90 lat

[anka]

Ostatnio ,znajomi znając mą radiową "pasję" zaskoczyli mnie , podrzucając mi ksiązkę "Mój Świat " prof. Zbigniewa Raszewskiego ( humanista,teatrolog ). , wyd. PIW 1997 .Pierwszy rozdział książki nosi tytuł "Radio" ( 23 strony ) i poświęcony jest opowieści autora o odbiornikach radiowych (poczynając od Detefonu ..) które mieli w domu oraz
historie pierwszych popularnych audycji radiowych Polskiego Radia i pasjonujące potajemne okupacyjne,na terenie Bydgoszczy , odsłuchy polsko-języcznych audycji. Kolejna interesująca historia i mało ,tak sądzę ,znana w Naszym kręgu.

anka

[anka]

* "Rodowód i działałność placówek.... i konstrukcyjnych Polskiego Radia i Telewizji , 1934-1979 " . Interesująca i z uwagi na względnie niski nakład (1000 egz ) raczej mało znana pozycja prezentująca historię m. in. technicznego rozwoju polskiej radiofonii.Dwa wybrane z treści wątki , dotyczące pierwszych lat :

"...Na budowę stacji raszyńskiej Polskie Radio zaciągneło w roku 1930 długoterminową pożyczkę od Wlk. Brytanii ( z terminem płatności ostatniej raty w roku 1942 ) w wysokości 10 mlj. zł .Była to pożyczka b.wysoka,szczególnie jak się wezmie pod uwagę, że całkowity dochód Polskiego Radia w 1930 roku nieznacznie tylko przekraczał 4 mlj. zł...."

"... Aparaturę nadawczą dla stacji raszyńskiej dostarczyła firma Marconi Wireless Ltd.Układ blokowy i wygląd zewnętrzny stacji był zbliżony do zbudowanych uprzednio przez firmę stacji Brookman's Park w Londynie oraz w Sztokholmie z pewnymi tylko zmianami z uwagi na większą moc ( 120 kW ) oraz dłuższą ( 1339 m ) falę..."

* Wydawnictwo CENRIT ,1979 r.

anka

[anka]

C.d
I z tego samego żródła

"..Rangi tych osiągnięć nie zmienia w niczym ten fakt, że na codzień nie zawsze zdajemy sobie z nich sprawę, zwłaszcza gdy chodzi o osiągnięcia z okresu międzywojennego i pierwszych trudnych lat odbudowy radiofonii ze zniszczeń wojennych.Nie można jednak przejść obojętnie wobec faktu ,że młode pokolenie inżynierów nader często nie zna w ogóle tych osiągnięć , ani nazwisk ich twórców.W ten sposób traci ono poczucie ciągłośći historycznej polskich dokonań w dziedzinie radiofonii..."

"... Na szczególną uwagę zasługują tu nazwiska nieżyjących już dziś * inżynierów Polskiego Radia : Jerzego Ciasia,Tadeusza Dąbrowskiego,Władysława Hellera ,Mieczysława Kiełpińskiego ,Wacława Kowalskiego ,Aleksandra Janika ,Kazimierza Lewińskiego ,Władysława Rabęckiego, Edmunda Kolanowskiego i Romana Rogińskiego..."

* rok 1979

anka

[anka]

C.d

"... W miarę rozbudowy sieci stacji nadawczych wzrastała liczba abonentów...Długo oczekiwany milion abonentów uzyskano w Polsce w połowie grudnia 1938 roku...31 marca 1939 roku było w Polsce 1 063 377 abonentów w tym 666 961 (62 % ) posiadało odbiorniki lampowe reszta tj 38 % odbiorniki detektorowe....W dniu 1 stycznia 1939 roku z ogólnej liczby zarejestrowanych radioabonentów ( 1 016 422 ) na miasta przypadało 698 422 , a na wieś 327 000.Gęstość radiofoniczna 1 kwietnia 1939 roku wynosiła 3,091 ab/100 mieszk... i odpowiednio w dużych miastach ok 6 i ok 1,5 na wsi..."

anka

P.s Z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością (na podstawie innych zapamiętanych żrodeł ) najwyższy wskaznik gęstośći w miastach w pierwszej połowie lat trzydziestych miał Lwów.

[anka]

C.d.

