Vatea

[pierwszy]

Nazwa Vatea pochodzi od - vakuum technika (od 1924 chroniona)
Zalozyl w roku 1923 Patai Imre inz mechanik w Budapeszcie. Poprzednio pracowal w Egyesült Izzó (wczesny Tungsram) zaraz po skonczeniu studiow.
Vatea istniala od 1923r -do 1936r ok 16lat, mozna ten okres podzielic na 4 czesci.
1
1923 -`26/27 regeneracja lamp nadawczych dla Poczty Wegierskiej,
nie byla to dzialalnosc mile widziana przez producentow lamp, to tez sie firma nie za bardzo reklamowala z tym.
2
1926/27- `30/31 pierwsze wlasne lampy, na poczatku z katoda wolframowa, potem z domieszka toru.
Pozniej byly coraz lepsze rozwiazanie techniczne, np. katoda koloidalna (wlasny patent).
Lampy najpierw proste z jedna siatka, ale juz od 1927 powstaly z podwojna siatka np DU 412 i w wersji dual DDU 412.
Lampy z oznaczeniem DGP (doppelgitter) to lampy z podwojna siatka.
W 1928r f-ma Philips po kilkuletnich pertraktacjach kupila Vatee, ciekawostka jest ze ukrywali ta informacje ile sie dalo.
Oficjalnie w dn 30.04.1939r zostal zaklad ostatecznie wykupiony przez Philipsa i przyjela nazwe Zaklady Philips S.A.
(Philips Művek rt)
Znalazlem bardzo ciekawa metode probe oszacowania na temat produkcji Vatea.
Pod koniec lat `30-tych na Wegrzech blisko 320.000 odbiornikow bylo zarejestrowanych, z tego ok 40% to lampowe.
Zakladajac srednio 2 lamp/odbiornik daje to wynik ok 256.000 lamp pracujacych.
Naturalnie w tym okresie bylo kilku innych znaczacych producentow lamp radiowych jak Tungsram, Philips, Telefunken czy Orion,
ale 1/5 czy 1/6 to i tak pokazna ilosc lamp (~50.000 szt) i to tylko w jednym kraju!
Produkcja nie ograniczyla sie do lamp, w 1930r firma zaprezentowala przenosny odbiornik radiowy Vatea Touring,
rzecz jasna konstrukcja oparta na wlasnych lampach (2 x DX106).
W tym czasie zaklad produkowal tez kilka lamp nadawczych EX410; EX412; EX1050, raczej sredniej mocy bardziej
dla radioamatorow (10W; 12W; 50W).
3
Nastepny etap to coraz wieksza dominacja Philipsa.
W 1931r zaklad przeprowadzi sie do nowo wybudowanej hali produkcyjnej (budynek opuszczony, zdewastowany stoi do dzis).
Jest to okres szczytowy firmy, zatrudniaja 600 pracownikow, rozpoczeto produkcje lamp nadawczych w/g technologii Philipsa,
ale i na stale zostaje oddelegowany konsultant z Holandii, nadzorujacy proces produkcyjny.
Od 1932r zaczeto uzywac nowy logo z napisem VATEA RADIO i pojawi sie oprocz charakterystycznej sylwetki lampy Vatea rowniez fotokomorka w logo firmy.
Chyba nie bez znaczenia jest fakt, ze jest to okres kiedy w kinach jest coraz wiecej filmow z dzwiekiem.
W latach 1934-35 Vatea opracowal wlasne lampki do dokladnego dostrojenia odbiornikow superheterodynowych.
Byly to lampki wypelnione neonem. Od 1935r przez 2 lata stosowali tych wskaznikow w swoich odbiornikach Philips i Standard (Wegierska filia ITT).
Lampki VT1; VT2 i VT8 ostatecznie od 1937r zostaly wyparte przez "magiczne oczka".
4
Dbajac o odpowiedni marketing (no i konkurencja byla w tym czasie niemala), Vatea wydaje regularnie katalog
swoich wyrobow, niestety date wydania drukujac dopiero od 1935r.
Ostatni katalog noszacy nazwe i logo Vatea pochodzi z 1936r, pozniej juz widnieje podwojny logo z Philipsem w katalogach wydanych w latach `37; `38; `39.
W tych ostatnich juz mocno odczuwalny jest trend zeby lansowac produkty Philipsa kosztem Vatea.
W katalogu na rok 1937-38 mozna znalezc 12 roznych lamp z serii "A", z serii "C" 14 lamp, z serii "E" 12 lamp,
z serii "K" 8 lamp, oraz sa 2 typy ze starymi oznaczeniami Vatea, nie liczac lamp wskaznikowych.
Niestety, lampy pochodzace z tego okresu z logo Vatea najwyrazniej juz nie zostaly wyprodukowane w tym zakladzie,
niosa wszystkie charakterystyczne cechy Tungsrama!
Lampy "europejskie" do 1938r produkowane przez Vatea, tak jak w przypadku Tungsrama literka "T" na poczatku oznaczenia, maja literke "V" w przypadku Vatea.
Epilog
W roku 1939 dyrektor i zalozyciel firmy Patai Imre zrezygnowal ze swojego stanowiska,
w 1946r emigruje najpierw do Szwecji, potem w `47r do Stanow Zjednoczonych, gdzie zmarl w wieku 55 lat w styczniu 1949r.
__________________________________________________________________________________________________________________

