Forum stowarzyszenia „Trioda” - nowy serwer

Czołem.
Wczoraj odebrałem przesyłką z czterema tranzystorami GT321W, lampami i układami od peski_49. Tranzystory są nowe (w sensie NOS), nieużywane i wyglądają super. Na początku nie wiedziałem jak rozpoznać rozkładu wyprowadzeń tranzystora, gdyż zagięte doprowadzenie kolektora (zgrzane z obudową) występuje tylko w jednym egzemplarzu, a w pozostałych wyprowadzenie nie ma charakterystycznego zagięcia, które wg noty katalogowej wskazuje na kolejność liczenie wyprowadzeń i rozmieszczenie wyprowadzenia bazy i emitera. Z resztą zrobiłem zdjęcia, by pokazać jak to u mnie wygląda. Na "spłaszczu" kapelusza jest natomiast biała kropka przy jednym z wyprowadzeń, ale dostępny mi katalog milczy na ten temat (rozwiązanie z kropką jest lepsze od wygięcia drucika, gdyż pozwala określić miejsce bazy i emitera bez potrzeby zaglądania pod "kapelusz", co stanowiłoby kłopot przy już wlutowanym w płytkę tranzystorze).

Oczywiście kierunek wygięcia doprowadzenia kolektora przy obudowie wprowadza w błąd...

Prąd emiter-kolektor zmierzyłem dla dwóch konfiguracji tranzystora. Jedna, to pomiar przy odłączonej bazie, a druga przy połączonej bazie z emiterem przy pomocy rezystora 10 kΩ. Może ktoś spróbuje zgadnąć jakie otrzymałem wyniki? Pomiaru dokonywałem na szeregowo włączonym z wyprowadzeniem kolektora rezystorze 1 kΩ/0,1% w temperaturze powietrza w pracowni równej 21,7°C. Napięcie na wyjściu zasilacza wynosiło 15,00 V. Ktoś spróbuje zgadnąć wartości prądów?

Pozdrawiam
Romek

Bardzo ciekawe wskazania daje zbliżenie ręki na odległość ok 5 cm i umieszczenie jej nad tranzystorem. Temperatura obudowy tranzystora zmienia się wówczas dość wolno, więc z uniesioną ręką nad tranzystorem czekałem 5 minut i dopiero po tym czasie notowałem wynik pomiaru. Różnice w wartości prądu potrafiły być nawet dwukrotne. Ktoś z Was pokusi się o próbę zgadnięcia prądu zerowego. Od wartości tego prądu zależy to, czy tego typu element nadaje się jako pierwszy tranzystor w przedstawionym w wątku wzmacniaczu. Proszę "strzelać"
Na Wasze sugestie czekam do godziny 15:00:0,999 sekundy (by była jasność ). Później przedstawię wyniki własnych pomiarów. Prąd tranzystorów mierzyłem jako spadek napięcia na rezystorze 1 kΩ/06W/0,1%; napięcie z zasilacza wynosiło cały czas 15 V.

Pozdrawiam
Romek

Strzelam w okolice 200 uA.

Przy spiętym wyprowadzeniu bazy i emitera opornikiem 10 kΩ, czy przy bazie "wiszącej" powietrzu?
To jednak robi dużą różnicę...

Pozdrawiam
Romek

Romekd pisze: ↑śr, 3 lipca 2024, 13:14 Przy spiętym wyprowadzeniu bazy i emitera opornikiem 10 kΩ, czy przy bazie "wiszącej w powietrzu"?
To jednak robi dużą różnicę...

Pozdrawiam
Romek

Ze zwartą bazą, z "wiszącą w powietrzu" prąd powinien być beta razy większy.

