Ciekawostka przyrodnicza z Dzierżoniowa.

[Harqu]

Otóż posiadam odbiornik krajowej produkcji o nazwie "Lutnia", na OLDRADIO oraz w ulotce reklamowej przeczytałem, że posiada on zakres fal krótkich (od 5,95 MHz do 10,1 MHz), a posiadany przeze mnie egzemplarz posiada jedynie pasmo 49m, oraz dolny UKF, fale średnie i długie bez zmian, data produkcji na skrzynce 9 Września 1972 roku.

I moje pytanie, czy takie praktyki były częste (skracanie zakresów) i dlaczego nie ma w internecie o tym ani słowa?

[frycz]

To znaczy że masz dolny UKF + normalne krótkie+ średnie a zamiast długich pasmo 49m ?

Może to eksport do Rosji? Oni mieli takie dziwa, np małe, kieszonkowe radyjko Kwarc co tylko miało śr i kr.

F.

[Harqu]

Zamiast normalnych krótkich mam pasmo 49 m

[kaem]

Gdzieś na jakimś forum unitrowskim była dyskusja dwóch posiadaczy bodajże "Donatin". Jedna miała "pełniejszy" zakres fal krótkich, druga tylko 49 m. Niby to samo, ale jednak nie to samo.
O, znalazłem: http://unitra-fan.pl/viewtopic.php?t=1580

[frycz]

Faktycznie ciekawe. Trzeba dociec. Może taka moda była. Pasmo 49 było faktycznie zajęte niesamowicie i takie radio ze zwykłym KF od powiedzmy 6-16 Mhz. było w tym paśmie bezradne. Widziałem parę razy radio z tamtych lat które miało cały zakres fal krótkich podzielony na 2-3 subpasma, i pasmo 49m oddzielnie...
To podnosiło komfort obsługi.

[elektrit]

Akurat dawno temu rodzice mieli lutnię. Nawiasem mówiąc do dziś wspominam kolędy puszczane z gramofonu na którym była postawiona.
Krótkie w niej to było pasmo 49m, rozciągnięte na całą skalę.

[_idu]

Wtedy był trend aby pasmo 49m zrobić typowym oddzielnym pasmem radiowym - nazywanym niekiedy tez Europa band. My poszliśmy za ciosem. Nie tylko u nas ale też za żelazną kurtyna stosowano te praktykę - np. Saba - fale krótkie okrojone tylko do pasma 49m zaś górna połowa fal średnich rozciągana na cała szerokość skali dodatkowym klawiszem. Taki był wtedy trend Panowie.

[Tomek Janiszewski]

Wtedy był trend aby pasmo 49m zrobić typowym oddzielnym pasmem radiowym - nazywanym niekiedy tez Europa band

Przede wszystkim jednak fale krótkie obcięte jedynie do pasma 49 metrów były domeną odbiorników samochodowych. Ich klasyczne wykonanie cechowało się przestrajaniem variometrycznym zakresów AM. Przestrajania kondensatorem zmiennym nie stosowano, gdyż krótka antena prętowa, a co dopiero wewnętrzna antena podsufitowa dostarczała słabego sygnału, więc musiała być silnie sprzężona z obwodem wejściowym. Za to miała masakryczną pojemność własną, toteż załączona równolegle do kondensatora strojeniowego uniemożliwiłaby pokrycie pełnego zakresu fal średnich. Ten problem nie występował natomiast przy strojeniu variometrrycznym, wystarczyło tylko jednorazowo dostroić odbiornik trymerem do konkretnej anteny.
Jednak dla uzyskania sensownych parametrów variometru na falach długich trzeba było użyć rdzeni z ferrytu o wysokiej przenikalności, którego stratność na falach krótkich była z kolei zdecydowanie za duża. Zersztą także indukcyjność uzwojeń była za duża dla tego zakresu. Normalne przestrajanie na falach krótkich wymagałoby zatem osobnego kompletu cewek variometrycznych.
Toteż z reguły rezygnowało się z powyższego, stosowało dla pasma 49 metrów nieprzestrajany obwód wejściowy lub dwuobwodowy filtr pasmowy (dobrze wykonany byl zdolny slłumić częstotliwości lustrzane odległe o ponad 900kHz, jako że szerokość pasma 49m wynosiła zaledwie 250kHz) a przestrajało jedyie obwód heterodyny. I tu stosowało się oddzielną nieprzestrajaną cewkę o małej indukcyjności i dużej dobroci, którą dołączało się równolegle do cewki variometrycznej dla fal średnich o indukcyjności wielokrotnie większej. Wypadkowy zakres zmian indukcyjności był w tej sytuacji bardzo mały, taki właśnie jakiego potrzeba dla pokrycia pasma 49 metrów, a niska dobroć cewki variometrycznej dla tych częstotliwości nie miała znaczenia, nieznacznie tylko pogarszając wypadkową dobroć obwodu heterodyny.
Dopiero użycie tranzystorów polowych pozwoliło zastosować pojemnościowe przestrajanie odbiorników samochodowych na zakresach AM. Konensator strojeniowy (lub diody pojemnościowe, jak w odbiorniku Akropol) poprzedzało się aperiodycznym, regulowanym separatorem-wzmacniaczem w.cz. na tranzystorze FET, cechującym się dużą impedancją wejsciową (co zapobiegało upośledzaniu niższych częstotliwości przy współpracy z anteną krótką) oraz odpornością na modulację skrośną, ważną z uwagi na jego aperiodyczność. Wtedy jednak dominujące znaczenie zdobył zakres UKF, i nie widziano większego sensu w dokładanie dalszych zakresów fal krótkich oprócz 49m do którego się już przyzwyczajono, mimo że stało się to możliwe.