To tyle w pigulce o firmie Vatea, powyzszy material nie jest wiernym tlumaczeniem zadnego tekstu, korzystalem
glownie z artykulu " A Vatea gyár története" z Rádiótechnika Évkönyve 2000 i z ogolnodostepnych materialow w sieci opisujac wlasnymi slowami.
Nie bede mial nic przeciwko temu, jezeli ktos moj tekst wykorzysta w fragmentach lub w calosci.
Ponizej link do najlepszej strony w tej materii, niestety tekst tylko po wegiersku.
http://www.elektroncso.hu/cikkek/vatea.php
Podaje mimo wszystko dla tego ze z prawej strony sa linki do unikalnych zdjec zakladu, wyrobow, odbiornika Vatea Touring,
kart katalogowych, schematow odbiornikow z lampami Vatea i ogloszeniami z prasy.

[MarekSCO]

Andrzeju
Doskonały pomysł z tym opracowaniem uważam
Dzięki Twoim tłumaczeniom odkrywają się ostatnio nowe światy dla mnie
Byłbym niezmiernie rad, gdybyś raz na jakiś czas ( jeśli nie sprawi Ci to kłopotu )
zamieścił jakieś takie właśnie opracowanie
Myślę, że wielu kolegów również
Dziękuję i pozdrawiam
Marek

[fugasi]

Ja też, ja też! To bardzo cenne, bo w sieci tylko anglosasi i anglosasi...

[tszczesn]

Wielkie dzięki za ten tekst, wreszcie się wyjaśniło co to za tajemnicza firma A i mnie się poszczęściło - mam pierwsza lampę w kolekcji, właśnie do mnie idzie pocztą

[OTLamp]

A i mnie się poszczęściło - mam pierwsza lampę w kolekcji, właśnie do mnie idzie pocztą

Oo, ale z ichnim oznaczeniem, czy już ze standardowym z literką V na początku?

[Czujnik]

Znalazłem reklamę Vatea z 1929 roku. Niestety wnioskuję z niej, że do Polski oficjalnego eksportu nie było Parę stron dalej reklama zasilaczy anodowych, ale pod firmą Kremenetzky ( Krzemieniecki? )

[tszczesn]

A i mnie się poszczęściło - mam pierwsza lampę w kolekcji, właśnie do mnie idzie pocztą

Oo, ale z ichnim oznaczeniem, czy już ze standardowym z literką V na początku?

Kołkowa, V4100, czyli odpowiednik E443H/RES964.

[pierwszy]

A i mnie się poszczęściło - mam pierwsza lampę w kolekcji, właśnie do mnie idzie pocztą

Gratuluje
Czy to Czy to ta?
Lampy Vatea to juz obecnie bardziej lokata kapitalu niz kolekcja

[tszczesn]

A i mnie się poszczęściło - mam pierwsza lampę w kolekcji, właśnie do mnie idzie pocztą

Gratuluje
Czy to Czy to ta?
Lampy Vatea to juz obecnie bardziej lokata kapitalu niz kolekcja

Nie, to ta. Zjadłem pierwszą literkę, to TV4100.