Stereodekoder Tomka Janiszewskiego

[zjawisko]

Dość interesujący projekt został wspomniany, pokazany i sprawa ucichła. Mam na myśli rzecz jasna viewtopic.php?f=18&t=14675&start=30#p213399.

Tomku, czy mógłbyś pokazać schemat i opisać nieco dokładniej ten układ? Szczególnie intrygują mnie wspomniane innowacje w układzie klucza elektronowego.

[Tomek Janiszewski]

Ech... musiałbym ten schemat narysować, a nie bardzo mam jak. Podpowiesz może jaki darmowy program (najlepiej protelopodobny) można by sobie zainstalować? Na razie wrzucam naprędce nagryzmolony fragment schematu zawierający przełącznik elektronowy.

Dla uproszczenia użyłem symboli diod półprzewodnikowych, w rzeczywistości jednak są to diody EAA91 (dwie lampy na stereodekoder). O kącie przewodzenia diod decyduje stosunek rezystorów szeregowych (2 X 10k) i rezystorów obciązenia (4 X 100k). Kondensatory 2 X 47n utrzymują ładunek przez cały półokres napięcia podnośnej (analogicznie jak kondensator elektrolityczny w detektorze stosunkowym), współdziałając w ustaleniu kąta przewodzenia, optymalnego z punktu widzenia tłumienia szumów i zakłóceń wokół 3 harmonicznej podnośnej (114kHz). Rezystory 1M ( X 4) polaryzują wstepnie diody w kierunku przewodzenia, dzięki czemu caly stereodekoder jest "przezroczysty" dla sygnału mono, tym samym przełącznik lub przekaźnik mono/stereo jest zbyteczny. Kondensatory 2 X 470p realizują deemfazę. Po nich następuje jeszcze bufor-wzmacniacz w układzie WK na ECC82, ze sprzężeniem międzykatodowym dla kompensacji przesłuchów.
Najpewniej zbuduję ten układ od nowa, rozmieszczając elementy bierne tak aby można było go zamontować w chassis, tak jak płytki wzmacniacza i zasilacza. Przebuduję też układ odtwarzania podnośnej. Zamiast pojednyczego obwodu 38MHz zastosuję filtr dwuobwodowy, przesuwający fazę o 90 st. co pozwoli wyeliminować mostkowy przesuwnik fazy RC, niepotrzebnie tłumiący obwód 19kHz. Najpewniej i ten obwód zastapię filtrem dwuobwodowym. Natomiast podwajacz częstotliwości na duotriodzie ECC83 ze zwartymi katodami i anodami oraz siatkami wysterowanymi w przeciwfazie sygnałem pilota, oraz wzmacniacz pilota/wtórnik MPX na EF80 z eliminatorem LC częstotliwości pilota z sygnału MPX pozostawię bez zmiany.

[zjawisko]

Odnośnie programu - nie wiem, nie znam się, jestem mocno nie na bieżąco. Kiedyś bawiłem się DOSowym Eagle. Sam kreślę wszystko ręcznie z bardzo prostego powodu - zanim znajdę potrzebne elementy w bazie już dawno zdążę rozrysować i schemat i płytkę drukowaną przy pomocy ołówka...

Odnośnie dekodera - to prawda, że jeden prosty rysunek potrafi wyjaśnić więcej niż opis na całą stronę. Dziękuję, nie potrafiłem sobie tego wcześniej wyobrazić. Trzeba będzie kiedyś pokleić sobie jakieś poletko doświadczalne z kawałka laminatu, zamontować podstawki i poeksperymentować. Nie ogarniam za bardzo zależności fazowych w układzie takiego dekodera; musiałbym po prostu poeksperymentować, pooglądać, pomierzyć. Literatura w językach wszelakich wstydliwie omija te tematy. Jedynie w j. niemieckim można znaleźć coś sensownego, ale to też jedynie pobieżne informacje. Myślałem nad użyciem ECC81 w podwajaczu, mam ich zdecydowanie więcej niż ECC83. EF80 i EAA91 - śmieciówki, aż się proszą o wykorzystanie. Można by się nawet pokusić o dobranie kwartetu diod o zbliżonych parametrach...

Problematyczne wydaje się być wykonanie filtrów dwuobwodowych na tak niskie częstotliwości. Wygodne byłoby użycie rdzeni kubkowych, ale jakoś nie mam pomysłu jak to ugryźć... Że niby nawinąć osobno i sprząc pojemnościowo jak w D-31 /Atena, Trawiata/? Najmniejszym problemem wydaje się być wykonanie pułapki 19kHz w obwodzie katody.

PS jest szansa na schemat całego dekodera? Nawet taki szybki, odręczny.

[Jado]

Ja ze swojej strony mogę polecić Kicada: http://www.kicad-pcb.org/display/KICAD/ ... ware+Suite
Dla domowego użytku (a nawet firmowego) jest wystarczający, darmowy, multiplatformowy - od lat używam i jestem zadowolony.
Nawet płytkownie uznają ten program i podają jak go ustawić, żeby wygenerować odp. pliki do produkcji PCB.
Program nie ma ograniczeń np. w wielkości PCB - no i jest stale rozwijany przez społeczność.

[fugasi]

Eagle, KiCad, sPlan (wersja demo - nie mozna zapisać, wyeksportować i wydrukować ale zawsze można zrobić zrzut ekranu , no i ma ładne symbole w starym stylu).
Do prostych schematów (samych, bez płytki) wystarczy edytor online WebSchematic http://webschem.free.fr/debut.php (wybrać rozmiar arkusza, potrzebne biblioteki, wcisnąć przycisk "Commencer le schema" i można rysować).

