Budowa wzmacniacza Grommes 260A - kilka pytań?

[Jap]

Witam kolegów na forum w moim pierwszym poście.
Właśnie buduję wzmacniacz PP 4xEL34 - hybrydę Grommesa 240.

Ponieważ w dziedzinie lamp dopiero chłonę wiedzę mam kilka pytań. Mogą się okazać śmieszne... no ale niestety nie miałem szans poznać technologii lampowej. Od kilkunastu lat bawię się krzemem.

Dla próby zbudowałem przedwzmacniacz lampowy:
http://www.elektroda.pl/rtvforum/topic1653671.html
i tak mnie wciągnęło, że przyszedł czas na wzmacniacz.

Wracając do tematu.
Wzmacniacz jest zamieszczony na http://www.jogis-roehrenbude.de/Leserbr ... eitung.htm

a chodzi o http://www.jogis-roehrenbude.de/Leserbr ... ung-ES.gif

Problem 1

Układ przedwzmacniacza to kaskada na ECC82. Anoda + katoda jest podłączona przez R 1MOHm do siatki górnej lampy. Natomiast płytka jest przeprojektowana wg przedwzmacniacza http://www.jogis-roehrenbude.de/Leserbr ... altung.gif

Ten drugi wzmacniacz jest nowszą konstrukcją (90W/kanał) toteż wnioskuję, że układ przedwzmacniacza powinien być ulepszony względem pierwszego.

Jakie benefity niesie układ z 2giego schematu?

Problem 2.
Nie posiadam drogiego i trudno dostępnego stabilizatora VB408. Jednakże zbudowałem zasilacz z wszystkimi napięciami stabilizowanymi (anodowe, żarzenia, biasu). I rodzi się pytanie - czy ten dodatkowy stabilizator nie jest przerostem formy nad treścią?

Zastanawiam się nad 3ma rozwiązaniami:
1. tanie i szybkie - zamiast VB408 wstawiam opór ok 3kOhm (tak jak w Jolidzie)

http://www.drtube.com/schematics/jolida/sj-502a.gif

2. Zastosować IRF820 + zestaw diod Zenera o sumarycznym napięciu ok 280V dla każdego kanału (wykorzystanie oryginalnych otworów w płytkach)

3. Wspólny dodatkowy stabilizator na IRF820 itp dla obu kanałach (wykorzystanie tego samego radiatora co dla pozostałych stabilizatorów.

Problem 3
W stabilizatorze anodowym w zasilaczu http://www.jogis-roehrenbude.de/Leserbr ... NT-Neu.gif
siedzi C13 na napięcie 450V. U mnie kaskada diod daje 420V. Czy jest szansa zastosować C13 na napięcie 400V? One chyba mają pewien procent zapasu (tu zaledwie wymagane jest 5%). Jak myślicie, będzie BUM?

[Jap]

No to pociągnę monolog sam. Może też ktoś będzie składał ten wzmak.
Otóż:
Problem 1 (a raczej żądza mojej wiedzy) został mi wyjaśniony na ogólnoświatowym forum DIYaudio. I wynika, że aplikacja 2ga posiada lepsze parametry. I tak jest zaprojektowana płytka.

Problem 2 - już odpaliłem wspólny dodatkowy stabilizator na IRF820 dla obu kanałów (wykorzystanie tego samego radiatora co dla pozostałych stabilizatorów). Zaoszczędzone sporo kasiorki.

Problem 3 - C13 przeżył 430V. Jednak w planach mam podmiankę na szeregowo podłączone 2x22uF/400V zbocznikowane rezystorami po 100kOhm. Ciężko dostać kondensatory elektrolityczne powyżej napięcia 400V.

Pozdrówko
Jap

[jethrotull]

Układ przedwzmacniacza to kaskada na ECC82.

Prędzej kaskoda.

Ten drugi wzmacniacz jest nowszą konstrukcją (90W/kanał) toteż wnioskuję, że układ przedwzmacniacza powinien być ulepszony względem pierwszego.
Jakie benefity niesie układ z 2giego schematu?

Trudno stwierdzić, ale ten schemat jest strasznie dziwaczny. Użycie 6L6 do regulacji Us2 to jakiś kompletnie poroniony pomysł.

I rodzi się pytanie - czy ten dodatkowy stabilizator nie jest przerostem formy nad treścią?

Stabilizacja napięcia anodowego jest całkowicie zbędna.

kaskada diod daje 420V. Czy jest szansa zastosować C13 na napięcie 400V? One chyba mają pewien procent zapasu (tu zaledwie wymagane jest 5%). Jak myślicie, będzie BUM?

