prostu układ się wzbudza. Po przekroczeniu 85% skali potencjometru sygnał sinusoidalny i trójkatny zaczyna się zaokrąglać a potem jeszcze gorzej. sygnał prostokątny od samego poczatku jest zły. Trafił się po prostu zbieg okoliczności, że źródło jak mówił Piotr zachowywało się dziwnie i to samo przekładało się na moc wzmacniacza. (Kiedy moc zaczęła się zmniejszać, to właśnie wtedy zaczął sie wzmacniacz zniekształcać sygnał). Dzieki wielkie za pomysł z tym kondensatorem. Dzięki temu dowiedziałem się o co chodzi wrzucam fotki jak wygląda sygnał prostokątny, sinusoidalny i trójkątny. Prostokątny jest taki od początku wzmocnienia, ale sinusoida i trójkąt są do tych 85% potencjometru idealne. Do tego przy tych 85% potencjometru moc jest maksymalna i osiąga raz 15W, a raz 14W w trybie pentodowym z sprzężeniem zwrotnym. Potem moc spada nieznacznie do 13W ale wtedy zaczyna wszystko się sypać. Na początku pomyślałem sobie, że moc jest w sumie maksymalna, przebiegi są super do 85% skali, a potem to i tak nikt nie będzie odkręcał i do tego ten spadek mocy nie był jakiś duży, więc chciałem to już zostawic, ale przeraziłem się gdy zobaczyłem sygnał prostokątny. Jest taki od początku skali dlatego postanowiłem tutaj o tym napisać. Wrzucam fotki. Oprócz sygnału prostokątnego, to reszta zdjęć jest po przekroczeniu 85% skali. Dziwi mnie to, bo wszystko jest moim zdaniem zrobione bardzo dobrze. Przewody sygnałowe od źródła i do kolumn, przewody od sprzężenia zwrotnego i od potencjometra do płytki są ekranowane. Do tego reszta przewodów jest skręcona ze sobą i możliwie krótka. Jest też wspólny punkt masy do którego są podłączone wszystkie przewody z masą (bezpośrednio) i ekrany (pośrednio, np. ekran od źródła jest podłączony do 3 nózki potencjometru, a ta dopiero do wspólnego punktu masy. Nie ma to raczej żadnego znaczenia, ale wolałem to napisać). O żadnych pętlach masy mi nie wiadomo. Wiecie o co może chodzić? Podkreslam, że prostokąt jest taki od początku wzmocnienia, ale sinusoida i trójkąt są do tych 85% potencjometru idealne.

[Piotr]

Sprawdź prostokąt bez USZ. Swoją drogą ten prostokąt jest brzydki, ale nie tragiczny. Widziałem gorsze we wzmacniaczach uznanych producentów

Czy bez sygnału też się wzbudza? Obstawiam, że nie.
Zatem pomiar rezystancji potencjometru nie miał związku ze sprawą. Prawdopodobnie mierzyłeś Rw źródła sygnału, szczególnie jeśli przy wyłączonym wzmacniaczu wynik był taki sam,

A że powyżej 15W wzmacniacz się przesterowuje, to akurat nic dziwnego. Tylko z głośników powinieneś mieć wtedy solidny łomot, chyba że masz audiofilskie zestawy o skuteczności 75dB/W...

Kąt obrotu potencjometru nie ma żadnego znaczenia dla bezwzględnej mocy. Ustala jedynie wzmocnienie.
Zazwyczaj mierzy się przy tłumiku odkręconym do końca, a poziom sygnału reguluje w generatorze. Polecam i tobie taką metodę.
Jakie jest wzmocnienie twojego wzmacniacza?