Radyjko germanowe z MT, 1961 rok :)

[ballasttube]

Witam.
Zdobyłem niedawno taki zabytkowy "piszczek" średniofalowy
"made in Chągkąg":-),kiedyś strasznie modny i pożądany:-)
do którego ktoś dorobił długie fale.
Przy okazji go obadam i opiszę.
Pozdrawiam Kolegów.
Jacek.

[TELEWIZOREK52]

Bo nic nie dało się kupić w sklepach a już najgorzej było właśnie z tranzystorami. Wprawdzie forumowicze którzy pracowali w ZURT-ach twierdzą co innego ale wierz mi, zwyczajny dłubacz-amator jak wszedł do nieszczęsnej Składnicy Harcerskiej z "litanią" spisaną na kartce i wytrzymał pełen wyrzutu wzrok pani za ladą, to wyszedł tylko z dwoma

Szanowny kolego, nigdy nie twierdziłem że byliśmy krajem miodem i tranzystorami płynącym. Staram się nie uogólniać bo wiadomo że to co było do nabycia w Wa-wie, było nie osiągalne w Lanc Koronie (Pozdrawiam Lanc Koronę) a zabawę tymi pierdółkami zacząłem w pierwszej połowie lat 60 i pisałem już kiedyś jak kupowałem pierwszy w życiu tranzystor TG2 (15zł) w sklepie przy ulicy Grójeckiej a "dowcipny" sprzedawca poradził mi kupno 2szt. TG1 bo radio będzie lepiej grało. Naprawdę w tym okresie nie bylo problemu z kupnem podstawowych tranzystorów i diod które występowały w produkowanych ówcześnie odbiornikach, no może z wyjątkiem importowanych takich jak OCxxx. Owszem, w różnych okresach występowały braki różnych części np. TVLxx, EY86 i wielu innych ale było to już zmartwienie profesjonalistów. Praca w serwisie to lata późniejsze i to już inna bajka. Pozdrawiam.

[Marcin K.]

Wracając do tematu odbiornika. Czy radio typu "zrób to sam" o którym jest cały temat który rozwinął się w inną stronę, zapewniało przyzwoity odbiór? Czy będzie lepiej pracowało niż to z MT? Co do trymerów powietrznych ktore tam były zastosowane to mam ich spory zapas z wylutu W każdym Jubilatopodobnym i Sonatinie i innych były takie trymery!
Znalazłem 3 sztuki Td48, jest szansa zbydowania lepszego wzmacniacza m.cz. Mam jeszcze inny transformatorek (chyba głośnikowy) o trochę większych wymiarach z podobnych tranzystorków.
Czy będzie duża różnica (chodzi o końcówkę SE) w TG50+głosniczek 40ohm (tak jak w Zrób To Sam) a TG50+trafko+głosniczek 8ohm (takie jak w konstrukcji MT)?
Pozdrawiam!

[Tomek Janiszewski]

Znalazłem 3 sztuki Td48, jest szansa zbydowania lepszego wzmacniacza m.cz. Mam jeszcze inny transformatorek (chyba głośnikowy) o trochę większych wymiarach z podobnych tranzystorków.

Obmierz go, bo istniały też transformatory sterujące większe od Td48, np. w Laurze oraz Ewie. Najważniejsze że masz Td48: z nim można zrobić przyzwoity wzmacniacz na germanach pnp nawet jak się nie ma głośnikowego.

Czy będzie duża różnica (chodzi o końcówkę SE) w TG50+głosniczek 40ohm (tak jak w Zrób To Sam) a TG50+trafko+głosniczek 8ohm (takie jak w konstrukcji MT)?

Zapomnij o tym pierwszym wariancie. Ma on nie tylko tragicznie małą sprawność (ten drugi to klasyczny SE w klasie A o sprawności teoretycznej 50%) ale i do tego jeszcze niszczy głośnik deformując mu z czasem zawieszenie wskutek przepływu silnej składowej stałej. Cierpisz na nadmiar głośników 40 omów? Do takich wysokoomowych głośników jak znalazł będzie natomiast szeregowy kolibrowski układ PP z transformatorem Td48. Przy bardzo niskim napięciu zasilania (np. 1,5V) można go też użyć w normalnym dwutransformatorowym układzie PP włączając go bezpośrednio między kolektory (transformator głośnikowy jest wówczas wykorzystywany jako dławik). Daje to nawet nieco większą sprawność niż przy normalnym podłączeniu do uzwojenia wtórnego. A jeżeli koniecznie musi być SE - wtedy również można posłużyć się dławikiem w kolektorze końcowej tegiepięćdziesiątki, włączając glośnik równolegle doo dławika, lub przez kondensator szeregowy do masy.

