Siatka trzecia do katody czy masy?

Przed wypowiedzią bardzo proszę o zapoznanie się z regulaminem tego działu.

Moderatorzy: gsmok, tszczesn, Romekd, Einherjer, OTLamp

Marek 190
125...249 postów
125...249 postów
Posty: 234
Rejestracja: czw, 10 stycznia 2013, 19:19

Siatka trzecia do katody czy masy?

Post autor: Marek 190 »

Witam.
Przeglądam schematy wzmacniaczy p.cz które pracują na lampach EF183 i zastanawia mnie sprawa połączeń siatek trzecich.Jaki ma wpływ na prace wzmacniacza połączenie z katodą lub masą S3?
Awatar użytkownika
tszczesn
moderator
Posty: 11313
Rejestracja: wt, 12 sierpnia 2003, 09:14
Lokalizacja: Otwock

Re: Siatka trzecia do katody czy masy?

Post autor: tszczesn »

Marek 190 pisze:Witam.
Przeglądam schematy wzmacniaczy p.cz które pracują na lampach EF183 i zastanawia mnie sprawa połączeń siatek trzecich.Jaki ma wpływ na prace wzmacniacza połączenie z katodą lub masą S3?
Żaden. Katoda też jest zawsze umasiona (dla w.cz.), a te kilka woltów napięcia stałego różnicy nie robi.
Awatar użytkownika
Tomek Janiszewski
3125...6249 postów
3125...6249 postów
Posty: 5263
Rejestracja: śr, 19 listopada 2008, 15:18

Re: Siatka trzecia do katody czy masy?

Post autor: Tomek Janiszewski »

tszczesn pisze:Katoda też jest zawsze umasiona (dla w.cz.)
A właśnie że nie zawsze :P Lampy EF183 stosuje się w regulowanych stopniach p.cz. wizji, a tam mają one z definicji włączone w katodę nieblokowane rezystory 24 omy (np. download/file.php?id=9974&mode=view ), których zadaniem jest niwelowanie zmian pojemności wejściowej lampy pod wpływem ARW. I w tej sytuacji, aby uniknąć dodatkowego sprzężenia zwrotnego z anody na katodę poprzez siatkę trzecią - tę ostatnią łączy się nie z katodą lecz z masą.
gustaw353
1250...1874 posty
1250...1874 posty
Posty: 1773
Rejestracja: czw, 2 czerwca 2011, 19:43
Lokalizacja: Wrocław - Krzyki

Re: Siatka trzecia do katody czy masy?

Post autor: gustaw353 »

_idu

Re: Siatka trzecia do katody czy masy?

Post autor: _idu »

Tomek Janiszewski pisze:
tszczesn pisze:Lampy EF183 stosuje się w regulowanych stopniach p.cz. wizji, a tam mają one z definicji włączone w katodę nieblokowane rezystory 24 omy (np. download/file.php?id=9974&mode=view ), których zadaniem jest niwelowanie zmian pojemności wejściowej lampy pod wpływem ARW. I w tej sytuacji, aby uniknąć dodatkowego sprzężenia zwrotnego z anody na katodę poprzez siatkę trzecią - tę ostatnią łączy się nie z katodą lecz z masą.
Nie tylko wzmacniacz p.cz. wizji i nie tylko lampy EF183. Również w torze p.cz. odbiorników wyższej klasy z oddzielnym torem p.cz. FM stosowano takie niezablokowane rezystory. Dla lamp EF80 wartość rezystora w katodzie od 47 do 100 omów dodatkowo w doprowadzeniu do siatki sterującej rezystory 10 omów dla toru FM.

tego powodu np. opracowano wariant EBF89 - EAF801 w której zminimalizowano zmiany admitancji wejściowej w zależności wartości prądu anodowego. Zlikwidowano jedną diodę by wyprowadzić ekran na oddzielnej od katody nóżce. Można mniemać katoda ma dwie sekcje - ta dla pentody ma dodatkową warstwę oporową. W miejsce EAF801 można wstawić EBF89 licząc się z pogorszeniem osiągów dla p.cz. FM - na odwrót nie.