Możesz spróbować przeformować na wyższe napięcie, powinno się udać. Wsadzanie bezpośrednio, bez przeformowania odradzam.

[fzyga43]

O ile niema pomyłki w drugim poście, to dwa kondensatory 22 mikroF połączone szeregowo dadzą ok. 10-12mikro. Jest to zdecydowanie za mało do zasilenia tego wzmaka.

[Zibi]

Pomyłki nie ma, po prostu nie widziałeś schematu.

[Jap]

te 10mikroF/450 siedzi tylko na zestawie diod Zenera. Napięcie anodowe jest filtrowane 2x220 i 2x100 mikroF.
Dziś odpaliłem 1szy kanał. Powyższe pojemności w zupełności wystarczają - brum jest słyszalny... po włożeniu ucha do głośnika.

Mam kolejne zapytanie... Otóż posiadam 3 szt EL34 RFT (tak bardzo polecane) oraz parkę Electro Harmonicsa. Niestety RFTki to przypadkowe NOSy także jest mała szansa, że znajdę w nich parkę. Czy mogę dokupić parkę EH na drugi kanał, czy raczej muszę kupić kwadrę?

[Piotr]

Czy mogę dokupić parkę EH na drugi kanał, czy raczej muszę kupić kwadrę?

Nic nie musisz. Kwestia tego jak bardzo identyczne chcesz mieć kanały. Przy losowych lampach mogą wystąpić różnice mocy wyjściowej i zniekształceń. Niezbyt wielkie, ale jednak.
Swoją drogą fajny wzmacniacz. Tylko oblewanie masą ścieżek z prawie połową kilowolta to dla mnie kuszenie losu.

[Jap]

Ok. W takim razie kupuję 2gą parkę. Jeśli chodzi o głośność to każdy kanał posiada na wejściu potencjometr. Więc ewentualne różnice będę mógł skompensować właśnie tymi potencjometrami. Dodatkowo moje lampy ECC82 jak i 6N6P (zamiast ECC99) też nie były parowane, więc parowanie par lamp mocy prawdopodobnie też nie ma sensu. Tak się zastanawiam, czy nawet jeśli w przyszłości wzmacniacz zadziwi mnie pięknem dźwięku i będę chciał zastosować parowane lampy w przedwzmacniaczu oraz inwerterze to czy i nie należałoby powrócić do parowania elementów biernych? Tylko mam odczucie, że takie parowanie wpływa bardziej na podświadomość (wysoki stopień audiofilizmu) niż na wyraźne zmiany dźwięku.

Co do masy wokół ścieżek... no taki był projekt. Skopiowany kilkakrotnie, ludzie bardzo zadowoleni także nie widziałem sensu cokolwiek przerabiać skoro to mój pierwszy wzmacniacz lampowy.
A o jakim tu kuszeniu losu piszesz? Bo te 420V to mamy tylko w obwodzie lamp mocy no i wykorzystałem część bezużytecznych ścieżek po VB408 do budowy stabilizatora na IRF820 - toteż mamy na 1 ścieżce 455V. Znakomita większość ścieżek przewodzi 285V i mniej.
Szczerze mówiąc, to kłopotliwe są pomiary napięć - jak się trochę ręka trzęsie to ciężko trafić sondą w punkt pomiarowy. A gdy mamy świadomość o wartości napięcia, to się ta ręka bardziej trzęsie . Toteż staram się robić pomiary na 2 woltomierze na raz metodą krokodylkową. Wyłączam sprzęt, rozładowywuję kondensatory, wpinam krokodylki, załączam sprzęt.

Poniżej filmik z pierwszego uruchomienia i kilka fotek

http://www.youtube.com/watch?v=bqbQGcL2c-8

[Jap]

Mała relacja z obecnego stanu wzmacniacza:

Wzmacniacz w fazie testów wypadł niesamowicie. Jakość dźwięku porażająca Dobrze, że mój amplituner yamahy zasila 5 głośników - inaczej poszedłby na aukcję

Wzmacniacz nie posiada drogich rezystorów i kondensatorów w torze audio ponieważ różnicę wyczuwają tylko tzw "złote uszy" . Tak nielubiana przez tych osobników płytka PCB praktycznie także nie ma wpływu na jakość dźwięku, pod warunkiem, że jest dobrze zaprojektowana. A ja mogę w 100% potwierdzić, że ta właśnie jest.