[fugasi]

Szanowny kolego, nigdy nie twierdziłem że byliśmy krajem miodem i tranzystorami płynącym. Staram się nie uogólniać bo wiadomo że to co było do nabycia w Wa-wie, było nie osiągalne w Lanc Koronie (Pozdrawiam Lanc Koronę)

Wiesz, ja jednak myślę że miałeś szczęście mieszkając w stolicy. Myślę że tak jak w ZSRR władza miała ambicję by w Moskwie sklepy były jednak przyzwoicie zaopatrzone, to i w Warszawie dbano o to żeby nie robić poruty. Bo to zawsze może się przyplątać jakiś Japończyk z aparatem czy coś podobnego.
Chociaż jak przyszło co do czego, to redakcja takiego "Radia" koncertowo rżnęła głupa (załącznik).

To co opisałem wcześniej to doświadczenia mojego taty, który jeździł z "litanią" do Poznania do Składnicy na ul. Czerwonej Armii, tudzież kultowych sklepów na ul. Wodnej i Samuela Engla.
Zawsze wracał tylko z tymi dwoma cholernymi druciakami na 13W. Gdyby nie kolega krótkofalowiec (i istny sezam LOK-u) no i rozbiórki starych urządzeń to by nie ujechał.

Koniec offtopika. Podejrzewqam że radyjko o którym wpsomniałem wczesniej (refleksowe na akumulatorki KN) opisane jest w Radioamatorze 6/1970
http://www.fonar.com.pl/audio/czasopism ... 970_06.htm
Miniaturowy odbiornik refleksowy (137)

Ma ktoś na podorędziu ten numer?

[Tomek Janiszewski]

Podejrzewqam że radyjko o którym wpsomniałem wczesniej (refleksowe na akumulatorki KN) opisane jest w Radioamatorze 6/1970

Jestem niemal na 100% pewien że był to trzytranzystorowy odbiornik superheterodynowy z mieszaczem samodrgającym, pojedynczym stopniem p.cz. i m.cz. w układzie reflexowym, detektorem diodowym i jednotranzystorowym wzmacniaczem końcowym SE, jako że zdaniem autora układy PP w odbiornikach małogabarytowych są przesadą(!) gdyż przy małym wysterowaniu ich sprawność jest rzekomo niewiele tylko większa niż wzmacniacza w klasie A. Fakt że przy malym wysterowaniu sprawność wzmacniacza w klasie A maleje jeszcze szybciej niż wzmacniacza przeciwsobnego w klasie B (jako że średni pobór prądu nie maleje) został przez autora dyskretnie przemilczany.
W archiwum MT można znaleźć jeszcze wiele innych, bardzo różnorodnych układów, od dość kuriozalnego http://www.mt.com.pl/archiwum/70-NW-06- ... iornik.pdf (znów głośnik 40 omów katowany składową stałą za to nie pożałowano transformatora międzystopniowego) poprzez znacznie bardziej przemyślany http://www.mt.com.pl/archiwum/70-NW-04- ... iornik.pdf (dwustopniowy układ reflexowy ale nie tak sprymitywizowany jak ten z 1961 roku; nie ma też kłopotliwej reakcji ale za to ma bardzo pożyteczną ARW, jak sowiecka "Zorka") aż po istne arcydzieło: miniaturowy odbiornik superheterodynowy: http://www.mt.com.pl/archiwum/69-NW-02- ... iornik.pdf oraz http://www.mt.com.pl/archiwum/69-NW-03- ... iornik.pdf chociaż i tam nie ustrzeżono się babola: autor wpuścił czytelników w dłubanie przy miniaturowym potencjometrze w celu dorobienia drugiej pary zestyków wyłącznika zasilania, nie mając świadomości że wystarczyło włączyć kondensator w szereg z głośnikiem, i wówczas odczep na baterii oraz druga para styków byłaby zbędna.
Żenującej manipulacyjki dopuszczono się w http://www.mt.com.pl/archiwum/70-NW-03- ... orniki.pdf : na ilustracji atrakcyjna kobitka słuchająca odbiornika zdecydowanie fabrycznego, nie będącego tematem artykułu, dalej garstka schematów wziętych z czapy rokujących problematyczną tylko nadzieję na poprawną pracę (pożałowano nawet wstępnej polaryzacji bazy przez wysokoomowy rezystor we wstępnym stopniu detekcyjnym, która znacznie poprawiłaby jego czułość), i do tego kolejna ilustracja przedstawiająca bebechy... sowieckiego radia do składania "Elektron-M", zawierającego w sumie siedem petów tworzących dwustopniowy wzmacniacz w.cz., detektor tranzystorowy (oczywiście ze wstępną polaryzacją bazy, jak należy) i czterostopniowy komplementarny wzmacniacz mocy (analogiczny jak w Zwiezdoćce), do którego wszystkie opisane w artykule układy nawet się nie umywają. Oprocz tej (i poprzedniej ) fotki najbardziej podobają mi się z całego artykułu rysunki i skrócone parametry sowieckich mikrominiaturowych gietów.