"...Tuż przed wybuchem wojny wszystkie rozgłośnie PR miały już stałe połączenia kablowe ze wszystkimi ważniejszymi obiektami znajdującymi się na ich terenie (sale koncertowe,stadiony,...).Niektóre z tych obiektów (np Sejm )wyposażone zostały w stałe punkty transmisyjne...Wydział Budowy P R dostarczał rozgłośniom odbiorniki retransmisyjne (własnej konstrukcji ) Retransmisja programu ogólnopolskiego za pomocą tych odbiorników w latach trzydziestych była dość rozpowszechniona z uwagi na niską jakość kabli międzymiastowych..."

anka

[anka]

008 (Kopiowanie).JPG

pozwalam sobie na parę zdjęć do tego ciekawego tematu


Te kilka zdjęć pochodzi z okazjonalnego opracowania przygotowanego z okazji 10-lecia PR , przeznaczonego do prezentacji podczas okolicznościowej sesji sejmowej poświęconej tej rocznicy. Na jednym z tych zdjęć , data i godzina śmierci (tytułowa strona opracowania) zmarłego właśnie w tym okresie ( tych dniach ) Marszałka.

anka

Wpisując się w atmosferę czasu pamięci o Tych co odeszli.

"...Gdy w maju 1935 roku zmarł marszałek Józef Piłsudski ,bezpośredni ,radiowy przekaz z jego pogrzebu był najdłuższy na świecie ,trwał 15 godzin..."

anka

[anka]

Odbiorniki Phiplipsa

W okresie przedwojennym ofertę firmy Philips na polskim rynku tworzyły w zasadzie trzy grupy odbiorników .
Odbiorniki których pełny cykl produkcyjny ( projekt i produkcja ) miał miejsce w Polsce , odbiorniki dla których
warszawski zakład był tylko montownią i odbiorniki wyprodukowane w Eindhoven i w Niemczech (w symbolu miały D )



anka

[anka]

Prawie wszyscy wypowiadający się w temacie 90-lecia radiofonii polskiej, twierdzą że to 90 lat temu pierwszą audycję nadało Polskie Radio. Otóż nie, pierwsze audycje nadawane były przez radiostcję PTR-u. Spółka Polskie Radio powstała dopiero końcem sierpnia 1925 roku na potrzeby otrzymania koncesji na nadawanie programu. W przetargu na w/w koncesję startowało też PTR ale jak widać lepsze okazało się Polskie Radio.

Tak właśnie słuchałem dzisiaj wypowiedzi w radiu o 90-letniej rocznicy i zastanawiałem się, czy wspomną coś po PTR.
Ani się zająknęli.
Ale pewnie im tak łatwiej, bo nie trzeba ludziom tłumaczyć co to było PTR, itd, itp....
A budynek PTR na Narbutta do dziś stoi (choć przebudowany nieco po wojnie)...

A między tymi dwoma datami ,miały miejsce ,mało raczej znane , nawet w gronie tych którzy historią polskiej radiofonii się interesują ,wydarzenia Po około dwóch miesiącach ,w końcu kwietnia zawieszono emisję codziennego dwugodzinnego programu . Wzburzenie słuchaczy,protesty w prasie, zaniepokojenie zakładów radiotechnicznych i sprzedawców sprzętu w obawie o spadek popytu.Ci ostatni we wspólnym porozumieniu ,dobrowolnie opodatkowali się na rzecz PTR-u.Uzyskana kwota pozwoliła na miesięczną kontynuację codzienego nadawania. Kolejny epizod z tego okresu to lipcowa transmisja Opery Halka ( zfinansowana składkami słuchaczy z terenu kraju ) .

anka

[anka]

Z ostatniej chwili i z "pierwszej ręki" . Pan Jan Zagozda ( był na Naszej uroczystości 90-lecia , ponad 60 lat pracy w Polskim Radiu ) odznaczony orderem Gloria Artis .
anka

Dziś w sali koncertowej Polskiego Radia (sala im W Lutosławskiego ) miał miejsce uroczysty koncert połączony z wręczeniem orderu j.w inż Janowi Zagozdzie .Jutro w Jedynce o 14.05 retransmisja koncertu.

anka

[anka]

W roku 1933 powstał radiowy "Teatr Wyobrażni". Pojawiły się pierwsze słuchowiska uznanych na tamte czasy autorów i twórców.Był wśród nich Antoni Słonimski który często "gościł na antenie" Rok 1936 ,po śmierci Marszałka następuje
"zmiana" na stanowiske Prezesa Polskiego Radia. Prezes Zygmunt Chamiec odchodzi , do Polskiego Radia "wkracza" płk Roman Starzyński (rodzony brat Stefana ). Pisałem już o tym w szczegółach na forum. Następują sukcesywne osobowe zmiany w personelu pozatechnicznym. I do rzeczy ,telefon do Antoniego Słonimskiego , propozycja autorstwa słuchowiska za dość wysokie honorarium z jednoczesnym zobowiązaniem ,że gdybyby nie doszło do emisji , do 500 złotowej kary.W odpowiedzi Antoni Słonimski , czy sądzicie państwo że Polskie Radio może odrzucić napisane przeze mnie słuchowisko ? !
Odpowiedż , właśnie chcieliśmy Pana uprzedzić ze nowa komisja nie jest do Pana życzliwie usposobiona... W takim razie po co pisać ? odpowiedział Słonimski - i po co macie tracić aż 500zł ? Proponuję prostszy interes .Dajcie 300 zł i nie będę pisał.