Co do brumu wszechobecnego w aplikacjach lampowych. Muszę przyznać że brum jest wyczuwalny... po włożeniu ucha do głośnika. Z 30 cm nie ma szans usłyszeć jakiegokolwiek brumu!

p.s. Fajna stronka opisująca mityczne negowanie PCB w układach lampowych (podparte obliczeniami) i obalająca wiele mitów dotyczących konstrukcji lampowych http://www.geofex.com/article_folders/p ... -to-pt.htm

Wzmacniacz niesamowicie nisko schodzi (z głośnikami Jamo S606 praktycznie nie potrzeba już subwoofera!!!), a wysokie tony są wszechobecne, niesamowicie szczegółowe (praktycznie słychać każdy włosek pędzelka, który muska talerz perkusji - nie do usłyszenia na Yamaszce) a zarazem delikatne i nie natarczywe. Tak jak pisze projektant tego wzmacniacza na swojej stronie - to trzeba usłyszeć.

W chwili obecnej wzmacniacz nie posiada regulacji tonów - właśnie dziś skończyłem ją budować lecz oczekuję na potencjometry więc z testów nici. W większości przypadków płyt CD nie jest potrzebna korekcja barwy dźwięku ale niektóre z nich niestety wymagają pewnej korekcji. Dlatego montuję barwę +/- 6dB na oktawę dla wysokich i niskich z możliwością jej pominięcia (przekaźnik). Ten wyłącznik to do testów (może się okazać, że mam "złote ucho") bo w układzie barwy dźwięku będą działać 2 x TL072 za 2PLN/szt. I tu oburzenie... wiem, są dużo ciekawsze niskoszumne wzmacniacze nawet po 90PLN/kość. Z tym, że czytałem na jednym z forów, iż "normalny" człowiek nie jest w stanie usłyszeć różnicy pomiędzy tymi układami Pomimo to układy siedzą w podstawkach, więc będzie szansa to przetestować w późniejszym terminie.

Dodatkowe gadgety:
1. Potencjometr ALPS z silniczkiem + moduł umożliwiający zaprogramowanie dowolnego pilota. Wszystko na miejscu - tylko polutować
2. Selektor wejść - jeszcze się zastanawiam... prawdopodobnie w następną zimę powstanie przedwzmacniacz z DACem - i chyba lepiej aby tam siedział selektor. Tak czy siak, przekaźniki sygnałowe już zamówione.
3. Przełącznik kolumn głośnikowych - będzie wykonany na przekaźnikach - ma za zadanie odłączyć Yamahę od Jamo i podłączenie lampowca.
4. 2x EM84 jako wskaźniki wysterowania - na razie mam tylko podstawki i lampy.

No i obudowa - już poczynione pewne kroki. Ogólnie aluminium + INOX + szkło (nie cierpię oldshoolowych drewnianych ramek i przełączników hebelkowych)

Kilka fotek z ostatnich odsłuchów:

[Piotr]

nie cierpię oldshoolowych drewnianych ramek i przełączników hebelkowych

A widziałeś kiedyś przełącznik hebelkowy we wzmacniaczu?
Dla podpowiedzi - przełącznik hebelkowy wygląda tak.
Chyba dość dobrze widać analogię kształtu i kierunku ruchu przełącznika do hebla, czyż nie?
Ciekaw jestem dlaczego tak uparcie ostatnio hebelkowymi nazywa się przełączniki dźwigniowe

[fugasi]

A widziałeś kiedyś przełącznik hebelkowy we wzmacniaczu?

W starych amplitunerach z lat świetności Scotta, Fishera itp. były stosowane.

[Kazimierz]

Jakie transformatory głośnikowe zastosowałeś - ilosekcyjne; ze zdjęć widać, że karkas nie jest dzielony.

[Jap]

Trafa 18sto sekcyjne, karkas jest dzielony, wykonane na zamówienie u jednego z Krakowskich magików w tej dziedzinie.

Co do hebelków i dźwigienek - masz rację, często są mylone. Dla ścisłości nienawidzę we wzmacniaczach lampowych hebelków i dźwigienek

Foteczki barwy dźwięku (jeszcze bez potencjometrów i przekaźnika sygnałowego:

[jackie01]

Czyzby u Pana Andrzeja M. ?

[Piotr]

Nie sądzę, pan M. jest ze stolicy.
Chyba wiem o kogo chodzi, tym bardziej chciałbym dokładnie poznać parametry układu - pasmo i zniekształcenia na skrajach pasma przy większych mocach

Barwa na scalakach? Wstydź się! Dwie lampy więcej i by była francja-elegancja, a tak... nie chcę używać brzydkich porównań, ale ładne nie przychodzą mi do głowy