Odbiornik reakcyjny, działa albo i nie...

[elektro_nowy]

Potencjometr jest nowy, nie śmigany. Teraz nie mam możliwości ale za parę dni wlutuję kilka innych i sprawdzę. Chodzi mi o to czy nawet przy dobrym potencjometrze dopuszczalne jest takie gołe podłączenie jak na schemacie czy też jakiś opornik siatkowy musi być?

[OTLamp]

Potencjometr jest nowy, nie śmigany.

To niestety przypadłość wielu potencjometrów, bez względu na to, czy nowe, czy używane.

[tszczesn]

Potencjometr jest nowy, nie śmigany. Teraz nie mam możliwości ale za parę dni wlutuję kilka innych i sprawdzę. Chodzi mi o to czy nawet przy dobrym potencjometrze dopuszczalne jest takie gołe podłączenie jak na schemacie czy też jakiś opornik siatkowy musi być?

Powinien być, zabezpieczy lampę przed zniszczeniem (i twoje ucho od odpadnięcia) w razie utraty styku przez ślizgacz.

[elektro_nowy]

Skąd wartość tego rezystora (1 M)? Czy ona jakoś zależy od rezystancji potencjometru (w tym odbiorniku 100 k) czy zawsze wstawia się 1 M?

[OTLamp]

Czy ona jakoś zależy od rezystancji potencjometru (w tym odbiorniku 100 k) czy zawsze wstawia się 1 M?

Tak, powinna być co najmniej kilkakrotnie większa, by nie wpływała znacząco na charakterystykę potencjometru.

[Atlantis]

Wczoraj, z nudów zabrałem się za składanie prostego, jednolampowego reakcyjniaka, opartego na schemacie z młodego technika:
http://www.mt.com.pl/archiwum/58-MT-03- ... adiowy.pdf
http://www.mt.com.pl/archiwum/58-MT-04- ... iowy_2.pdf
Chodzi oczywiście o wariant z rys. 4 w pierwszej części artykułu. Na dzień dzisiejszy konstrukcja wygląda tak, jak na załączonym zdjęciu. Właściwie brakuje już tylko cewki, jutro będę musiał też kupić kilka bateryjek 9V do improwizowanej baterii anodowej. W trakcie montażu pojawiło się jednak u mnie kilka wątpliwości:

1) Potencjometr regulujący reakcję (R2 w obwodzie siatki drugiej lampy) - czy przypadkiem w szeregu z nim nie powinien siedzieć jakiś stały rezystor, zapewniający już na starcie odpowiedni spadek napięcia? W końcu jeśli skręcimy potencjometr na minimum, to na siatkę pójdzie pełne napięcia anodowe, a to chyba zbyt zdrowe dla lampy nie jest... Na jaką moc powinien być rezystor pracujący w tej części układu?
2) Wiem, że generalnie selektody średnio nadają się do pracy w roli detektora z reakcją, ale po pierwsze miałem pod ręką trochę tych lampek i chciałem jakoś zużyć jedną z nich, po drugie pod ręką było akurat idealnie pasujące gniazdko octalowe, po trzecie w samym artykule podano 2k2 jako sugerowaną lampę. Istnieje może jakiś "odpowiednik" 2k2m o identycznych wymaganiach co do zasilania, w tej samej podstawce i z takimi samymi wyprowadzeniami, ale z liniową charakterystyką?
3) Pozostaje kwestia wykonania cewki. Moim pomysłem jest nawinięcie uzwojeń na kawałku rury PCV (od odkurzacza - średnica to 30-kilka mm) i przykręcenie jej za pomocą wysokich kołków dystansujących do wolnego kawałka płytki. Może ktoś ma lepszy pomysł? W każdym razie tak czy inaczej na nic nie przydadzą mi się dane z artykułu (nie podano jakiego kondensatora zmiennego dotyczą), więc próbowałem sobie to jakoś przeliczyć, doszedłem do następujących wniosków:

• a) Zmierzona pojemność wykorzystanej sekcji kondensatora zmienia się od kilkunastu pF do 265 pF. Wraz z cewką 4,2mH daje mi to okolice dolnej części pasma LW, ale z kolei przy skręceniu na minimum pojemności przeskakuję do około 600 kHz. Wniosek: niezbędny równoległy kondensator. I tak przy cewce 3,3mH i kondensatorze 75pF podłączonym równolegle do zmiennego, dostaję przestrajanie w okolicach 150-290kHz, czyli mieści się cały radiofoniczny zakres fal długich.
  b) Niestety przy dołączonym kondensatorze 75pF zakres przestrajania jest za mały, żeby w pełni pokryć fale średnie. Przy cewce około 300uH uzyskuję jedynie 500kHz-966kHz. Waszym zdaniem powinienem to już tak zostawić? Nie wiem czy w przypadku tak prostej konstrukcji ma sens bawienie się w przełączanie kondensatorów, skoro zmiana zakresu odbywa się tak czy inaczej przez zwarcie jednego z uzwojeń zamkniętym przełącznikiem.
  c) Jak duży wpływ na częstotliwość rezonansową ma kondensator 200pF włączony szeregowo między kondensator a pierwszą siatkę lampy? Pomijalny czy na tyle znaczący, by powyższe obliczenia straciły jakiekolwiek znaczenie? To samo pytanie odnośnie wpływu anteny...
  d) Czy część uzwojenia przeznaczoną na fale średnie mogę nawinąć drutem 0,15mm (takim jak wszystkie pozostałe)? Nie mam pod ręką za dużo grubszego, a 0,15 jest cała szpulka.
  e) Ktoś z was może pamięta jakiś wzór na ilość zwojów cewki bez rdzenia ferrytowego o określonej indukcyjności i średnicy karkasu? Ostatnio sprawiłem sobie miernik indukcyjności, więc po nawinięciu będę mógł to skorygować, ale chciałbym już na wstępie wiedzieć ile zwojów mam nawijać. Dopuszczalne jest nawijanie zwojów w kilku warstwach, żeby nie zajmowały dużo miejsca na rurce? Jak rozumiem punkty do podłączeni anteny wyliczam proporcją, w oparciu o dane oryginalnych cewek?

Generalnie ktoś z was się orientuje, czy na jednolampowym reakcyjniaku ze słuchawkami wysokoomowymi i anteną o długości około 20m da się odebrać sygnał z Solca Kujawskiego?

[OTLamp]

1) Potencjometr regulujący reakcję (R2 w obwodzie siatki drugiej lampy) - czy przypadkiem w szeregu z nim nie powinien siedzieć jakiś stały rezystor, zapewniający już na starcie odpowiedni spadek napięcia? W końcu jeśli skręcimy potencjometr na minimum, to na siatkę pójdzie pełne napięcia anodowe, a to chyba zbyt zdrowe dla lampy nie jest... Na jaką moc powinien być rezystor pracujący w tej części układu?

To zależy od napięcia zasilania. Jeśli nie będzie ono wyższe niż 100V, nie potrzeba żadnych dodatkowych rezystorów.

Istnieje może jakiś "odpowiednik" 2k2m o identycznych wymaganiach co do zasilania, w tej samej podstawce i z takimi samymi wyprowadzeniami, ale z liniową charakterystyką?

Istnieje: 2Ж2М, ale raczej nie zauważysz różnicy w stosunku do 2K2M.

[zjawisko]

Generalnie ktoś z was się orientuje, czy na jednolampowym reakcyjniaku ze słuchawkami wysokoomowymi i anteną o długości około 20m da się odebrać sygnał z Solca Kujawskiego?

Kiedyś opisywałem już moje eksperymenty na forum.
Reakcyjniak na EF183 przy 100V anodowego, uziemieniu i antenie typu kilka metrów linki miedzianej wiszącej w pobliżu okna na IV piętrze bloku u mnie odbierał. Słuchawki zwykłe, wojskowe, 2kΩ o ile dobrze pamiętam. Po dołożeniu stopnia m.cz. na połówce ECC81 można było wysterować słuchawkę W69 z papierową tubą - siła głosu była zupełnie wystarczająca, lecz problemem były zakłócenia.
Myślę, że na odludziu przy dobrej antenie odbiór powinien być dość dobry. Antena ramowa kusi, żeby się z nią bliżej zapoznać...

[elektro_nowy]

No właśnie, tszczesn napisał wcześniej że selektody raczej się do detektora z reakcją nie nadają i faktycznie teoretycznie może powinna być prawidłowa pentoda ale w praktyce nie zawsze się tym przejmują. Nie wiem czy chodzi o to że taki detektor podobno i tak ma spore zniekształcenia...
Wszystkie schematy reakcyjniaków z tymi złotymi rosyjskimi lampkami które napotkałem m.in. w starych Radioamatorach, książce Wargalli "Młody radioamator" zawierały 2K a nie 2Ż. Spotkałem też parę schematów amerykańskich odbiorników KF gdzie stosowano 6SK7 a to jest selektoda. A tu jest cały odbiornik na selektodach 6K4P: download/file.php?id=9934&mode=view

Atlantis, czym wyskrobujesz te sektory w laminacie? Fajne to jest.