Ps Zastrzegam się ,bez podtestów

anka

[anka]

Narodziny Polskiego Radia (PTR ) poprzedziły w roku 1924 kilkumiesięczne próby techniczne .W końcowej fazie prób ( przedsięwzięcie było wśród warszawiaków powszechnie znane ) " poszukiwano na skali " próbnego sygnału( polskiej mowy ) .Przyjął się zwyczaj że "sukces" kwitowano kilkakrotnym gaszeniem i zapaleniem światła.

anka

[anka]

[quote="anka"]C.d.

"...Tuż przed wybuchem wojny wszystkie rozgłośnie PR miały już stałe połączenia kablowe ze wszystkimi ważniejszymi obiektami znajdującymi się na ich terenie (sale koncertowe,stadiony,...).Niektóre z tych obiektów (np Sejm )wyposażone zostały w stałe punkty transmisyjne...Wydział Budowy P R dostarczał rozgłośniom odbiorniki retransmisyjne (własnej konstrukcji ) Retransmisja programu ogólnopolskiego za pomocą tych odbiorników w latach trzydziestych była dość rozpowszechniona z uwagi na niską jakość kabli międzymiastowych..."

anka[/quote

C d
Pierwszym obiektem Polskiego Radia wyposażonym w urządzenia polskiej konstrukcji była Radiofoniczna Stacja Nadawcza w Toruniu ( 304,3 m - 24 kW ).Otwarcie toruńskiego obiektu nastąpiło w dniu 15 stycznia 1935 roku. Nadajnik typ HRJ - 24 (H - Wł.Heller, R - Wł. Rabęcki , J- Al. Janik ) .Na obiekcie zainstalowany został po raz pierwszy w Polsce pojedyńczy odizolowany maszt jako antena nadawcza o wyskości 0,53 długości fali .

anka

[anka]

C.d.

"...Tuż przed wybuchem wojny wszystkie rozgłośnie PR miały już stałe połączenia kablowe ze wszystkimi ważniejszymi obiektami znajdującymi się na ich terenie (sale koncertowe,stadiony,...).Niektóre z tych obiektów (np Sejm )wyposażone zostały w stałe punkty transmisyjne...Wydział Budowy P R dostarczał rozgłośniom odbiorniki retransmisyjne (własnej konstrukcji ) Retransmisja programu ogólnopolskiego za pomocą tych odbiorników w latach trzydziestych była dość rozpowszechniona z uwagi na niską jakość kabli międzymiastowych..."

anka

Retransmisja za pomocą odbiorników stosowana była praktycznie w całym okresie przedwojnia z tym że w drugiej połowie lat trzydziestych były one coraz częściej stosowane jako kanał rezerwowy.Pierwsze połączenie kablowe zawierające parę radiofoniczną PR otrzymałow 28 września 1930 roku (Warszawa -Łódż). W lipcu 1932 magistralę radiową przedłużono do Cieszyna ( z odgałęzieniem do Krakowa i Śl.Rudy .)Praktycznie od tego czasu nastąpiło włączenie się Polskiego Radia w system międzynarodowej (w skali europejskich) wymiany programów.

anka

[gsmok]

Nie umniejszając Rudzie Śląskiej - czym zasłużyła sobie na ten zaszczyt. Czy był to wyłącznie aspekt techniczno-geograficzny?

[anka]

Nie umniejszając Rudzie Śląskiej - czym zasłużyła sobie na ten zaszczyt. Czy był to wyłącznie aspekt techniczno-geograficzny?

Dobre pytanie.A tak przy okazji ,w Rudzie Śląskiej (lokalizacja ) powstał ,drugi w kolejnośći w kraju (po Warszawie ) obiekt UKF . Zastrzegam się że informację tą cytuję z pamięci i może być nie w pełni ścisła. Temat interesujący i "pole do popisu " dla Kolegów z tego regionu . Być może decydowała w obu przypadkach istniejąca infrastruktura techniczna.
anka