[_idu]

Przede wszystkim jednak fale krótkie obcięte jedynie do pasma 49 metrów były domeną odbiorników samochodowych.

Niestety nie jest tak jak piszesz - za bardzo uprościłeś.
Początek lat 70-tych to wysyp odbiorników ze znacznie okrojonym pasmem fal krótkich do pasma 49 oraz rzadziej do dwóch pasm - 41 i 49m. Pasmo 49m miało być rozszerzeniem ciasnego zakresu fal średnich. Fale krótkie generalnie odchodziły do lamusa jako odbiór radia "na co dzień".
Fale krótkie w samochodzie były niewypałem i szybko z tego wycofano się.
Wprowadzenie zaś pasma 49m do samochodowych odbiorników było efektem tego co napisałem powyżej.
Rozwiązania zastosowane wynikały raczej z tego ze wyposażano jedynie w jedno pasmo 49m a nie z powodów trudności konstrukcyjnych. Producenci stosowali zawsze najtańsze możliwe rozwiązanie. Brak strojonych obwodów wejściowych jest ogromnym obniżeniem kosztów produkcji (przykładem są topowe konstrukcje odbiorników analogowych samochodowych - i chipsetów - z lat 90tych - gdzie stosowano podwójną przemianę częstotliwości na AM i FM i niestrojone obwody wejściowe, brak strojonych filtrów p.cz. i detektorów znacznie upraszczał produkcję).

[elektrit]

Hmm, co ciekawego nadawało w paśmie 49m? Wolna europa, a może radio Moskwa? Może tu tkwi klucz, czemu to pasmo akurat się zalazło?

[anka]

Zamiast normalnych krótkich mam pasmo 49 m

Powód ograniczenia zakresu był wyłącznie "ideologiczny".Odbiornik ten prawdopodobnie pochodzi z partii przeznaczonej na eksport do jednego z krajów soc-wspólnoty.

[frycz]

Hmm, co ciekawego nadawało w paśmie 49m? Wolna europa, a może radio Moskwa? Może tu tkwi klucz, czemu to pasmo akurat się zalazło?

Pasmo 49 m jest optymalne radiowo. Na niższych pasmach są mocne zakłócenia od wyładowań a wyższe pasma mocno zależą od pory dnia, aktywności Słońca...
Japończycy nawet robili transceivery jednopasmowe na pasmo 40m.

[TELEWIZOREK52]

Zamiast normalnych krótkich mam pasmo 49 m

Powód ograniczenia zakresu był wyłącznie "ideologiczny".Odbiornik ten prawdopodobnie pochodzi z partii przeznaczonej na eksport do jednego z krajów soc-wspólnoty.

Witam i domyślam się że chodzi o naszych "przyjaciół" ze wschodu. Byłoby to o tyle dziwne bo w ich sprzętach zakres krótkich był pełniutki. Wszystkie te ich Wefy, Spidole, Rygi, miały rozbite pasmo na siedem podzakresów i świetnie odbierały rozgłośnię RWE.
"

[_idu]

Ręce opadają..... Dorabiacie ideologię tam gdzie jej nie było.
Moda na samo pasmo 49m przyszła do nas ze zgniłego kapitalizmu a nie z Moskwy.
Jak pisałem tłok na zakresie średniofalowym spowodował trend dołączenia pasma 49m jako typowego zakresu dla stacji AM. Pozostałe pasma KF to już nie odbiór w takim sensie jak to jest obecnie.
Krótkie fale w radiu samochodowym byłby praktycznie nieprzydatne, niezdatne do użytku. Tłok na zakresach AM był szczególnie dotkliwy w RFN gdzie dopiero w latach 80tych poszerzono zakres ze 104 do 108 MHZ a nadawców prywatnych była spora ilość.

Gdyby było inaczej to na zachodzie radia samochodowe wyposażano by w zakres fal krótki a był jedynie MW nazywany AM. To samo w radiach przenośnych turystycznych - w zasadzie tylko dwa zakresy FM i MW. Krótkie fale to nisza rynkowa, inna klasa odbiorników. Typowe komercyjne stacje radiowe to FM i MW. Trudno posądzać RFN, Francję, UK o uleganie naciskom z Kremla.

Zresztą przedmówca sam zauważył że radzieckie odbiorniki turystyczne miały rozbudowane zakresy krótkofalowe oraz pozwalały na odbiór pasma 60 i 75m a nawet niekiedy też i 90m. Przecież to samo w sobie zaprzecza waszym teoriom o nakazie z Moskwy.