łukasz, prawie Ci się udało trafić w wartości prądów wyświetlane przez miernik. Piszę "prawie" gdyż odchyłki na poziomie -50%...+100% można określić jako jeszcze dopuszczalne i wynikające z rozrzutu parametrów poszczególnych tranzystorów. Zanim przedstawię wyniki, kilka słów o sposobie dokonywania pomiarów. Otóż po wciśnięciu tranzystora w płytkę stykową za każdym razem zaczynałem pomiar od zmierzenia prądu dla otwartego obwodu bazy, przy czym za każdym razem czekałem 15 minut na odczytanie końcowych wskazań miernika, by warunki cieplne w tranzystorze ustabilizowały się. W tracie tych 15. minut wychodziłem z pomieszczenia i wracałem po kwadransie. Po wykonaniu pomiaru podłączałem rezystor 10 kΩ między bazę i emiter i dawałem układowi kolejne 15 minut na ustalenie się nowych warunków cieplnych, po czym ponownie wykonywałem pomiar. I tak dla kolejnych trzech tranzystorów. Po włączeniu badanego egzemplarza obserwowałem stopniowy wzrost prądu kolektora, który po około 10 minutach stabilizował się i ustalał na konkretnej wartości, a po włączeniu rezystora między bazę i emiter obserwowałem stopniowe obniżanie się wartości prądu, wywołane spadającą temperaturą germanowej struktury tranzystora. Tak wykonałem osiem pomiarów, które przedstawię w kolejnym wpisie.

Pozdrawiam
Romek

Zacznę od wartości spadków napięcia na rezystorze 1 kΩ przy otwartym obwodzie bazy. Spadek napięcia równy np. 1 V na rezystorze oznacza przepływ prądu o wartości 1 mA, przy czym napięcie między emiterem a kolektorem w czasie pomiaru jest również mniejsze o 1 V, czyli nie wynosi już 15 V, a ma wartość równą 14 V. Tranzystory ponumerowałem. Tak przedstawiały się wyniki dla temperatury w pomieszczeniu wynoszącej 21,7°C

1 - 1,7201 V (prąd 1,72 mA, szum w paśmie 1,5 Hz...780 kHz równy ok. 200 μV/RMS/, "ważony" krzywą "A" równy ok. 90 μV/RMS/)

2 - 1,8017 V (prąd 1,80 mA, szum w paśmie 1,5 Hz...780 kHz równy ok. 130 μV/RMS/, "ważony" krzywą "A" równy ok. 60 μV/RMS/)

3 - 2,4369 V (prąd 2,44 mA, szum w paśmie 1,5 Hz...780  kHz równy ok. 260 μV/RMS/, "ważony" krzywą "A" równy ok. 120 μV/RMS/)

4 - 1,0521 V (prąd 1,05 mA, szum w paśmie 1,5 Hz...780 kHz równy ok. 140 μV/RMS/, "ważony" krzywą "A" równy ok. 60 μV/RMS/)

Po podłączeniu rezystora 10 kΩ między bazę i emiter:

1 - 0,4048 V (0,40 mA)
2 - 0,4115 V (0,41 mA)
3 - 0,2558 V (0,26 mA)
4 - 0,1167 V (0,12 mA)

Tranzystor o numerze 3 ponownie przetestowałem przy odpiętym obwodzie bazy i jego prąd podnosił się z 1,52 mA do 2,32 mA (po kwadransie; w pracowni panowała nieco niższa temperatura niż wcześniej, więc może to wpłynęło na nieco niższy prąd kolektora niż obserwowałem poprzednio), a następnie umieściłem dłoń jakieś 5 cm nad tranzystorem. Po pięciu minutach trzymania ręki nad tranzystorem prąd kolektora podniósł się do wartości 4,53 mA, co mnie mocno zaskoczyło, gdyż nie zdawałem sobie sprawy, że dłoń uniesiona 5 cm nad tranzystorem tak wpłynie na wzrost temperatury struktury i wzrost prądu zerowego...
Po tych testach stwierdzam, że tranzystor germanowy typu GT321W absolutnie nie nadaje się do użycia jako T1 omawianego w wątku wzmacniacza (ze względu na duże szumy i duży zerowy prąd kolektora). Jednak intuicja i tym razem mnie nie zawiodła

Pozdrawiam
Romek

No to teraz wypadałoby, żebym pomierzył MP37B. Zobaczymy co się da jutro zrobić.

Po tych testach stwierdzam, że tranzystor germanowy typu GT321W absolutnie nie nadaje się do użycia jako T1 omawianego w wątku wzmacniacza.

Dzięki Romku za tą twardą , realistyczną ocenę tego tranzystora.

No to teraz wypadałoby, żebym pomierzył MP37B

A MP37 nie ma odwrotnej polaryzacji?
Prędzej MP40 lub MP26

Panowie dzięki za uwagi, ale podrzućcie jakieś sensowne rozwiązanie z tym T1 w germanie.
Może coś z TME,? choć u nich wybór mniej niż mały w załącznikach to co mają na półce.

