Homodyna na ECC85 - prośba o konsultację

[sysio]

Temat homodyny na pasmo 80m pojawił się na tych łamach przynajmniej dwukrotnie, ale brak doniesień o pozytywnym finale konstrukcji tego urządzenia.

Niepokoją mnie w nim cewki - w opisie jest mowa o tym, że powinny mieć 20μH i pi razy drzwi ta wartość przystaje do wypadkowej pojemności kondensatorów (z obliczeń na sucho wychodzi zakres od 3,47 do 4,00 MHz), ale... Próbowałem policzyć indukcyjność tych cewek wg instrukcji nawijania przytoczonej w tekście i za Chiny nie wychodzi mi nic w okolicy 20μH - raczej dwa razy więcej, około 38.

Gdzie jest dziura - w moim liczeniu czy w opisie?

Z góry dziękuję za wszelkie uwagi.

[cirrostrato]

Witaj nowy. Minęło trzy dni i cisza....w latach 60-tych w programie rozrywkowym, w cyklicznym skeczu ,,Fachowcy'', padło dla mnie niezapomniane ,,maluj docent, maluj i nie teoretyzuj'', ten układ do odpalenia ,,na desce'' to max dwie godziny, dziś młodzi liczą, liczą....zrób, odpal, sprawdź empirycznie uzyskane wyniki, przecież układ opisany dokładnie. Kiedyś kondensator strojeniowy jak w opisie leżał na każdych śmieciach, dziś niekoniecznie, tu dla niektórych problem a nie w liczeniu.... Pozdrawiam.

[Romekd]

Witam.
Liczba zwojów faktycznie jest nieco przesadzona, gdyż cewka o tej średnicy i liczbie zwojów będzie miała indukcyjność w okolicach 35 uH. By cewka jednowarstwowa, nawinięta drutem o średnicy 0,2mm (ściśle - zwój przy zwoju bez odstępu) na karkasie o średnicy 20 mm miała indukcyjność 20 uH, musi posiadać około 28 zwojów.

Pozdrawiam,
Romek

[qdlaczian]

Może kolega udostępnić cały artykuł ? Jestem Ciekaw jak to działa naprawdę.

[whwp]

Te same dane cewek podaje Informator Krótkofalowca rok 1975. Przedruk nie jest dosłowny.

[Romekd]

Witam.
To, że artykuł jest przedrukiem nie świadczy jeszcze o braku błędów w podanych parametrach cewek. Często tego typu dane były jedynie orientacyjne, a dopiero podczas uruchamiania układu należało doświadczalnie dobrać parametry innych elementów (np. kondensatorów). By sprawdzić obliczenia z rzeczywistymi parametrami cewki poszukałem karkasu o średnicy 20 mm i nawinąłem na nim cewkę jednowarstwową drutem 0,2 mm. Wskazania mostka potwierdziły wątpliwości Kolegi sysio - 20 uH uzyskałem nie przy 40, a przy 28 zwojach. Przy 40. zwojach miernik pokazał indukcyjność 34,88 uH.

Pozdrawiam,
Romek

[whwp]

Roma locuta, causa finita.

[gustaw353]

Co do rozbieżności w opisie konstrukcji cewek to kol. Romekd w sposób obrazowy sprawę wyjaśnił.
No niestety Rzym nie zawsze wszystko wie i sprawa wcale nie jest "finita".
Bo przy takim wykonaniu obwodów rezonansowych radio będzie marne. Jest to odbiornik z przemianą bezpośrednią. Jego selektywność określa prosty filtr dolnoprzepustowy - R3,C10,C11. Obwody rezonansowe jej nie poprawią. Obwód wejściowy o selektywności znacząco nie decyduje - wpływa na inne parametry odbiornika. W tak prostej konstrukcji nie wymaga się od niego wiele.
Natomiast obwód VFO musi mieć max. Q (dobroć). Decyduje ona o stabilności heterodyny i o jej szumach fazowych. Zaniedbując te "drobiazgi" nie uda się odbiór stacji amatorskich (CW, SSB ).

edit: fraza "...niestety Rzym nie zawsze wszystko wie..." - to tak ogólnie, nie dotyka kol. Romk'ad, którego cenię za rzeczowe wypowiedzi.