[Marcin K.]

Ten: http://www.mt.com.pl/archiwum/70-NW-04- ... iornik.pdf spodobał mi się najbardziej, trzeba się bliżej przyjrzeć
Głośniczki 40ohm mam jeszcze dwa, "kupę" części otrzymałem od szanownego kolegi Kraz za co mu dziękuję!

[gustaw353]

No to życzę powodzenia bo już "na wejściu" masz babola.
Jak już ktoś wcześniej wskazywał, w tych naszych wydawnictwach dla radioamatorów nagminnie były drukowane schematy zawierające błędy. To pewnie zaplanowane "zgaduj-zgadule".

edit.
Tym razem, wstyd się przyznać, to ja popełniłem babola - pomyliłem schematy przy ich ocenie! Tu jest ok.

[cirrostrato]

Jak kogoś interesują miniodbiorniki tranzystorowe to proszę http://allegro.pl/miniodbiorniki-tranzy ... 01491.html, z tego co pamiętam (książkę kiedyś miałem, autor nie rodzina bo czasem koledzy pytają) i tam są schematy od prostych po superheterodyny w układzie refleksowym na 2-3 tranzystorach.

[Marcin K.]

Tak, książka fajna, dużo schematów.
Jeszcze mam jedno zapytanie: który układ wzmacniacz m.cz. ma większą sprawnośc, układ PP z bezpośrednim zasilaniem głośnika (jedno rafko Td48) czy układ PP z zasilaniem głośnika przez trafko (czyli Td48 + Td481)?

[Tomek Janiszewski]

Jednoznacznie niedasie na to pytanie odpowiedzieć. Sprawność teoretyczna, przy pełnym wysterowaniu, pominięciu wszelkich strat i w czystej klasie B jest w obu przypadkach jednakowa i wynosi 78,5%. Również max. moc wyjściową uzyskuje się z konkretnej pary tranzystorów jednakową. W praktyce zaś - w układzie szeregowym (bez transformatora głośnikowego) unika się strat w transformatorze głośnikowym, które są tym większe im mniejszy jest transformator (a więc z Td481 od Minora będzie nieco gorzej niż z transformatorem od Krokusa czy Guliwera). Za to napięcie zasilające dzieli się w ukadzie szeregowym między oba tranzystory, toteż straty od napięcia nasycenia będą w nim przy tym samym napięciu zasilania i tej samej max mocy wyjściowej przeszło dwa razy wyższe (bo i napięcie nasycenia będzie nieco większe, z racji dwukrotnie większego szczytowego prądu kolektora). Istotną zaletą układu z transformatorem (lub autotransformatorem) wyjściowym jest możliwość eleganckiego rozwiązania polaryzacji wstępnej stopnia mocy prądem spoczynkowym stopnia sterującego, co nie tylko pozwala uniknąć strat w dzielniku polaryzującym bazy tranzystorów końcowych (w układzie szeregowym jest jeszcze pod tym wzgędem gorzej, bowiem potrzebne są dwa osobne dzielniki na każdy tranzystor) ale i uniezależnia prąd spoczynkowy stopnia mocy od zmian temperatury a co jeszcze istotniejsze - od napięcia zasilania. Uzyskuje się to stosując dwutranzystorowy wzmacniacz napięciowy ze sprzężeniem galwanicznym, które to rozwiążanie było standartem w odbiornikach sowieckich, np. Selga:

http://www.fonar.com.pl/audio/schematy/ ... 5_07_1.htm

W układzie szeregowym takiej możliwości nie ma. Niby można by zastąpić oba "dolne" rezystory dzielników diodami germanowymi włączonymi w kierunku przewodzenia, ale w takim wypadku prądy dzielników musialbyby być większe od szczytowego prądu bazy przy pełnym wysterowaniu, co niweluje wszelkie korzyści ekonomiczne wynikłe z ustabilizowania prądu spoczynkowego. Podobny rezultat uzyska się zastępując "górne" rezystory dzielników żarówkami, trudno bowiem o żarówki na prąd mniejszy niż 10mA.

[_idu]

i jednotranzystorowym wzmacniaczem końcowym SE, jako że zdaniem autora układy PP w odbiornikach małogabarytowych są przesadą(!) gdyż przy małym wysterowaniu ich sprawność jest rzekomo niewiele tylko większa niż wzmacniacza w klasie A. Fakt że przy malym wysterowaniu sprawność wzmacniacza w klasie A maleje jeszcze szybciej niż wzmacniacza przeciwsobnego w klasie B (jako że średni pobór prądu nie maleje) został przez autora dyskretnie przemilczany.

Tyle że wtedy powszechnie proponowano często w takim przypadku uzależnienie prądu kolektora od poziomu wysterowania.

chociaż i tam nie ustrzeżono się babola: autor wpuścił czytelników w dłubanie przy miniaturowym potencjometrze w celu dorobienia drugiej pary zestyków wyłącznika zasilania, nie mając świadomości że wystarczyło włączyć kondensator w szereg z głośnikiem, i wówczas odczep na baterii oraz druga para styków byłaby zbędna.

No elegancko tylko że pewnie ta przeróbka była tańsza od tego kondesatora. Nie zapominaj że produkcja elementów w naszym kraju zwłaszcza tych miniaturowych do tranzystorów - niepokrywająca zapotrzebowania zakładów produkcyjnych. Dla Ciebie śmieszne ale np. 25 zł w erze tow. Gierka to były spore pieniądze. Elementy elektroniczne były drogie zważywszy na typowe pensje klasy robotniczej. Tranzystorowe radio kosztowało sporo więcej niż pensja ekspedientki.

[Tomek Janiszewski]

Tyle że wtedy powszechnie proponowano często w takim przypadku uzależnienie prądu kolektora od poziomu wysterowania.

W naszej przedkolibrowej Eltrze. Ale juz w Partnerze Telefunkena z ktorej ją zerżnięto takiego patentu nie było, podobnie jak i w schemacie z RiK.

No elegancko tylko że pewnie ta przeróbka była tańsza od tego kondesatora.

Co mogloby posłużyć za wytlumaczenie dla braku tego kondensatora w odbiorniku "Ara", na której schemat z MT był niewątpliwie wzorowany.
http://www.fonar.com.pl/audio/schematy/ ... al/ara.htm
Ale tam do dyspozycji był fabryczny potencjometr z podwójnym wyłącznikiem, nie dorabiano go przecież na stanowisku montażowym odbiorników. Jakjej trwałości i niezawodności wyłącznika dorabianego z byle czego przez radioamatora byś się spodzewał?

Nie zapominaj że produkcja elementów w naszym kraju zwłaszcza tych miniaturowych do tranzystorów - niepokrywająca zapotrzebowania zakładów produkcyjnych. Dla Ciebie śmieszne ale np. 25 zł w erze tow. Gierka to były spore pieniądze.

Przy seryjnej produkcji tysięcy jednakowych odbiorników wyeliiminowanie jedngo kondensatora moglo być racjonalne. Ale nie wtedy gdy w tej trudnej sytuacji radioamator musiał mozolnie ciułać element po elemencie. Jeden dodatkowy kondensator drastycznej różnicy w tej sytuacji nie czyni.

[fugasi]

Znalazłem wreszcie opis odbiornika o który wcześniej bezskutecznie pytałem. Oczywiście to bida z nędzą w porównaniu do tego co opisuje T. Janiszewski ale to ten!

[gustaw353]

Kol. Fugasi, ja go popełniłem - na lokalnej dziła (ŚR.) a w nocy ...całkiem, całkiem.