Pozdrawiam
Wiesław

Zapomniałem, że w Twoim układzie T1 ma być PNP. Mam też gdzieś tranzystory komplementarne do MP37B, nie pamiętam teraz numerków.

Pewnie MP39 lub MP40 -41.

Tak wgląda strona z podobnymi tranzystorami

Tranzystor na wejściu decyduje o poziomie szumów i pod tym kątem powinien być dobierany. Ale w układzie o galwanicznym połączeniu problemem staje się napięcie {co jest przy tranzystorach rosyjskich problemem}. Można temu zaradzić stosując kaskodę {WE-WB}.

Czołem.

Wiech pisze: ↑śr, 3 lipca 2024, 19:40 Pewnie MP39 lub MP40 -41.

Zanim zaczniesz dobierać konkretne typy tranzystorów do swojego wzmacniacza, spróbuj dokładnie zrozumieć jego działanie, przeanalizuj szczegółowo swoją aplikację i spróbuj zrozumieć znaczenie każdego elementu, możliwe jego wartości i rolę pełnioną w układzie. Analiza znanych rozwiązań pozwoli Ci zauważyć, że występują tu pewne reguły, które niemal dokładnie powtarzają się w każdym podobnym układzie. Poniżej jeszcze raz układ zaproponowany przez Ciebie.



1. Dlaczego R11 ma wartość 1,1 kΩ - w jaki sposób wymusza on konkretną wartość prądu kolektora tranzystora T1? Czy ta wartość jest optymalna (dla danego tranzystora i całego układu) i jakie inne wartości może on mieć i dlaczego mają się one mieścić akurat w takim, a nie innym przedziale wartości?

2. Dlaczego rezystor R5 ma mieć wartość 3,3 kΩ i dlaczego wywiera on znaczenie na dwa kluczowe parametry wzmacniacza, czyli na napięcie kolektor-emiter tranzystora T1 i wzmocnienie napięciowe całego układu? Czy jego wartość jest prawidłowa (później, po ustaleniu jego oporności dobiera się wartość rezystora R1 i kondensatora C4, ale to później...)?

3. Jakie znaczenie i na co mają wpływ wartości rezystorów R7 i R8? Jaki jest powód stosowania sprzężenia bootstrap i w czym ono jest lepsze (pod pewnymi względami) i gorsze (pod innymi) od zastosowania w tym miejscu źródła prądowego z tranzystorem?

4. Dlaczego rezystory R15 i R16 mają wartość równą po 100 Ω. Czy taka wartość jest dobra zarówno dla wzmacniaczy z tranzystorami krzemowymi jak i germanowymi. Co wymuszają (jakie ustalają parametry prądu tranzystorów T4 i T6). Jak wpływa wartość tych dwóch identycznych pod względem oporności rezystorów na parametry dynamiczne wzmacniacza i mocy traconej w T4 i T6 w warunkach spoczynkowych (bez wysterowania układu)?

5. Czy rezystory (R9, R10 i PR2) w obwodzie bazy tranzystora (T3) służącego do ustalania i późniejszej kompensacji temperaturowej tranzystorów mocy (T5 i T7) mogą mieć dowolną wartość, gdyż ważne są jedynie stosunki ich rezystancji?

Moim zdaniem dopiero po zrozumieniu roli tych elementów w układzie można przystąpić do prób zrobienia i uruchomienia wzmacniacza, o którym dyskutujemy (a jest on naprawdę prosty; po dokładnym zrozumieniu tych zagadnień można zacząć budować bardziej rozbudowane układy o dużo lepszych parametrach...). W kolejnym poście spróbuję rozwijać opisane tu zagadnienia. Chyba że uważacie te kwestie za zbyt proste i oczywiste, ale jeśli tak, to dlaczego przedstawiony tu schemat jest pod wieloma względami błędny?

Pozdrawiam
Romek

Witam
Romku pytania są na tą chwilę bez odpowiedzi , przynajmniej dla mnie, ale jak będę miał czas to poszukam w necie lub w literaturze,
Tak na szybko to mniej wiecej znam częściową odpowiedź na pytanie 5 - tam powinna być różnica napięć między kolektorem a emiterem ok 0,66V i to powinny zapewniać te rezystory, obecnie mają one ok 2-3x za duże wartości.

Ten schemat powstał przez zmianę tranzystorów z krzemowych na germanowe i stąd takie różnice.
To tak a szybko, muszę teraz iść do roboty.


Pozdrawiam
Wiesław