Zanim podam linki wspomnę że można zmusić tę lampę do pracy jako gammatron. Co można zrobić z gammatronu?:
Nadajnik AM wykorzystujący pracę lampy 1Ż37B jako gammatron. Całość zasilana jednym napięciem aż 1.5V!!!!.
Odbiornik superheterodynowy AM zasilany napięciem 9V, żadnego aktywnego elementu półprzewodnikowego (owszem są diody shotky'ego). Sercem jest heterodyna pracująca na lampie 1Ż37B pracującej jako gammatron przy okazji zapewniająca napięcia dla zasilania elektrod lamp w torze w.cz., p.cz., m.cz. Stopień mocy to .... tak zgadliście gammatron. Może moc nie powala - 6mW ale....
Czas na literaturkę. Pogoda za oknem się psuje więc można poświecić trochę czasu na ślipienie w ekran.
Trochę linków będzie, niestety wskazywane treści w obcym języku. Ja tlyko dodam możliwie krótkie komentarze i wyjaśnienia (dla leniwych
wszak lato i wakacje...). Najpierw zajmijmy się samą lampą 1Ż37B. Prętowa konstrukcja dała możliwość podwojenia siatki sterującej przy uzyskaniu unikalnych jej możliwości. Jedną z nich jest przerobienie tejże lampy na pentodę z wydłużoną charakterystyką - czyli pożądane na AM ARW. Owszem była produkowana prętowa selektoda ale jakoś jej na alledrogo nie widziałem. Trochę odbiegam od tego co obiecałem ale te informacje mogą być dla niektórych cenne.
Zajmijmy się wiec linkiem -> http://www.radiomuseum.org/forum/russia ... tubes.html
Na początku jest tam co nieco o charakterystykach lampy.
Praca jako czysta pentoda- dwie części siatki sterującej połączone razem: http://www.radiomuseum.org/forumdata/us ... 37B_01.jpg
Praca z połówką siatki sterującej: http://www.radiomuseum.org/forumdata/us ... 37B_05.jpg
Praca jako trioda (G2, G3 i A połączone razem): http://www.radiomuseum.org/forumdata/us ... 37B_11.jpg
Niby nic specjalnego, ale poniższe dwie ch-ki są już ciekawsze:
Efekt sterowania G3: http://www.radiomuseum.org/forumdata/us ... 37B_08.jpg
Oraz praca tetrodowa - G3 połączone z A zaś G2 do stałego napięcia: http://www.radiomuseum.org/forumdata/us ... atch_a.gif
Kolejny krok - szybkość pracy lampy. Pomiar dla 1Ż37B sterowanej impulsowo: http://www.radiomuseum.org/forumdata/us ... 100MHz.JPG
Ważny wniosek - takie samo opóźnienie dla zbocza opadającego i narastającego. Opóźnienia oszacował na 1.85ns.
Porównał wynik z innymi pentodami:
6CY5 (tetroda dla zakresu VHF) -> http://www.radiomuseum.org/forumdata/us ... V_11mA.jpg
5678 (subminiaturowa pentoda bateryjna) -> http://www.radiomuseum.org/forumdata/us ... e-rise.JPG
Wniosek - 1Ż37B jest minimalnie wolniejsza od tetrody specjalnie zaprojektowanej dla zakresu VHF, ale wykazuje odmiennie od tej tetrody jednakowe opóźnienia zboczy sygnału. Za to bezspornie można ocenić że 1Ż37B jest szybsza czyli bardziej odpowiednia do pracy w.cz. niż typowa klasyczna pentoda bateryjna subminiaturowa. Rosjanie podali zakres pracy poniżej 60MHz. Ale jak widać można śmiało wyżej...
Efekt dla impedancji obciążenia 3 kiloomy - jako część obwodu strojonego LC przy tej lampie dla częstotliwości 100MHz można uzyskać 10dB wzmocnienia.
OK. Teraz coś ciekawszego - czyli jak z niej zrobić selektodę. Przeskakujemy dość ciekawy fragment wątku. Przytaczam wynik pomiaru:
Czyli da radę uzyskać dynamikę regulacji rzędu 7-miu dekad. Logarytmiczna ch-ka. Użyteczna nie tylko dla ARW!!!>
Powyższy wykres w liniowej skali:
Dla porównania skądś (nie wiem skąd) znalezione przez autora ch-ki z literatury:
I na koniec wykreślone ch-ki dla pracy lampy 1Ż37B jako selektody:
Warto zauważyć że niezależnie od poziomu regulacji impedancja lampy pozostaje prawie stała - czyli zmiana wzmocnienia nie wpływa na szerokość pasma przenoszenia.
Kolejna ciekawa możliwość. Praca różnicowa. Autor np odstawie pomiarów ocenił iloraz transkonduktancji dla sygnału wspólnego do transkonduktancji dla sygnału różnicowego jako 388uS/27uS = 14,3 = 23dB Wynika dla amplitudy sygnału różnicowego Vpp=1,4V dla napięcia siatki Vg1 = -0,7V. Czyli ta lampka może świetnie pracować jako podwajacz częstotliwości. Przykładem jest mieszacz gdzie oscylator pracuje na połowie pożądanej częstotliwości:
Ciekawe - prosi się o wykorzystanie do dekodera stereo.