[Atlantis]

Laminat wycinałem zwykłym, najtańszym dremelem - miniaturowa wiertarka na 12V + frez kulkowy o średnicy 2mm. Moja ulubiona metoda robienia laminatu "na szybko".

[OTLamp]

No właśnie, tszczesn napisał wcześniej że selektody raczej się do detektora z reakcją nie nadają

Nadają się, bo detektor siatkowy z reguły pracuje przy niewielkich napięciach ujemnych siatki (w stanie dynamicznym) a w tych zakresach selektoda nie różni się zbytnio od zwykłej pentody. Gorzej będzie z detektorem anodowym, bo on wykorzystuje dolne zakrzywienie charakterystyki, które w selektodzie jest co prawda ostrzejsze (wyraźniejsze), ale poniżej i powyżej niego charakterystyka jest dość liniowa, trzeba by więc utrafić z punktem pracy dokładnie w to zakrzywienie.

[elektro_nowy]

Frez taki "diamencikowy" czy metalowy z ząbkami?

OTLamp, może nawet selektody mają jakieś zalety, skoro tak uparcie te 2K2M są na schematach reakcyjniaków stosowane.

Kolejne pytania: dlaczego dawniej stosowano do nawijania cewek druty w emalii i jedwabiu?
I dlaczego takie super wyglądające cewki http://www.jogis-roehrenbude.de/Bastels ... -Radio.htm stosowane są raczej na fale długie i średnie a na krótkie to już raczej cylindryczne?

[gustaw353]

W linku: download/file.php?id=9934&mode=view jest radio z super reakcją a to co innego. Sądząc po wartościach elementów, mimo iż nie wiadome są wartości cewek można sądzić, że pracuje wyżej niż KF.
Lampy pracują z większymi prądami anodowymi (nie na dole charakterystyki siatkowej) więc nie szkodzi, że są "vario-μ". Wykorzystane jest ich maksymalne wzmocnienie.

Co do konstrukcji cewek - chodzi przede wszystkim o dobroć Q, im jest większa tym lepiej. Proponuję poczytać o tej dobroci. Już pisałem dlaczego warto o nią zadbać.

Co do emalii i jedwabiu - najlepiej gdy by ich nie było. Można by osiągnąć większe Q ale jak wówczas nawinąć cewkę wielowarstwową z małą pojemnością międzyzwojową.
Dla fal długich i średnich to najlepsze są koszykowe, nawijane LICĄ w jedwabiu. Jedwab ma dobre właściwości dialektryczne i dobrze trzyma cewkę w kupie nawet nie klejoną.

[OTLamp]

OTLamp, może nawet selektody mają jakieś zalety, skoro tak uparcie te 2K2M są na schematach reakcyjniaków stosowane.

Nie, po prostu 2K2M były bardziej popularne, tak samo jak np. EF22, stosowane często we wzmacniaczach napięciowych m.cz., nawet w generatorach.

[elektro_nowy]

W linku: download/file.php?id=9934&mode=view jest radio z super reakcją a to co innego. Sądząc po wartościach elementów, mimo iż nie wiadome są wartości cewek można sądzić, że pracuje wyżej niż KF.

Nie, to odbiornik nasłuchowy dla początkującego krótkofalowca, zgodnie z opisem reakcyjny, tylko trochę nietypowy. Zestaw cewek na pasma 3,5; 7; 14; 21 i 28 MHz, ilości zwojów odpowiednio (część 1-2 - część 2-3): 45-4, 19-3,10-4, 7-3 i 6-3 na karkasach 22 mm, tylko dla 3,5 MHz 14 mm.

Nie, po prostu 2K2M były bardziej popularne, tak samo jak np. EF22, stosowane często we wzmacniaczach napięciowych m.cz., nawet w generatorach.

To dobre tłumaczenie w realiach gospodarki socjalistycznej ale selektody o których pisałem wcześniej 6SK7 występowały w schematach rekomendowanych przez RCA i innych fabrycznych odbiornikach reakcyjnych (jako detektory).