[Romekd]

Odbiornik faktycznie jest bardzo prymitywny, choć ja pierwsze nasłuchy w paśmie 3,5 MHz przeprowadziłem (było to w latach 70., gdy uczęszczałem jeszcze do podstawówki) zmontowanym w trzy kwadranse niewiele lepszym tranzystorowym odbiornikiem homodynowym (z bezpośrednią demodulacją sygnałów AM, CW, SSB). Pierwszy stopień tego odbiornika był chyba podobny jak w odbiorniku, którego schemat dostępny jest pod linkiem:

http://home.arcor.de/dl7arv/dl7arv/vonbis/0v1.jpg

Dodałem jedynie filtr dolnoprzepustowy LC w torze m.cz. i dwa (zamiast jednego) stopnie wzmocnienia niskiej częstotliwości. Są to tzw odbiorniki 0-V-1 (zero stopni wzmocnienia w.cz., mieszacz, oraz jeden stopień wzmocnienia m.cz.; mój był 0-V-2, bo miał dwa stopnie m.cz. ). Ten wykonany przeze mnie miał jednak mieszacz aktywny na tranzystorze, czyli mieszacz zapewniający pewne wzmocnienie sygnału, przez co pozytywnie wpływający na czułość układu, a ten tu przedstawiony (w odbiorniku lampowym) ma pasywny mieszacz diodowy (o sporym tłumieniu), czyli czułość tego układu z pewnością będzie gorsza. Dodatkową wadą tak prostych odbiorników jest duży poziom sygnału generatora, który przedostając się do anteny (wraz z harmonicznymi generowanymi przez diody mieszacza) może zakłócać pracę innych znajdujących się w pobliżu odbiorników. Czułość odbiornika dałoby się poprawić stosując przed mieszaczem jednostopniowy lampowy wzmacniacz w.cz., który dodatkowo obniżyłby poziom sygnału generatora w antenie. Selektywność mógłby poprawić bardziej rozbudowany filtr niskiej częstotliwości, o czym wspominał już gustaw353, choć nawet najlepszy filtr nie zmieni takiego odbiornika z dwuwstęgowego (DSB) w jednowstęgowy (SSB).

Natomiast obwód VFO musi mieć max. Q (dobroć). Decyduje ona o stabilności heterodyny i o jej szumach fazowych. Zaniedbując te "drobiazgi" nie uda się odbiór stacji amatorskich (CW, SSB ).

Gustaw, te powietrzne cewki nie okazały się wcale takie najgorsze. Małą dobroć to one wykazują w zakresie 200 kHz, przy której to częstotliwości dokonywałem pomiaru indukcyjności mostkiem RLC (mostek wówczas wskazał Q=23). Przy częstotliwości 3,5 MHz dobroć powinna osiągnąć wartość równą kilkaset, a to powinno być już wystarczające do uzyskania stałości pracy generatora niezbędnej do odbioru stacji CW i SSB. Oczywiście pod warunkiem, że pozostałe elementy generatora będą dobrej jakości, a sam generator wykonany poprawnie od strony mechanicznej.

Pozdrawiam,
Romek

[sysio]

Serdecznie dziękuję za tak konkretny i konstruktywny odzew.

@cirrostrato
Gwoli ścisłości - przywołana kwestia brzmiała "nie teoryzuj, docent"

@qdlaczian
Skan zawiera cały artykuł - nie ma dalszego ciagu.

@Romekd
Specjalne podziękowania za poświęcony czas i definitywny eksperyment.

[nieświadomy]

witam przede wszystkim usunąłbym kondensator c14 z anody do masy , to jest błąd , anoda jest zablokowana , potem zmierzył bym na kondensatorze c9 napięcie wcz. i zmierzył bym napięcie na kondensatorze c8 . Cewka jedna i druga obojętne ile zwojów zostawił bym ją ważne aby była w rezonansie 3,5 MHz , dobrać za pomocą kondensatorów , rezonans stroić za pomocą GDO ,pozdrawiam

[jacekk]

Proszę nie bić, ale nie pamiętam skąd ten schemat pochodzi. Był w archiwach na dysku, jeden z wielu zapisanych podczas szau homodynowego. Ale bardzo ciekawy ze względu na prostotę, tylko nieco bardziej rozbudowana konstrukcja. W planach na któryś weekend, oczywiście sam odbiornik, nadawać nie mam wcale zamiaru.

[SP2SWM]

Chciałbym jeszcze przytoczyć skan tej homodyny z Informatora Krótkofalowca z 1975 roku. Tu schemat podłączenia vfo wygląda nieco inaczej. Ciekawe według jakiego schematu został zrobiony przez autora. Zadałem sobie trudu by pomierzyć co wychodzi z takiego vfo jak z poprawionego schematu z Radioamatora i Krótkofalowca - zniekształcona sinusoida, prawie piła. Natomiast schemat z "Informatora" to idealna sinusoida 6V pomiędzy szczytem.

[AZ12]

Witam

Wartość rezystora anodowego triody VFO ma wpływ na napięcie na anodzie i zniekształcenia sygnału. W wielu kartach katalogowych lamp jest podawana wartość tego elementu. Zamiast diod germanowych warto by było dać diody krzemowe typu BAT42.