To jedno. ale tez jest drugie ale.
W wielu pentodach podanie niewielkiego ujemnego napięcia zmniejszy wzmocnienie stopnia. Stosunkowo nieznacznie dla lamp z rzadką trzecią siatką ale to typowe dla lamp typowo audio lub z widocznym nieznacznym efektem dynatronowym - za to lampy dla w.cz. i szerokopasmowe mają względnie gęsta trzecią siatkę. Np. dla EF80, EF89, EF85 efekt ten jest już znaczny i był wykorzystywany do ARW w torze p.cz. FM albo ARW dla FM w ostatnim stopni wzmacniacza p.cz. AM/FM. Takie ARW stosowano ze względu na konieczność zachowania detekcji siatkowej wymaganej dla poprawnej pracy pentody jako ogranicznika.

Zaś w przypadku pentod z gęstą trzecią siatką (np. 6Ż2P) nawet drastycznie zmniejszy się nachylenie lampy. Nachylenie dla g3 jest tylko 5 - 8 krotnie niższe od nachylenie dla g1.

Podając dodatnie napięcie na g3 (względem katody) można zwiększyć nachylenie lampy (zwiesza się też prąd anodowy). Ale to samo można uzyskać korygując napięcie Ug2.
Awatar użytkownika
AZ12
3125...6249 postów
3125...6249 postów
Posty: 5476
Rejestracja: ndz, 6 kwietnia 2008, 15:41
Lokalizacja: 83-130 Pelplin

Re: Siatka trzecia do katody czy masy?

Post autor: AZ12 »

Witam

Lampa EAF801 w krajach RWPG była produkowana tylko przez RFT i Tungsram, więc trudniej ją spotkać w Polsce niż EBF89. Nie stosowano jej także w krajowym sprzęcie RTV.
Ratujmy stare tranzystory!
Marek 190
125...249 postów
125...249 postów
Posty: 234
Rejestracja: czw, 10 stycznia 2013, 19:19

Re: Siatka trzecia do katody czy masy?

Post autor: Marek 190 »

Załączył bym schemat takiego wzmacniacza,ale nie mam obecnie jak,z resztą to klasyka.Lampa EF183,rezystor katodowy zblokowany pojemnością,transformator w obwodzie anody no i siatka trzecia połączona albo z masą,albo z katodą.Nie mam wyspecjalizowanego sprzętu pomiarowego żeby to sprawdzić,a różnice(wzmocnienia) zapewne są znikome.Chyba,że takie połączenie może wpływać na inne parametry wej/wyj takiego stopnia?
Awatar użytkownika
tszczesn
moderator
Posty: 11313
Rejestracja: wt, 12 sierpnia 2003, 09:14
Lokalizacja: Otwock

Re: Siatka trzecia do katody czy masy?

Post autor: tszczesn »

A jakiego rzędu w ogóle jest ta zmiana admitancji wejściowej dla ARW? Bo AFAIK to wynika ze skończonego czasu przelotu elektronów w obszarze katoda - siatka, i dla częstotliwości p.cz. nawet FM jest pomijalnie małe.
_idu

Re: Siatka trzecia do katody czy masy?

Post autor: _idu »

tszczesn pisze:A jakiego rzędu w ogóle jest ta zmiana admitancji wejściowej dla ARW? Bo AFAIK to wynika ze skończonego czasu przelotu elektronów w obszarze katoda - siatka, i dla częstotliwości p.cz. nawet FM jest pomijalnie małe.
Jest spora dla filtrów p.cz. toru FM i toru p.cz. w TV. Szczególnie dla małych ewartości pojemności w obwodzie LC filtru. To przestrajanie było szczegołnie dokuczliwe w odbiornikach stereo.