[Thereminator]

Jeszcze ExpressPCB.

[Jado]

Eagle, KiCad, sPlan - nie mozna zapisać, wyeksportować i wydrukować ale zawsze można zrobić zrzut ekranu , no i ma ładne symbole w starym stylu).

Jak nie jak tak? (mówię o Kicadzie) - wystarczy zapisać jako kolorowy postscript, a następnie zaimportować ten plik do np. GIMP'a z odpowiednią rozdzielczością (np 300dpi) - potem zapisujesz już jako jpg czy inny dowolny graficzny.

[fugasi]

Te ograniczenia dotyczą tylko wersji demo sPlan. Eagle w wersji freeware ma tylko ograniczoną wielkość płytki a KiCad oczywiście nie posiada żadnych ograniczeń.

[AndrzejJ]

Jakby co, to pewien ciekawy program, chyba do rysowania płytek, professional w wersji 6.3, sam używam.
http://speedy.sh/zaA7p/CadSoft-Eagle-Pr ... -6.3.0.rar

[gsmok]

Na Forum jest już co najmniej jedna dyskusja o programach do projektowania płytek. Proponuję nie powielać tamtych dyskusji.

[Tomek Janiszewski]

Problematyczne wydaje się być wykonanie filtrów dwuobwodowych na tak niskie częstotliwości. Wygodne byłoby użycie rdzeni kubkowych, ale jakoś nie mam pomysłu jak to ugryźć... Że niby nawinąć osobno i sprząc pojemnościowo jak w D-31 /Atena, Trawiata/? .

Przepraszam za odgrzanie tematu, ale nie zauważyłem od razu pytania na które łatwo można odpowiedzieć. Takie filtry dwuobwodowe robi się elementarnie prosto. Na jednym rdzeniu (kubkowym, skrzydłowym, krzyżowym, koniecznie z możliwością dostrajania) nawija się bifilarne uzwojenie obwodu wtórnego 19kHz (dla podwajacza częstotliwości) lub 38kHz (dla sterowania przełącznika dekodera) oraz kilku-kilkunastozwojowe uzwojenie sprzęgające. Na osobnym rdzeniu - pojedyncze uzwojenie obwodu pierwotnego, również na 19kHz lub 38kHz. Teraz łączy się szeregowo to uzwojenie z uzwojeniem sprzęgającym drugiego obwodu, i całość bocznikuje kondensatorem dostrajając obwód pierwotny do rezonansu. Oczywiście, również obwód wtórny powinien być dostrojony drugim kondensatorem.
W układach tranzystorowym wygodne są tu kondensatory styroflexowe 10nF, w lampowym można zastosować nieco mniejsze pojemności.

[zjawisko]

I kolejny raz okazuje się, że nie ma sensu nadmiernie kombinować, gdyż najbanalniejsze rozwiązania okazują się być genialnymi w swej prostocie. Trzeba będzie kiedyś potestować...

[kubafant]

Najpewniej zbuduję ten układ od nowa, rozmieszczając elementy bierne tak aby można było go zamontować w chassis, tak jak płytki wzmacniacza i zasilacza. Przebuduję też układ odtwarzania podnośnej. Zamiast pojednyczego obwodu 38MHz zastosuję filtr dwuobwodowy, przesuwający fazę o 90 st. co pozwoli wyeliminować mostkowy przesuwnik fazy RC, niepotrzebnie tłumiący obwód 19kHz. Najpewniej i ten obwód zastapię filtrem dwuobwodowym.

I ja przepraszam za odgrzebanie tematu, ale sprawa jest bardzo ciekawa, ale jak zauważył jeden z Kolegów - ucichła bez konkretnych rezultatów.
Chciałbym zapytać czy udało Ci się, Tomku przebudować ten stereodekoder według tych pomysłów i jaki efekt to przyniosło.
Chciałbym też prosić Cię o zamieszczenie schematu, jeżeli uznasz, że jest taka możliwość aby się nim z nami podzielić

Jeżeli chodzi o technikę radiową to nie mam wielkiego doświadczenia, a staję przed potrzebą zbudowania sobie stereodekodera i pomyślałem, że Twój projekt będzie z pewnością najbardziej dopracowany (firmy produkujące sprzęt w latach 60-tych musiały się jednak liczyć z kosztami i na pewno ich demultipleksery są optymalizowane także pod tym kątem, nie zaś wyłącznie pod kątem jakościowym).

Czy (postulowana już) zamiana ECC83 na ECC81 jest Twoim zdaniem do obronienia, czy nie?

Pozdrawiam!

[Marek7HBV]

Tu jest sporo schematów stereodekoderów http://pacifictv.ca/wanted.htm

[kubafant]

Istotnie, kopalnia, ale napisałem dlaczego chciałbym się zmierzyć z projektem kolegi - na pewno przewyższa je wszystkie jakością.
Gdybym pewniej chodził po tym gruncie sam mógłbym dokonać jakichś porównań, przeróbek, modyfikacji, itd., ale niestety to jeszcze nie ten etap, jeżeli chodzi o radiotechnikę. Dlatego szukam sprawdzonego, pewnego pomysłu. Drugim aspektem jest informacja o tym, czego na schematach nie podają. Czyli przede wszystkim wykonanie cewek (czego nigdy nie robiłem) - jakie rdzenie (w znaczeniu: z czego wyszabrowane ), ile zwojów, itd.

Pozdrawiam!