Jeszcze jedno ciekawe - pomiar pojemności lampy plus wpływ ekranu - znowu rysunek jest lepszy od ciągu słów:
Czas na coś ciekawszego. Kiedyś w dawnych latach aby obejśc patent na triodę ktoś skonstruował gammatron i opatentował oczywiście:
Cechy gammatronu - niski współczynnik wzmocnienia ale za to wysokie natężenie prądu elektrody wyjściowej.
Okazuje się że 1Ż37B ładnie pracuje jako udawany gammatron. Kilka przykładów:
Rezultat - g = 0.75mS, mu = 0,4, Ia = 9,6mA (dla Ua = 9V)
Rezultat - g = 0.6mS, mu - 0.35, Ia = 10,4mA (dla Ua = 9V)
Rezultat - g = 0.6mS, mu = 0.3, Ia = 9.5mA (dla Ua = 9V)
Rezultat = g = 0.6mS, mu = 0.35, Ia = 9.6mA (dla Ua = 9V)
A teraz najciekawszy wariant pracy:
Z powyższego wynika coś bardzo ciekawego - praca jako gammatron gdzie anoda nie jest podłączona do źródła zasilania a płynie prąd! Czyli Ua = 0V a mimo to Ia = 450uA i mamy nachylenie g = 40uS a wzmocnie mu = 0.25.
Przy okazji zwrócono uwagę na efekt podgrzania katody prądem płynącym przez lampę. Z racji iż występuje bezwładność cieplna to można zauważyć to na wykreślonych ch-kach (większa temperatura katody to większa emisja - czyli prąd płynący przez lampę pompuje w przestrzeń między elektrodami dodatkowe elektrony ale z pewnym opóźnieniem):
To dla ostatniego prezentowanego układu ale dla anody zasilanej napięciem 18V gdzie osiągnięto Ia = 16mA, g = 1.1mS i mu = 1.2.
Czyli dobrze się nadaje dla pracy w klasie C. Dla niskiego współczynnika wypełnienia impulsu czyli z wysokim szczytowy prądem w impulsie przy niskiej wartości średniej prądu anody.
Wróćmy do pracy przy Ua - 0V. Zastosowaniem jest nadajnik AM mogący pracować tylko z jednej baterii 9V. Tu mamy link do artykułu:
http://www.radiomuseum.org/tubes/tube_1j37b.html
Schemat nadajnika:
Napięcie baterii Bplus może być już 0V - czyli jej brak.
Kilka pomiarów pracy nadajnika, najpierw modulujemy częstotliwością 400Hz:
50% głębokości modulacji
95% głębokości modulacji (już widać efekt opóźnienie podgrzewania się katody prądem płynącym przez lampę):
A tu przesterowany nadajnik - głebokość modulacji = 110%
Czas na modulowanie częstotliwością 4kHz. Jest gorzej.
50% modulacji:
25% modulacji -zniekształcenia znikają
Nie tylko 1Ż37B będzie pracować w tym nadajniku. Dobrze pracuje oczko magiczne DM70 a jego ekran świeci.
W tym artykule podano dwa ciekawe linki:
pierwszy to modulator AM na diodzie:
drugi ważniejszy - czyli jak trioda zaczyna oscylować - w sumie przyczynek m.in. do wyjaśnienia superreakcji z samowygaszaniem: http://www.radiomuseum.org/forum/audion ... _id=184202
Obydwa linki niestety w melodyjnym języku Goethe'go.
No to na deser coś fajniejszego. Superheterodyna AM zasilana z 9V. Dodatkowe napięcia uzyskujemy z heterodyny pracującej na lampie 1Ż37B w układzie gammatronu przy okazji będącej przetwornicą napięcia. Stopień mocy audio to też gammatron.
Link do artykułu (trzeci artykulik):
http://www.radiomuseum.org/forum/sputni ... radio.html
Najpierw schemat blokowy:
Sercem jest wspomniana heterodyna:
Stopień wejściowy z ARW:
Poniżej osiągi tego stopnia:
Mieszacz tetrodowy:
Wzmacniacz p.cz.:
Detektor AM i ARW - wyjście komplementarne z racji wymogu stawianego przez wzmacniacz m.cz.:
Przedwzmacniacz m.cz.:
Stopień mocy m.cz.:
Cały schemat: http://www.radiomuseum.org/forumdata/up ... et_vol.gif
Czapki z głów. To już nie jest proste kopiowanie klasycznych układów. Ciekaw jestem co było jakby lampy prętowe powstały już na początku lat 40, a tranzystory odkryto dekadę później.
Na koniec - tak wygląda płyta testowa tegoż ciekawego radia (linki):
Ciekaw jestem Waszych opinii. Wiem, Tomek zaraz skrytykuje niekoszerne skundlenie układu diodami półprzewodnikowymi.....
P.S. Szkoda że tag <img> nie skaluje albo nie ma obrazka preview.