EF183, dla: Ua=200V, Ubg2 =200V, Rg2 = 24k, fwe=50MHz:
dC przy zmianie prądu Ia od 1 do 12.5mA wynosi +3pF
Przy zastosowaniu rezystora 24 omy zmiana w całym zakresie podanych powyżej zmiana wartości Ia wynosi +0.1pF/-0.05pF

Żrdoło -> http://www.mif.pg.gda.pl/homepages/fran ... /EF183.pdf strona 7.
Awatar użytkownika
tszczesn
moderator
Posty: 11313
Rejestracja: wt, 12 sierpnia 2003, 09:14
Lokalizacja: Otwock

Re: Siatka trzecia do katody czy masy?

Post autor: tszczesn »

STUDI pisze:EF183, dla: Ua=200V, Ubg2 =200V, Rg2 = 24k, fwe=50MHz:
dC przy zmianie prądu Ia od 1 do 12.5mA wynosi +3pF
Przy zastosowaniu rezystora 24 omy zmiana w całym zakresie podanych powyżej zmiana wartości Ia wynosi +0.1pF/-0.05pF
Dzięki, nie zdawałem sobie z tego sprawy. Jakoś miałem wrażenie, że jest to zauważalne dopiero od VHF i wyżej.
Awatar użytkownika
AZ12
3125...6249 postów
3125...6249 postów
Posty: 5476
Rejestracja: ndz, 6 kwietnia 2008, 15:41
Lokalizacja: 83-130 Pelplin

Re: Siatka trzecia do katody czy masy?

Post autor: AZ12 »

Witam

Czy ten niezablokowany dla prądów p. cz. rezystor o małej oporności w obwodzie katodowym dużo zmniejsza wzmocnienie takiego stopnia?
Ratujmy stare tranzystory!
Awatar użytkownika
Tomek Janiszewski
3125...6249 postów
3125...6249 postów
Posty: 5263
Rejestracja: śr, 19 listopada 2008, 15:18

Re: Siatka trzecia do katody czy masy?

Post autor: Tomek Janiszewski »

Niedużo. Lampa EF183 ma w normalnych warunkach (bez wpływu ARW) nachylenie 12,5mA/V toteż zachowuje się tak jak lampa o nieskończenie wielkim nachyleniu z nieblokowanym oporem w katodzie równym 80 omów. Dołączenie dodatkowego rezystora 24 omy sprawi że efektywna oporność w katodzie wzrośnie do 104 omów, a tym samym nachylenie spadnie do nieco poniżej 10mA/V. Zmiana wzmocniena napieciowego będzie jeszcze nieco mniejsza, gdyż zarazem wzrośnie oporność wewnętrzna takiego stopnia.
_idu

Re: Siatka trzecia do katody czy masy?

Post autor: _idu »

Tomek Janiszewski pisze:Zmiana wzmocniena napieciowego będzie jeszcze nieco mniejsza, gdyż zarazem wzrośnie oporność wewnętrzna takiego stopnia.
No ale to w torze p.cz. nie ma znaczenia. Rezystancja typowego lampowego (pojemność 33pF) filtru p.cz. FM to jakieś 12 - 15 kiloomów. Czyli czy ta rwe będzie 200 czy 600 kiloomów to ma znikome znaczenie. Przy takich lampach jak EF80 czy EF183 warto stosować filtry o niższym ilorazie L/C. Krzywa selektywności będzie bardziej symetryczna. Ładnie to widać nawet w symulacji w LTSpice.

Mniejsze wzmocnienie na stopień nie jest wadą bo dodatkowy stopień oznacza lespzą slelektywność. Grundig w radiach z trójstopniowym torzem p.cz. FM stosował przekładnię obniżającą napiećie w filtrach p.cz. - pojemność od strony anody 18 - 22 pF - pojemnośc we wtónym obwodzie 100 pF.

Wracając do spadku wzmocnienia spodowanego tym rezystorem katodowym. Nawet przy braku rezystor katodzie siatka drugiej lampy w torze p.cz. FM ma ujemny potencjał względem katody - około -0.3 - -0.6V przy braku odbioru stacji (szum pomiędzy stacjami). Należy pamietać, że ma miejsce detekcja siatkowa polaryzująca siatkę sterujacą. Reasumując ten rezystor to w zasadzie nie ma wpływu na wzmocnienie toru p.cz.